Այվանոս
Աղվանիս, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Սեբաստիայի վիլայեթի Շապին Գարահիսարի գավառում[1]։ Գտնվում էր Շապին Գարահիսար քաղաքից 27 կմ հարավ-արևելք, Աշխարօվայի դաշտում, գետակի ափին։
| Գյուղ | |
|---|---|
| Այվանոս | |
| Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան |
| Վիլայեթ | Սեբաստիայի վիլայեթ |
| Գավառ | Շապին Գարահիսարի գավառ |
| Այլ անվանումներ | Աղվանիս, Աղվանից, Այվանուս |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն |
| Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) |
| Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը) |
| Տեղաբնականուն | աղվանիսցի |
| Ժամային գոտի | UTC+3 |
Պատմություն խմբագրել
Գյուղի հայ բնակչության մեծամասնությունը ոչնչացվեց 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։
Բնակչություն խմբագրել
1872-1873 թվականներին ուներ 40 տուն հայ և 20 տուն թուրք բնակիչ, իսկ 1915 թվականի նախօրյակին՝ 1300 հայ բնակիչ։
Տնտեսություն խմբագրել
Բնակչության հիմնական զբաղմունքը անասնապահություն, երկրագործությունն ու արհեստագործությունն էր։
Պատմամշակութային կառույցներ խմբագրել
Այվանոսն ուներ Ս. Գևորգ անունով հայկական եկեղեցի, որը կառուցված էր 679 թվականին։ Գյուղում և նրա շրջակայքում կան շատ հնություններ։ Գերզմանոցում հայտնաբերվել է մեկ մղոնաքար՝ Վաղենտիանոս, Վաղե, Գրատիանոս կայսրների անունների հիշատակմամբ։ Հայտնաբերվել է մեկ մարմարյա հսկայական ծակ քար, որը հավանաբար ունեցել է պաշտամունքային նշանակություն։
Կրթություն խմբագրել
Գյուղն ուներ հայկական վարժարան, որտեղ սովորում էին 30 սաներ[2]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Սեբաստիայի նահանգի Շապին Գարահիսարի գավառ». Վերցված է 2015 ապրիլի 14-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 1, էջ 238
Աղբյուրներ խմբագրել
- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
- Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն