Արթուր Սվինարսկի
Արթուր Մարիա Սվինարսկի (լեհերեն՝ Artur Maria Swinarski, հուլիսի 28, 1900[1], Բրոդնիցա, Brodnica County, Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, Լեհաստան - ապրիլի 21, 1965[1], Շվեյցարիա և Վիեննա, Ավստրիա), լեհ բանաստեղծ, երգիծաբան, թատերագիր, նկարիչ
Արթուր Սվինարսկի | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 28, 1900[1] |
| Ծննդավայր | Բրոդնիցա, Brodnica County, Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, Լեհաստան |
| Վախճանվել է | ապրիլի 21, 1965[1] (64 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Շվեյցարիա կամ Վիեննա, Ավստրիա |
| Մասնագիտություն | գրող, բանաստեղծ, թարգմանիչ և նկարազարդող |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Լեհաստան |
| Անդամակցություն | Związek Zawodowy Literatów Polskich? |
Կենսագրություն խմբագրել
Ծնվել է Լեհաստանի Բրոդնիցա քաղաքում։ Միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Պոզնանի համալսարանը, որտեղ ուսումնասիրել է գերմանական բանասիրություն, արվեստի պատմություն և բեմագրություն (բեմանկարչություն, սցենոգրաֆիա)[2]։ 1918–1920 թվականներին անդամակցել է Zdrój գրական ընկերությանը, հանդես եկել որպես գրաֆիկ-դիզայներ։ Հաճախել է նաև նկարիչների Bunt խմբի միջոցառումներին։ 1919 թվականին կազմակերպվել է նրա նկարների առաջին անհատական ցուցահանդեսը։
1922 թվականին Սվինարսկին եղել է գրող, նկարիչ, փիլիսոփա Ստանիսլավ Իգնացի Վիտկևիչի անձնական քարտուղարը։ Այնուհետև Պոզնանում Ռոման Վիլկանովիչի հետ երգիծական տեսարաններ է բեմականացրել Լյուդվիկ Պուգետի "Róża Kukułka"-ում, Ździebko և Klub Szyderców կաբարեներում։
1934–1937 թթ. ապրել է Կրակովում, ղեկավարել Czas Krakowski օրաթերթի գրական բաժինը, ինչպես նաև՝ Մագդալենա Սամոզվանեցի հետ երգիծանկարների ցուցադրություններ կազմակերպել։ 1937 թվականից ապրել է Գդինյայում, խմբագրել "Kurier Bałtycki" թերթի գրական բաժնի նյութերը։ Գերմանական օկուպացիայի տարիներին մնացել ու ապրել է Կրակովում։ 1952 թվականից բնակվել է Վարշավայում, 1963-ին մեկնել է Ավստրիա, ընդունել ավստրիական քաղաքացիություն[2]։
Ստեղծագործությունները խմբագրել
Սվինարսկու գրական հիշարժան աշխատանքներից է 1963 թվականին հրատարակված «Աքիլլեսի հարսանիքը» «բարբարոսական» կատակերգությունը, որը թարգմանվել ու լույս է ընծայվել նաև գերմաներեն։ Բուռն բանավեճերի տեղիք է տվել նրա բանաստեղծական «Eja!» ժողովածուն[3], որտեղ հեղինակը փառաբանում է իտալական ֆաշիզմը, ստեղծում մի յուրօրինակ գեղագիտություն՝ ֆաշիստական արիական-առնական զուգադրություններով, որոնցում անհատը միաձուլված է տղամարդկային հանրույթին[4]։
Սվինարսկու գրական ժառանգության կարևոր մասն են կազմում գերմանացի բանաստեղծների՝ Հայնրիխ Հայնեի, Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեի, Ֆրիդրիխ Շիլլերի, Յոհանես Բեխերի, Վիլլի Բրեդելի և այլոց ստեղծագործությունների լեհերեն թարգմանությունները։
Երկեր խմբագրել
- Karykatury poznańskie (1929)
- Fraszki (1932)
- Pamflety, parodie, paradoksy 1926-1946 (1946)
- Legenda o mądrym mężu (1948)
- Satyry – Huragan (1950)
- Z epigramatów króla Salomona (przekład biblijny, 1952)
- Parodie (1955)
- Achilles i panny (կատակերգությունը բեմադրվել է 1955 թ., հրատարակվել 1956 թ.)
- Powrót Alcesty (բեմադրվել և հրատարակվել է 1958 թ.)
- Przekleństwo morza. Wiersze 1935-1945 (1945)
- Rozmowa bez kresu. Wiersze własne i cudze (1960)
- Sasza i bogowie (թատերգությունների ժողովածու, Փարիզ, 1960)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Murray G. Hall, Gerhard Renner: Handbuch der Nachlässe und Sammlungen österreichischer Autoren. Böhlau Verlag Wien, Köln, Weimar. 2. Auflage 1995, S. 331 Ausschnitt online über Google Books. Abgerufen am 31. August 2017
- ↑ Artur Marya Swinarski: Eja! Eja! Alala!. Verlag nakł. Instytutu Wydawniczego „Arena“, 1926.
- ↑ Isabelle Vonlanthen: Dichten für das Vaterland. National engagierte Lyrik und Publizistik in Polen 1926-1939, Dissertation an der Universität Freiburg 2009, S. 229 ff. Ausschnitte online über Google Books. Abgerufen am 31. August 2017
Գրականություն խմբագրել
- Wielkopolski słownik biograficzny, wydawca =PWN, Poznań, 1981 isbn =83-01-02722-3
- Jerzy Korczak, Artura Maryi wzloty i upadki, „Dekada Literacka” 2006, nr 4 (218) (dostępne także na: dekadaliteracka.pl).
- Literatur von und über Artur Marya Swinarski im Katalog der Deutschen Nationalbibliothek