Ասենա, էգ գայլի անվանում[1][2][3], թյուրք-օղուզների առասպելից[4][5]։

Ասենա
Տեսակmythological canine?

Ավանդություն խմբագրել

Ասենայի ավանդությունը պատմում է երիտասարդ տղայի մասին, ով հազիվ էր կենդանի մնացել ճակատամարտում։ Էգ գայլը գտել էր վիրավոր երեխային և բուժել նրան՝ փրկելով վերջինիս կյանքը։ Գայլը հղիացել էր տղայից և փախչելով իր բոլոր թշնամիներից, կտրել-անցնելով Արևմտյան ծովն ու Քոչո լեռները՝ վերջապես հանգրվանել էր Թոչարյանների քաղաքում՝ ծնելով տաս կիսագայլ և տաս կիսամարդ։ Սրանցից Աշինան դարձել էր Աշինական ցեղի առաջնորդը, որոնք իշխում էին Գյունտյուրքի և թյուրքական այլ քոչվոր կայսրությունների վրա[6][7]։

Այս առաջին թուրքերը տեղափոխվել և հաստատվել էին Ալթաի շրջանում, որտեղ նրանք մեծ համբավ էին վայելում որպես փորձառու դարբիններ, ինչպես նաև նրանց համարում էին սկյութների ազգականները[8]։

Ժամանակակից դարաշրջան խմբագրել

1930-ականների թուրքական էթնիկ ազգայնականության զարգացմանը զուգընթաց, վերածնունդ ապրեց նաև թուրքական առասպելաբանությունը։ Առաջ եկան այնպիսի կերպարներ, ինչպիսիք են՝ Ասենան, Բոզկուրտը, Էրգենեկոնը[9]։ Ասենայի խորհրդանիշը քանդակված է Անկարայի Թուրքիայի առաջին նախագահ Մուստաֆա Քեմալի անունը կրող թատրոնի բեմում[9]։ Իր ճառի ժամանակ (1931 թվականի փետրվարի 13-ին Մալաթիայում հնչեցրած «Türk Ocağı») խորհրանիշի մասին խոսել է նաև Աթաթուրքը[10][11]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Book of Zhou, Vo. 50. Կաղապար:Zh icon
  2. History of Northern Dynasties, Vo. 99. Կաղապար:Zh icon
  3. Book of Sui, Vol. 84. Կաղապար:Zh icon
  4. André Wink. Al-Hind: The Making of the Indo-Islamic World. Brill Academic Publishers, 2002. 0-391-04173-8. Page 65.
  5. Ziya Gökalp, transcription: Şahin Filiz, "Türk devletinin tekâmülü 12: Hakanlık Teşkilatı",Küçük Mecmua -II-, Bu da Çinlilere göre (Asena=Kurt) manasındadır (թուրքերեն)
  6. Findley, Carter Vaughin. The Turks in World History. Oxford University Press, 2005. 0-19-517726-6. Page 38.
  7. Roxburgh, D. J. (ed.) Turks, A Journey of a Thousand Years. Royal Academy of Arts, London, 2005. Page 20.
  8. Christopher I. Beckwith, Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present, Princeton University Press, 2011, p.9
  9. 9,0 9,1 Murat Arman, "The Sources of Banality In Transforming Turkish Nationalism", CEU Political Science Journal, issue: 2 (2007), p. 136.
  10. Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri II, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, 1989, p. 301, Turkish text: Demiryollarını kullanacak olan Türk milleti menşeindeki ilk sanatkarlığına, demirciliğinin eserini tekrar göstermiş olmakla müftehir olacaktır. (թուրքերեն)
  11. Mehmet Önder, Atatürk'ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası, 1975, p. 268