Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ
Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ (լեհ.՝ Stanisław Ignacy Witkiewicz, փետրվարի 24, 1885[1][2][3][…], Վարշավա, Ռուսական կայսրություն[4][5] - սեպտեմբերի 18, 1939[3][6][7][…], Velyki Ozera, Ուկրաինա), լեհ գրող, նկարիչ, փիլիսոփա։
Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ լեհ.՝ Stanisław Ignacy Witkiewicz | |
|---|---|
_-_Tadeusz_Langier.jpg) | |
| Ծնվել է | փետրվարի 24, 1885[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Վարշավա, Ռուսական կայսրություն[4][5] |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 18, 1939[3][6][7][…] (54 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Velyki Ozera, Ուկրաինա |
| Գրական անուն | Witkacy և Stanisław Ignacy Witkacy[8] |
| Մասնագիտություն | դրամատուրգ, փիլիսոփա, գրող, լուսանկարիչ, նկարիչ, բանաստեղծ, արվեստի տեսաբան և արվեստագետ |
| Լեզու | լեհերեն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն[9] |
| Կրթություն | Կրակովի արվեստի ակադեմիա |
| Գրական ուղղություններ | էքսպրեսիոնիզմ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Q9351396? |
| Ստեղծագործությունների ցանկ | list of artworks by Stanisław Ignacy Witkiewicz? |
| Պարգևներ |  |
| Ամուսին | Jadwiga Witkiewiczowa? |
| Համատեղ ապրող | Jadwiga Janczewska? |
Ներշնչվել է
| |
 | |
| Կայք | witkacy.eu witkacologia.eu |
 Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է Վարշավայում։ Ստանիսլավ Վիտկևիչը նկարիչ, գրող, գեղարվեստի քննադատ Ստանիսլավ Վիտկևիչի (1851-1915) որդին է։ Տնային կրթություն է ստացել հայրական կալվածքում` Զակոպանեում, մեծացել նկարիչների, գրողների, դերասանների միջավայրում։ Մանկուց բարեկամացել է Կարոլ Շիմանովսկու և Բրոնիսլավ Մալինովսկու հետ, վերջինիս ընկերակցել է Օվկիանիա կատարած նրա հետազոտական վերջին արշավախմբին (1914)։ Հակառակ հոր կամքի` ուսանել է Կրակովի գեղարվեստի ակադեմիայում` ընկերակցելով Յուզեֆ Մեհովերին և Յան Ստանիսլավսկուն[10]։ Ռուսական կայսերական բանակի կազմում մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին, Հոկտեմբերյան հեղափոխության ժամանակ եղել է Սանկտ Պետերբուրգում[11]։ Արհավիրքներով լի այս տարիները վճռորոշ դեր են ունեցել նրա ստեղծագործության սյուժեի, գրական կյանքի վրա։
1925 թվականին վերցրել է Վիտկացի (Witkacy) կեղծանունը, վերանայել ու վերաարժևորել ինչպես գրականության, այնպես էլ նկարչության մեջ թողած իր ավանդը։ 1930-ական թվականներին սկսել է փորձել թմրանյութեր, մասնավորապես կիրառել է մեքսիկական պեյոտլ։ Վերջին մեկուկես տասնամյակը եղել է Վիտկևիչի ստեղծագործական վերելքի շրջանը։ Բրունո Շուլցի և Վիտոլդ Գոմբռովիչի հետ Վիտացկին մեծ ազդեցություն է թողել Լեհաստանի` երկու պատերազմների միջև ընկած քսանամյակի գրականության զարգացման վրա։
Գերմանիայի և ԽՍՀՄ-ի զորքերի` Լեհաստան մտնելուց հետո Վիտկևիչը 1939 թվականի սեպտեմբերի 18-ին ինքնասպան է եղել[12]։
Ստեղծագործություն խմբագրել
Վիտկևիչի գեղարվեստական ստեղծագործությունը դժվար է դասակարգել, սակայն այն առավել մոտ է իմպրեսիոնիզմին, հաճախ այն համարում են նաև սյուրռեալիստական։ Նրա գրականությունը մոտ է Ֆրանց Կաֆկայի գրական ոգուն, սակայն առանց բացահայտ հոռետեսության։ Վիտկևիչին կարելի է համարել աբսուրդի թատրոնի նախահայրը։ Նրա ստեղծագործությունն առանձնանում է ոչ միայն տարօրինակությամբ ու ճկունությամբ, այլև նոր իրականությունը, գիտության ու տեխնիկայի նոր մոտեցումները, մարդու վրա թողած նրանց ազդեցությունը պատկերելու ձգտումով։
Ժառանգություն և ազդեցություն խմբագրել
Ստանիսլավ Վիտկևիչի ստեղծագործությունները թարգմանվել են եվրոպական շատ լեզուներով, նրա գրքերը լույս են տեսել Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, վեպերն էկրանավորվել են։ Նա խոր ազդեցություն է թողել լեհ թատերական ռեժիսոր Տադեուշ Կանտորի գեղագիտության ու ստեղծագործական մտածելակերպի վրա, ով բազմիցս բեմադրել է Վիտկևիչի դրամաները։ 1865 թվականից Զակոպանեում գործում է Ստանիսլավ Վիտկևիչի անվան թատրոն, որն իրականացնում է նրա` «մաքուր ձևի» դրույթը (ռեժիսոր` Անդժեյ Ձյուկ)։ Վիտկևիչի բարոյա-գեղագիտական որոնումների մասին է Ֆելիքս Գուատարիի էսսեն, որն ընդգրկվել է նրա «Շիզովերլուծության քարտեզագրքում» գրքի մեջ (1989)։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Ինքնադիմանկար
1938 -
Ինքնադիմանկար
Մարիլա Գրոսմանովայի հետ 1927 -
Կոմպոզիցիա
1922 -
Nova Aurigae
1918 -
Սոֆյա Ռոմեր (1935)
.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Stanislaw Ignacy Witkiewicz (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Artists + Artworks
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Luminous-Lint — 2005.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
- ↑ «Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)». Culture.pl (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ 1885-1939., Witkiewicz, Stanisław Ignacy, (1992). The Witkiewicz reader. Gerould, Daniel C. (Daniel Charles), 1928-2012. Evanston, Ill.: Northwestern University Press. ISBN 0810109808. OCLC 26014071.
{{cite book}}:|last=has numeric name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link) - ↑ Donald Pirie; John Bates; Elwira Grossman. «Stanislaw Ignacy Witkiewicz». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 16-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Милош Чеслав Станислав Игнаций Виткевич: современный писатель?// Милош Ч. Личные обязательства: Избранные эссе о литературе, религии и морали. М.: Дом интеллектуальной книги, 1999, с.277-291
- Базилевский А. Виткевич: повесть о вечном безвременье. М., 2000
- Хорев В. Станислав Игнацы Виткевич на русском языке// Иностранная литература, 2007, № 10 ([1])
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Լեհական փիլիսոփայության կայքում (англ.)
- Հոդված Culture.pl կայքում
- Գեղանկարչություն, նկարներ, լուսանկարներ
- Գեղանկարչությունը
- Գեղանկարչությունն ու գրաֆիկան
- IMDB կայքում
- Ստանիսլավ Վիտկևիչ և Բրունո Շուլց (рус.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ» հոդվածին։ |