Առարկայացում
Առարկայացումը փոխաբերության մի տեսակ է, անձնավորման հակառակ երևույթը, երբ իրերին և կենդանիներին բնորոշ հատկանիշները վերագրվում են մարդուն։ Օրինակ՝
|
Ծանոթ շները չեն հաչում վրադ, ծանոթ մարդիկ են հաչում քո վրա | 
|
Գործածվում է խոսքն ավելի պատկերավոր դարձնելու նպատակով։
Ունի երկու դրսևորում։
Անշունչ առարկայի հատկանիշը վերագրվում է մարդուն.
|
|
Ծիծաղում է Անուշը, - (Յ. Սահակյան, «Մի կանաչ այգի»)
|
|
Կարկաչում են առվակը, աղբյուրը, իսկ այստեղ «կարկաչել» բայը գործածվել է մանկան ծիծաղը, քրքիջը պատկերավոր ներկայացնելու համար։
Կենդանու հատկանիշը վերագրվում է մարդուն.
|
|
–Բայց դա քեզ չի խանգարում ինձանից պարսից թագավորի մոտ գնալ,– մռնչաց արքան ու կոպտորեն ետ տարավ ուսը։ - (Պ. Զեյթունցյան, «Աստծու տասներկու օրը»)
|
|
Մռնչում են գազանները, օրինակ՝ առյուծը։ Վերևի օրինակում մոլեգնած արքայի գոռոցը նմանեցվել է կենդանիների արքայի ձայնին։
Առարկայացումը կարող է գործածվել ինչպես չեզոք կամ դրական, այնպես էլ բացասական վերաբերմունք դրսևորելու նպատակով։ Օրինակ՝
|
|
Կրակը լափում էր ամեն ինչ։ Բեյը խելագար վազվզում էր ձյուների մեջ, ոռնում անզոր։ Ֆիդայիները կրակում էին։ - (Ս. Խանզադյան, «Խոսեք, Հայաստանի լեռներ»)
|
|
Բեյը ոռնում էր. բացասական վերաբերմունք է։
Առարկայացումը գործածվում է առօրյա խոսքում և գեղարվեստական գրականության, մասամբ նաև հրապարակախոսության մեջ։
Գրականություն խմբագրել
- Դավիթ Գյուրջինյան, Հայոց լեզու. խոսքարվեստի դասագիրք, Սուրբ Էջմիածին, 2015, էջ 113-114։