Բալլադ (երաժշտություն)
Բալլադ (ֆր.՝ ballade, պրովանս.՝ balada, < լատ. ballo – պարել), նախապես՝ ժողովրդական պարերգ։ Միջնադարում՝ ռոմանական ժողովուրդների քնարական խմբային պարերգ՝ կրկներգով։ 12–13-րդ դարերում եղել է տրուբադուրների և տրուվերների երաժշտաբանաստեղծական կարևոր ժանրերից։ Վերածննդի դարաշրջանում բալլադը դարձել է քնարական բնույթի, ձևավորվել է նրա բազմաձայն տեսակը (առավել զարգացած նմուշներ ստեղծել է Գիյոմ դը Մաշոն՝ Ֆրանսիայում)։
Պատմություն խմբագրել
15-րդ դարում այն մոտեցել է շանսոնին։ Աստիճանաբար (հատկապես՝ Անգլիայում) ձևավորվել է որպես պատմողական, սյուժետային բնույթի երգ (կատարել են մենակատար երգիչն ու երգչախումբը)։ Վոկալ բալլադի վերելքը պայմանավորված էր 18-րդ դարի կեսի պրոֆեսիոնալ պոեզիայում բալլադի վերածննդի հետ։ Ռոմանտիզմի շրջանում երաժշտության մեջ ձևավորվել է գործիքային բալլադ, որտեղ էպիկական պատումը համադրվել է սուր դրամատիկական, հաճախ՝ սյուժետային զարգացման, իսկ դաշնամուրային քնարականությունը՝ գեղանկարչական պատկերների հետ։ Լավագույն նմուշներ են Ֆրեդերիկ Շոպենի չորս բալլադները։
Ժամանակակից երաժշտության մեջ տարբերում են բալլադի բանահյուսական, հերոսական և այլ տեսակներ։
Բալլադը հայ պրոֆեսիոնալ երաժշտության մեջ խմբագրել
Հայ պրոֆեսիոնալ երաժշտության մեջ հայտնի են Ալեքսանդր Սպենդիարյանի «Ձկնորսն ու փերին», Ռոմանոս Մելիքյանի «Ծերուկ ալևոր կար մի թագավոր», Արամ Խաչատրյանի «Բալլադ բասի համար», Անուշավան Տեր-Ղևոնդյանի «Բալլադ 26 կոմիսարների մասին» (ձայնի և նվագախմբի համար), Առնո Բաբաջանյանի «Հերոսական բալլադը»՝ դաշնամուրի և նվագախմբի համար, Հարո Ստեփանյանի, Ալեքսանդր Հարությունյանի դաշնամուրի և այլ բալլադներ։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատված վերցված է «Հայ երաժշտության հանրագիտարանից», որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|