Շելբերն
Շելբերն (անգլ.՝ Shelburne), քաղաք (1907 թվականից) Նոր Շոտլանդիայի գավառում (Կանադա), Շելբուրն շրջանի մայրաքաղաքը[1]։ 2016 թվականին բնակչությունը 1743 մարդ է։ Տնտեսության հիմքը ձկնորսությունն ու զբոսաշրջությունն են։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Շելբերն | ||
| անգլ.՝ Shelburne | ||
 | ||
| Երկիր |  Կանադա | |
| Հիմնադրված է | 1783 թ. | |
| Մակերես | 8,84 կմ² | |
| Բնակչություն | 1743 մարդ (2016) | |
| Փոստային դասիչ | B0T | |
| Պաշտոնական կայք | shelburnens.ca | |
| ||
Աշխարհագրություն խմբագրել
Շելբերնը գտնվում է Նոր Շոտլանդիայի թերակղզու հարավային ափին, Հալիֆաքս քաղաքից 208 կմ հարավ-արևմուտք։ Քաղաքի մոտ, որը համանուն վարչաշրջանի վարչական կենտրոնն է, գտնվում է Շելբերնի ծոցը[2]։ Շելբերնի հրապարակը կազմում է 8.84 կմ²։
Շելբուրնից հյուսիս գտնվում է 103 նահանգային մայրուղին, որը Հալիֆաքսը կապում է Յարմութի հետ։ Բուն քաղաքով են անցնում թիվ 3 մարզային և թիվ 203 կոլեկտորային մայրուղիները։
Պատմություն խմբագրել
Նախքան եվրոպացիների ժամանումը Հյուսիսային Ամերիկա, ծոցի այն հատվածում, որը հետագայում կոչվեց Շելբերն, բնիկ ցեղերի ներկայացուցիչները ՝ միկմակները, որոնք մնացած ժամանակ ապրել են Ռոուզեյ գետի մյուս ափերում, ճամբարել են ամռանը։ 1783 թվականի գարնանը Նյու Յորքից և հարավային բրիտանական այլ գաղութներից 5000 հավատարիմ փախստականներ ժամանել են տարածաշրջան։ 400 հավատարիմ մարդ ծոցի ափին բնակավայր են հիմնել և այն անվանել Պորտ Ռոուզեյ, հաջորդ տարի այն վերանվանվել է Շելբերն[3], ի պատիվ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Լորդ Շելբերնի[2]։
1783 թվականի աշնանը հավատարիմ վերաբնակիչների երկրորդ ալիքն է ժամանել Պորտ Ռոսվեյ, և 1784 թվականին նրա բնակչությունը հասել է 10.000-ի, որն այդ ժամանակ չորրորդն էր ամբողջ Հյուսիսային Ամերիկայում ՝ ավելի քան Հալիֆաքսից կամ Մոնրեալից[2][3]:Վերաբնակիչների թվում եղել են մոտ երկու հազար սևամորթ հավատարիմ։ Այնուամենայնիվ, արդեն 1787 թվականին մետրոպոլիայի ֆինանսավորումը դադարեցվել է, և ընդամենը մի քանի տարում վերաբնակիչների մեծ մասը հեռացել են Շելբերնից՝ հաստատվել այլ բրիտանական գաղութներ, Բրիտանական կղզիներ կամ ԱՄՆ։ Մինչև 1820 թվականը Շելբերնի բնակչությունը նվազել է մինչև 300 մարդ։ Սևամորթ հավատարիմներին հող է հատկացվել ծոցի հյուսիս -արևմտյան ափին, որտեղ նրանք հիմնել են Բերչթաուն բնակավայրը՝ գեներալ Սամուել Բերչի անունով։ Ուելսից վերաբնակեցվածները, որոնք ժամանել են Նոր Շոտլանդիա 1818 թվականին, հիմնել են Նոր Կումբրիա բնակավայրը Ռոզուեյ գետի արևմտյան ափին ՝ Շելբերնի մոտ, որը հետագայում վերանվանվել է Ուելսթաուն։
Շելբերնը, որը տեղակայված է աշխարհի լավագույն բնական ծոցերից մեկի մոտ, արագորեն դարձել է նավաշինության կենտրոններից (1786 թվականին այստեղ գործարկվեց 181 տոննա ջրատեղաշարժով առաջին նավը) և Նոր Շոտլանդիայում ձկնորսության կենտրոններից մեկը։ Ավանում և նրա կողքին կառուցվեցվել են Մաքգիլների, Քոքսի և Մաքքեյի նավաշինարանները (վերջին ընտանիքի ժառանգներից մեկը, որը հետագայում կառուցել է Բոստոնում հայտնի առագաստանավ-կտրիչները)։
Շելբերնին քաղաքի կարգավիճակ է տրվել 1907 թվականին։
Բնակչությունը և վարչարարությունը խմբագրել
2016 թվականի մարդահամարի համաձայն, Շելբերնում բնակվում էր 1743 մարդ՝ 3,4%-ով ավելի, քան հինգ տարի առաջ։ Բնակչության խտությունը մոտ 9 կմ² տարածքով կազմում է մոտ 200 մարդ մեկ քառակուսի կիլոմետրի վրա։ Բնակչության մոտ 15%-ը երեխաներ և մինչև 14 տարեկան դեռահասներ են, բնակչության ավելի քան քառորդը կենսաթոշակային տարիքի մարդիկ են (65 տարեկան և ավելի բարձր), քաղաքի բնակիչների միջին տարիքը 46 տարեկան է, միջին տարիքը`50 տարեկան։
Տնային տնտեսությունների միջին չափը 2016 թվականին կազմում է 2,1 մարդ։ 15 տարեկանից բարձր բոլոր բնակիչների մոտ 55% -ը պաշտոնապես կամ դեֆակտո ամուսնացած են, սակայն ընտանիքների մեծ մասն ունի ընդամենը երկու անդամ։ Ամուսնացած զույգերի կեսը երեխաներ չունեն, երեխաներ ունեցող ընտանիքների կեսը միայն մեկ երեխա ունեն. քաղաքն ունի նաև ավելի քան 100 միայնակ ծնող։ Միայնակ բնակիչները կազմում են բոլոր տնային տնտեսությունների 17%-ը։
Շելբերնի բնակչության ավելի քան 90% -ը ծնվել է Կանադայում (մեծամասնությունը կանադացիներ են երրորդ սերնդի և ավելի), ներգաղթյալների մեծ մասը երկիր է եկել ԱՄՆ-ից և Մեծ Բրիտանիայից, ինչպես նաև կա Սիրիայից ներգաղթյալների փոքր համայնք։ Բնակիչների ճնշող մեծամասնության համար հաղորդակցության հիմնական լեզուն անգլերենն է, Կանադայի երկրորդ պաշտոնական լեզվով` ֆրանսերենով, խոսում է բնակչության միայն 6%-ը։
Քաղաքային խորհրդում, բացի քաղաքապետից և նրա տեղակալից, կա ևս երեք անդամ։ Քաղաքային ավագանու ընտրություններն անցկացվում են 4 տարին մեկ անգամ։ Քաղաքի գլխավոր կառավարիչը հաշվետու է քաղաքային խորհրդին[4]։
Տնտեսություն խմբագրել
15 տարեկանից բարձր Շելբերնի բնակչության մեծամասնության կրթությունը միջնակարգ և ցածր է, բնակչության մոտ 15% -ը համալսարանում ստացել է իր առաջին կամ երկրորդ աստիճանը։ 15 տարեկանից բարձր բնակչության մոտ 56%-ը աշխատունակ քաղաքացիներ են, գործազրկության մակարդակը 10% է։ Զբաղվածության հիմնական ոլորտներն են առևտուրը և ծառայությունները, կրթությունը և սոցիալական ոլորտը, ինչպես նաև տրանսպորտը և մանր արդյունաբերությունը։ 2015 թվականին 15 և բարձր տարիքի բնակիչների մեկ շնչին ընկնող միջին եկամուտը կազմել է $ 24,000 (հարկերը գանձելուց հետո)։ Միջին տնային տնտեսությունների եկամուտը 2015 թվականին հասել է 41,800 դոլլարի։
Մինչ օրս ձկնորսությունը շարունակում է մնալ Շելբերնի տնտեսության կարևոր մասը։ Քաղաքի տնտեսության մեջ էական դեր է խաղում նաև զբոսաշրջությունը։ Պատմական Շելբերնն ունի 18-րդ դարի մի շարք տներ, այդ թվում ՝ Դոքի փողոցում գտնվող չորս հավատարիմ տների համալիրը։ Քաղաքի պատմական շենքերի թվում է նաև հավատարիմ Ամոս Ուիլյամսի թոռան՝ Ջոն Ուիլյամսի նավակի արհեստանոցը, որտեղ դեռևս ձկնորսական նավակներ են կառուցվում՝ օգտագործելով 19 -րդ դարի վերջին տեխնոլոգիաները։ Քաղաքն ունի երեք թանգարան, իսկ Սևամորթ հավատարիմների ժառանգության կենտրոնը գտնվում է Բերխթաուն արվարձանում։ Շելբերնում անցկացնում է օմարների ամենամյա փառատոնը և պտտվող անիվների և հողմաղացների փառատոնը։ Քաղաքը, իր հին շենքերի առատությամբ, դարձել է Ամերիկայի հեղափոխական պատերազմի ժամանակ և ավելի վաղ ժամանակաշրջանում Նոր Անգլիայի մասին պատմող մի շարք ֆիլմերի նկարահանման հարթակ։ «Մերի Սիլիմանի պատերազմը» (1992) և «Կարմիր նամակը» (1994) նկարահանվել են Շելբերնում, ինչպես նաև «Մոբի Դիկ» և «Սևերի գիրքը» մինի սերիալները[5]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Timothy Gillespie. «Shelburne, Nova Scotia... where you really want to be!». Shelburne County. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Mary Archibald. (2012 թ․ սեպտեմբերի 24). «Shelburne». The Canadian Encyclopedia (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.
- ↑ 3,0 3,1 История Արխիվացված 2021-10-10 Wayback Machine(անգլ.) на официальном сайте Шелберна
- ↑ Члены городского совета Արխիվացված 2021-10-10 Wayback Machine(անգլ.) на официальном сайте Шелберна
- ↑ Sue Deschene. (2014 թ․ օգոստոսի 19). «Shelburne ramping up for filming». The ChronicleHerald. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Պաշտոնական կայք
- Mary Archibald. (2012 թ․ սեպտեմբերի 24). «Shelburne». The Canadian Encyclopedia (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 24-ին.