Վիքիպեդիա

Մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադաների ցանկ

Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ

Առաջին մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադան (ՄՄՕ) տեղի է ունեցել 1959 թվականին Ռումինիայում։ Միջազգային առարկայական օլիմպիադաներից ամենահինն է։ Անցկացվել է ամեն տարի՝ բացառությամբ 1980 թվականի։ Այդ տարի մրցույթը սկզբանե պետք է անցկացվեր Մոնղոլիայում, սակայն չեղյալ է համարվել Խորհրդային Միության Աֆղանստան ներխուժման պատճառով[1]։ Քանի որ օլիմպիադան ի սկզբանե հիմնվել է վարշավյան դաշինքին մասնակցող արևելաեվրոպական երկրների համար՝ սոցիալիստական ճամբարի ազդեցության ներքո[2], առաջին ՄՄՕ-ներին մասնակցել են միայն արևելյան եվրոպայի երկրները։ Աստիճանաբար մասնակիցների քանակը ավելացել է[3]։ Աղբյուրները նախնական հյուրընկալ քաղաքների և ամսաթվերի մասին տարբերվում են[4]։

A circle, interlinked with a sideways figure of eight (lemniscate). The circle is half green and half yellow, the lemniscate is a third red, a third blue and a third black. The shapes are featured in front of a white background.
Մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադայի պատկերանիշը

Առաջին ՄՄՕ տեղ է ունեցել Ռումինիայում 1959 թվականին։ Մասնակցել են յոթ երկիր՝ Բուլղարիա, Չեխոսլովակիա, Արևելյան Գերմանիա, Հունգարիա, Լեհաստան, Ռումինիա և ԽՍՀՄ[5]։ Մասնակից երկրների քանակը այնուհետև աճել է. 1969 թվականին 14 երկիր, 1989-ին՝ 50, 2009-ին՝ 104[6]:

Հյուսիսային Կորեան միակ երկիրն է, որը խարդախություն է արել, արդյունքում որակազրկվել է 32-րդ և 51-րդ ՄՄՕ-ներին՝ համապատասխանաբար 1991 և 2010 թվականներին[7]։ 2011 թվականի հունվարին Google-ը միջազգային առարկայական օլիմպիադաների 2011–2015 թվականների ծախսերը հոգալու համար հատկացրեց €1,000,000 (եվրո)[8]։

Օլիմպիադաներ խմբագրել

 
2001 թվականի լավագույն արդյունքներ ցուցաբերած մասնակիցները
 
Բանգլադեշի հավաքականը 2009 թվականին
 
Սերբիայի հավաքականը 2010 թվականին
#[9] Վայր Տարի Ամսաթիվ[9] Հաղթող երկիր[10] Ծան
1    Բրաշով և Բուխարեստ 1959 հունիսի 23 – հուլիսի 31   Ռումինիա [11]
2    Սինայա 1960 հուլիսի 18 – հուլիսի 25   Չեխոսլովակիա [11]
3    Վեսպրեմ 1961 հուլիսի 6 – հուլիսի 16   Հունգարիա [11]
4    Չեսկե-Բուդեեվիցե 1962 հուլիսի 7 – հունիսի 15   Հունգարիա [11]
5    Վարշավա և Վրոցլավ 1963 հուլիսի 5 – հունիսի 13   ԽՍՀՄ [11]
6    Մոսկվա 1964 հունիսի 30 – հուլիսի 10   ԽՍՀՄ [11]
7    Բեռլին 1965 հունիսի 13 – հուլիսի 13   ԽՍՀՄ [11]
8    Սոֆիա 1966 հուլիսի 3 – հուլիսի 13   ԽՍՀՄ [11]
9    Ցետինե 1967 հուլիսի 7 – հուլիսի 13   ԽՍՀՄ [11]
10    Մոսկվա 1968 հուլիսի 5 – հուլիսի 18   Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետություն [11]
11    Բուխարեստ 1969 հուլիսի 5 – հուլիսի 20   Հունգարիա [11]
12    Կեստխեյ 1970 հուլիսի 8 – հուլիսի 22   Հունգարիա [11]
13    Ժիլինա 1971 հուլիսի 10 – հուլիսի 21   Հունգարիա [11]
14    Տորուն 1972 հուլիսի 5 – հուլիսի 17   ԽՍՀՄ [11]
15    Մոսկվա 1973 հուլիսի 5 – հուլիսի 16   ԽՍՀՄ [11]
16    Էրֆուրտ և Բեռլին 1974 հուլիսի 4 – հուլիսի 17   ԽՍՀՄ [11]
17    Բուրգաս և Սոֆիա 1975 հուլիսի 3 – հուլիսի 16   Հունգարիա [11]
18    Լինց 1976 հուլիսի 2 – հուլիսի 21   ԽՍՀՄ [11]
19    Բելգրադ 1977 հուլիսի 1 – հուլիսի 13   ԱՄՆ [11]
20    Բուխարեստ 1978 հուլիսի 3 – հուլիսի 10   Ռումինիա [11]
21    Լոնդոն 1979 հունիսի 30 – հուլիսի 9   ԽՍՀՄ [11]
  1980 թվականի Մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադան պետք է անցկացվեր Մոնղոլիայում։ Այն չեղյալ է համարվել, փոխարենը եվրոպայում անցկացվել են երկու ոչ պաշտոնական միջոցառումներ՝ Ֆինլանդիայում և Լյուքսեմբուրգում[1]
22    Վաշինգտոն 1981 հուլիսի 8 – հուլիսի 20   ԱՄՆ [11]
23    Բուդապեշտ 1982 հուլիսի 5 – հուլիսի 14   Արևմտյան Գերմանիա [11]
24    Փարիզ 1983 հուլիսի 3 – հուլիսի 12   Արևմտյան Գերմանիա [11]
25    Պրահա 1984 հունիսի 29 – հուլիսի 10   ԽՍՀՄ [11]
26    Յոուտսա 1985 հունիսի 29 – հուլիսի 11   Ռումինիա [11]
27    Վարշավա 1986 հուլիսի 4 – հուլիսի 15   ԽՍՀՄ
  ԱՄՆ 		[11]
28    Հավանա 1987 հուլիսի 5 – հուլիսի 16   Ռումինիա [11]
29    Սիդնեյ և Կանբերա 1988 հուլիսի 9 – հուլիսի 21   ԽՍՀՄ [11]
30    Բրաունշվեյգ 1989 հուլիսի 13 – հուլիսի 24   Չինաստան [11]
31    Պեկին 1990 հուլիսի 8 – հուլիսի 19   Չինաստան [11]
32    Սիգտունա 1991 հուլիսի 12 – հուլիսի 23   ԽՍՀՄ [11][Ն 1]
33    Մոսկվա 1992 հուլիսի 10 – հուլիսի 21   Չինաստան [11]
34    Ստամբուլ 1993 հուլիսի 13 – հուլիսի 24   Չինաստան [11]
35    Հոնկոնգ[Ն 2] 1994 հուլիսի 8 – հուլիսի 20   ԱՄՆ [11]
36    Տորոնտո 1995 հուլիսի 13 – հուլիսի 25   Չինաստան [12]
37    Մամբայ 1996 հուլիսի 5 – հուլիսի 17   Ռումինիա [13]
38    Մառ դել Պլատա 1997 հուլիսի 18 – հուլիսի 31   Չինաստան [14]
39    Թայբեյ 1998 հուլիսի 10 – հուլիսի 21   Իրան [15]
40    Բուխարեստ 1999 հուլիսի 10 – հուլիսի 22   Չինաստան
  Ռուսաստան 		[16]
41    Տեջոն 2000 հուլիսի 13 – հուլիսի 25   Չինաստան [17]
42    Վաշինգտոն 2001 հուլիսի 1 – հուլիսի 14   Չինաստան [18]
43    Գլազգո 2002 հուլիսի 19 – հուլիսի 30   Չինաստան [19]
44    Տոկիո 2003 հուլիսի 7 – հուլիսի 19   Բուլղարիա [20]
45    Աթենք 2004 հուլիսի 6 – հուլիսի 18   Չինաստան [21]
46    Մերիդա 2005 հուլիսի 8 – հուլիսի 19   Չինաստան [22]
47    Լյուբլյանա 2006 հուլիսի 6 – հուլիսի 18   Չինաստան [23]
48    Հանոյ 2007 հուլիսի 19 – հուլիսի 31   Ռուսաստան [24]
49    Մադրիդ 2008 հուլիսի 10 – հուլիսի 22   Չինաստան [25]
50    Բրեմեն 2009 հուլիսի 10 – հուլիսի 22   Չինաստան [26]
51    Աստանա 2010 հուլիսի 2 – հուլիսի 14   Չինաստան [27]
52    Ամստերդամ 2011 հուլիսի 13 – հուլիսի 24   Չինաստան [28]
53    Մար դել Պլատա 2012 հուլիսի 4 – հուլիսի 16   Հարավային Կորեա [29]
54    Սանտա-Մարտա 2013 հուլիսի 18 – հուլիսի 28   Չինաստան [30]
55    Քեյփթաուն 2014 հուլիսի 3 – հուլիսի 13   Չինաստան [31]
56    Չիանգ Մայ 2015 հուլիսի 4 – հուլիսի 16   ԱՄՆ [32]
57    Հոնկոնգ 2016 հուլիսի 6 – հուլիսի 16   ԱՄՆ [33]
58    Ռիո դե Ժանեյրո 2017 հուլիսի 12 – հուլիսի 23   Հարավային Կորեա [34]
59    Կլուժ-Նապոկա 2018 հուլիսի 3 – հուլիսի 14   ԱՄՆ [35]
60    Բաթ 2019 հուլիսի 11 – հուլիսի 22   Չինաստան
  ԱՄՆ 		[36]
61    Սանկտ Պետերբուրգ (օնլայն)[Ն 3][Ն 4] 2020 սեպտեմբերի 19 – սեպտեմբերի 28   Չինաստան [40][41]
62    Սանկտ Պետերբուրգ (օնլայն)[Ն 5][Ն 4] 2021 հուլիսի 14 – հուլիսի 24   Չինաստան [43]
63    Օսլո (հիբրիդ) 2022 հուլիսի 6 – հուլիսի 16   Չինաստան [44]
64    Չիբա 2023 հուլիսի 2 – հուլիսի 13   Չինաստան [45]
65    Բաթ[Ն 6] 2024 հուլիսի 11 – հուլիսի 22 հայտնի չէ [47]
66    (հայտնի չէ) 2025 հայտնի չէ հայտնի չէ [48]
67    Շանհայ 2026 հայտնի չէ հայտնի չէ [49]
68    (հայտնի չէ) 2027 հայտնի չէ հայտնի չէ [50]

Նշումներ խմբագրել

  1. ↑ 1991 թվականը նշվել է որպես ԽՍՀՄ մասնակցության վերջին տարի։ 1992 թվականից ԽՍՀՄ նախկին անդամները մասնակցել են առանձին[10]
  2. ↑ Օլիմպիադայի ժամանակ Հոնկոնգը չէր տիրապետում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը։
  3. ↑ COVID-19 համավարակի պատճառով 2020 թվականի ՄՄՕ-ն հետաձգվել է հուլիսից սեպտեմբեր, որից հետո որոշվել է այն վիրտուալ անցկացնել[37]։
  4. ↑ 4,0 4,1 Երկու վիրտուալ ՄՄՕ-ների համար բոլոր խնդիրներն ընտրվել են Խնդիրների ընտրության հանձնաժողովի կողմից՝ թիմերի բոլոր ղեկավարներից կազմված ժյուրիի փոխարեն, և խնդիրներն ուղարկվել են թիմի ղեկավարներին՝ քննություններից անմիջապես առաջ թարգմանության համար: Յուրաքանչյուր թիմ հանցնել է ՄՄՕ-ի թեստը ազգային քննական կենտրոնում։ Բոլոր քննությունների սկսվել են 07:30-ից մինչև 12:00 UTC միաջակայքում: ՄՄՕ-ի մասնակից մեկայլ երկրի հանձնակատարը ներկա էր յուրաքանչյուր կենտրոնում՝ վերահսկելու ամբողջ քննությունը, իսկ ՄՄՕ-ի գլխավոր հսկիչը վերահսկում էր բոլոր քննությունները՝ օգտագործելով վեբ-տեսախցիկներ[38][39]։
  5. ↑ 2021 թվականի ՄՄՕ-ն ի սկզբանե պետք է անցկացվեր Վաշինգտոնում (ԱՄՆ): ԱՄՆ-ը հրաժարվեց օլիմպիադան կազմակերպելուց՝ COVID-19 համաճարակի պատճառով[42][37]։
  6. ↑ 2024 թվականի ՄՄՕ-ն պետք է անցկացվեր Ուկրաինայում: Երկրի և Ռուսաստանի միջև վերջին հակամարտությունների պատճառով վայրը փոխվել է Բաթի, որտեղ հյուրընկալվել էր 2019 թվականի օլիմպիադան.[46]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 «UK IMO register». IMO register. Արխիվացված օրիգինալից 2001-10-16-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 17-ին.
  2. ↑ «More IMO Facts». Արխիվացված է օրիգինալից 2001 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 5-ին.
  3. ↑ «Singapore International Mathematical Olympiad (SIMO) Home Page». Singapore Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 4-ին.
  4. ↑ «Norwegian Students in International Mathematical Olympiad». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 5-ին.
  5. ↑ «1st IMO 1959». International Mathematical Olympiad. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
  6. ↑ «Timeline». International Mathematical Olympiad. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
  7. ↑ «International Mathematical Olympiad: Democratic People's Republic of Korea». Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 17-ին.
  8. ↑ Google Europe Blog: Giving young mathematicians the chance to shine. Googlepolicyeurope.blogspot.com (2011-01-21). Retrieved on 2013-10-29.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Timeline». International Mathematical Olympiad. Արխիվացված օրիգինալից 2007-10-11-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Ranking of countries». International Mathematical Olympiad. Արխիվացված օրիգինալից 2007-10-11-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
  11. ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 11,14 11,15 11,16 11,17 11,18 11,19 11,20 11,21 11,22 11,23 11,24 11,25 11,26 11,27 11,28 11,29 11,30 11,31 11,32 11,33 11,34 «US teams at the IMO». Mathematical Association of America. Արխիվացված օրիգինալից 2009-11-28-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
  12. ↑ «IMO 1995». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  13. ↑ «IMO 1996». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  14. ↑ «IMO 1997» (իսպաներեն). Argentina. Արխիվացված օրիգինալից 1998-12-05-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  15. ↑ «IMO 1998». Republic of China. Արխիվացված է օրիգինալից 1998 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  16. ↑ «IMO 1999». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  17. ↑ «IMO 2000». Wolfram. Արխիվացված օրիգինալից 2001-07-01-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  18. ↑ «IMO 2001». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  19. ↑ Andreescu, Titu (2004). USA & International Mathematical Olympiads 2002. Mathematical Association of America. ISBN 978-0-88385-815-8.
  20. ↑ «IMO 2003». Japan. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  21. ↑ «IMO 2004». Greece. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  22. ↑ «IMO 2005». Mexico. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  23. ↑ «IMO 2006». Slovenia. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  24. ↑ «IMO 2007». Vietnam. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  25. ↑ «IMO 2008». Spain. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  26. ↑ «IMO 2009» (գերմաներեն). Germany. Արխիվացված օրիգինալից 2007-09-28-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
  27. ↑ «51st IMO 2010». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2007-12-13-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 22-ին.
  28. ↑ «52nd IMO 2011». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2007-12-13-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 22-ին.
  29. ↑ «53rd IMO 2012». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2008-07-24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 22-ին.
  30. ↑ «54th International Mathematical Olympiad». Universidad Antonio Nariño. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 20-ին.
  31. ↑ «55th IMO 2014». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2011-10-14-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
  32. ↑ «56th IMO 2015». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2011-10-14-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
  33. ↑ «57th IMO 2016». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-13-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
  34. ↑ «58th IMO 2017». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-13-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
  35. ↑ «59th IMO 2018». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2014-08-29-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
  36. ↑ «60th IMO 2019». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2014-10-07-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
  37. ↑ 37,0 37,1 «Virtual IMO 2020 – Russia». International Mathematical Olympiad Foundation. 2020-07-11. Արխիվացված օրիգինալից 2023-06-09-ին. Վերցված է 2022-07-16-ին.
  38. ↑ «IMO 2020 (Virtual) Annual Regulations (June 2020)» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020-06-30-ին.
  39. ↑ «IMO 2021 (Virtual) Annual Regulations (May 5 2021)» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-07-12-ին.
  40. ↑ «61st IMO 2020». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2016-09-23-ին. Վերցված է 2020-11-10-ին.
  41. ↑ «Annual Regulations for IMO 2020» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020-04-21-ին. Վերցված է 2024-03-15-ին.
  42. ↑ «Original IMO 2021 site». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-04-22-ին.
  43. ↑ «62nd IMO 2021». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2016-11-18-ին. Վերցված է 2016-11-17-ին.
  44. ↑ «63rd IMO 2022». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2017-08-02-ին. Վերցված է 2017-07-25-ին.
  45. ↑ «64th IMO 2023». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2018-09-09-ին. Վերցված է 2018-09-08-ին.
  46. ↑ «IMO 2024». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2022-06-08-ին. Վերցված է 2023-07-12-ին.
  47. ↑ «65th IMO 2024». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2022-07-15-ին. Վերցված է 2022-06-11-ին.
  48. ↑ «66th IMO 2025». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2020-07-01-ին. Վերցված է 2024-02-24-ին.
  49. ↑ «67th IMO 2026». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2023-07-12-ին. Վերցված է 2023-06-30-ին.
  50. ↑ «68th IMO 2027». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2024-01-07-ին. Վերցված է 2024-01-15-ին.

Աղբյուրներ խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մաթեմատիկայի_միջազգային_օլիմպիադաների_ցանկ&oldid=9578922» էջից