Վիքիպեդիա

Լուիջի Բիանկի

իտալացի մաթեմատիկոս

Լուիջի Բիանկի (իտալ.՝ Luigi Bianchi, հունվարի 18, 1856(1856-01-18)[1][2][3][…], Պարմա, Պարմայի դքսություն[2][4][5] - հունիսի 6, 1928(1928-06-06)[1][2][3][…], Պիզա, Տոսկանա, Իտալիա[2][4]), իտալացի մաթեմատիկոս, հայտնի է դիֆերենցիալ երկրաչափության մասին իր աշխատանքներով։ Մասնավորապես, նրա անունով են կոչվում Ռիմանովի կորության Բիանկայի առաջին և երկրորդ նույնականությունները, ինչպես նաև Լիի հանրահաշվի Բիանկայի դասակարգումը։

Լուիջի Բիանկի
Ծնվել էհունվարի 18, 1856(1856-01-18)[1][2][3][…]
Պարմա, Պարմայի դքսություն[2][4][5]
Մահացել էհունիսի 6, 1928(1928-06-06)[1][2][3][…] (72 տարեկան)
Պիզա, Տոսկանա, Իտալիա[2][4]
ԳերեզմանԿամպո Սանտո գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Իտալիայի թագավորություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, համալսարանի դասախոս և քաղաքական գործիչ
Հաստատություն(ներ)Բարձրագույն նորմալ դպրոց
Գործունեության ոլորտդիֆերենցիալ երկրաչափություն
Պաշտոն(ներ)Բարձրագույն նորմալ դպրոցի տնօրեն
ԱնդամակցությունԼինչեի ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[2]
Ալմա մատերՊիզայի համալսարան և Scuola Normale Superiore. Classe di Scienze? (1877)[4]
Տիրապետում է լեզուներինիտալերեն[6][7]
Գիտական ղեկավարԷնրիկո Բետտի և Ուլիսս Դինի[8]
Եղել է գիտական ղեկավարԳվիդո Ֆուբինի[9], Luigi Fantappiè?[9], Mauro Picone?[9], Giovanni Ricci?[9], Giovanni Sansone?[9], Antonio Signorini?[9], Arturo Maroni?[10], Mario Pieri?, Guido Ascoli?[11] և Maria Albanese?
Հայտնի աշակերտներՎիլհելմ Բլյաշկե, Onorato Nicoletti?, Francesco Cecioni?, Eugenio Elia Levi? և Arturo Maroni?[9]
Պարգևներ
ՀայրFrancesco Saverio Bianchi?[5]
 Luigi Bianchi (mathematician) Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Լուիջի Բիանկին ծնվել է 1856 թվականի հունվարի 18-ին Պարմայում (Էմիլիա Ռոմանիա, Իտալիա)։ Նրա հայրը` Ֆրանչեսկո Սավերիո Բիանկին, նույն թվականին նշանակվում է Պարմայի համալսարանի քաղաքացիական իրավունքի պրոֆեսոր, հետագայում` իրավաբանական ֆակուլտետի դեկան (1868-1873) և Պարմայի քաղաքապետ (1869)։ Լուիջիի ավագ եղբայրը` Ֆերդինանդոն, գնացել է հոր հետքերով և ուսումնասիրել քաղաքացիական իրավունք[12]։

1873 թվականին Լուիջի Բիանկին ընդունվում է Պիզայի բարձրագույն կանոնավոր դպրոց և սկսում ուսումնասիրել մաթեմատիկա։ Նրա ուսուցիչներն են եղել Էնրիկո Բետտին և Ուլիսս Դինին։ 1877 թվականին Լուիջին գերազանցությամբ ավարտում է Բարձրագույն կանոնավոր դպրոցը և պաշտպանում դիսերտացիա վերադիր մակերևույթների մասին։ Բիանկին շարունակում է աշխատել Պիզայում մինչև 1879 թվականը, այնուհետև որոշ ժամանակ աշխատում է Մյունխենում և Գյոթինգենում (Ֆելիքս Կլայնի հետ միասին)[12]։

1881 թվականին Լուիջի Բիանկին նշանակվում է Պիզայի Բարձրագույն կանոնավոր դպրոցի պրոֆեսոր։ Նա նաև եղել է Պիզայի համալսարանի պրոֆեսոր, որտեղ դասավանդել է դիֆերենցիալ, պրոյեկտիվ և անալիտիկ երկրաչափություն[12]։

1886 թվականին Լուիջի Բիանկին ամուսնանում է։ Հետագայում նրանց ընտանիքում ծնվեցին հինգ որդիներ[12]։

1887 թվականին Բիանկին դառնում է դեյ Լինչեյի ազգային ակադեմիայի թղթակից-անդամ, 1893 թվականին ընտրվում է ակադեմիկոս։ 1911 թվականի դեկտեմբերի 10-ից Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան թղթակից-անդամ էր ֆիզիկա-մաթեմատիկական բաժանմունքի գծով (մաթեմատիկական գիտությունների կարգով)[13]։ Նա եղել է նաև Լոնդոնի մաթեմատիկական ընկերության և մի շարք այլ ընկերությունների պատվավոր անդամ։ Երկար ժամանակ եղել է Annali di Matematica pura ed applicata ամսագրի խմբագիրը[12]։

Գիտական գործունեություն խմբագրել

Լուիջի Բիանկայի հիմնական աշխատանքները կապված են դիֆերենցիալ երկրաչափության հետ։ Նրա անունով են կոչվում Ռիմանովի կորության Բիանկայի առաջին և երկրորդ նույնականությունները, ինչպես նաև Լիի հանրահաշվի Բիանկայի դասակարգումը։

Հրապարակումներ խմբագրել

  • Bianchi, Luigi (1894, 1902, 1909). Lezioni di geometria differenziale (three volumes). Pisa: E. Spoerri. Check date values in: |date= (help)
  • Bianchi: Vorlesungen über Differentialgeometrie, Leipzig 1899[2]
  • Lezioni sulla teoria dei gruppi di sostituzioni e delle equazioni algebriche secondo Galois, Pisa 1899
  • Lezioni sulla teoria delle funzioni di variabile complessa e delle funzioni ellittiche 1916
  • Bianchi, Luigi (1918). Lezioni sulla teoria dei gruppi continui finiti di trasformazioni. Pisa: E. Spoerri. OCLC 4383253.
  • Lezioni sulla teoria dei numeri algebrici e principi d'aritmetica analitica, 1921

Գրականություն խմբագրել

  • Carruccio, Ettore (1970–80). "Bianchi, Luigi". Dictionary of Scientific Biography. 2. New York: Charles Scribner's Sons. p. 121. ISBN 978-0-684-10114-9.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Annuaire prosopographique : la France savante
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Scuola Normale Superiore Elenco degli alunni della Scuola Normale Superiore di Pisa dal 1847 al 1970 (իտալ.) — Pisa: Pacini Editore, 1973. — P. 12. — 104 p.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Pozzato E. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1968. — Vol. 10.
  6. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ CONOR.Sl
  8. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  10. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  11. ↑ Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 J.J. O'Connor and E.F. Robertson. «Luigi Bianchi» (HTML). School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews, Scotland. Վերցված է 11.02.2015-ին.
  13. ↑ Сотрудник РАН 49413, Луиджи Бианки

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Hilton, H. (1929). «Luigi Bianchi». J. London Math. Soc. 4: 79–80. doi:10.1112/jlms/s1-4.1.79.
  • O'Connor, J. J.; Robertson, E. F. «Luigi Bianchi». MacTutor History Archive. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2005 թ․ հուլիսի 10-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիջի Բիանկի» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լուիջի_Բիանկի&oldid=9515175» էջից