Անդրաշ Շիֆ (հունգ.՝ Andras Schiff, դեկտեմբերի 21, 1953(1953-12-21)[1][2][3][…], Բուդապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն[4]), ծագումով հունգարացի բրիտանական դասական դաշնակահար, Բեթհովենի լավագույն մեկնողներից մեկը, հայտնի է որպես Մոցարտի, Բախի, Շուբերտի և Շումանի կատարող[9].

Անդրաշ Շիֆ
Բնօրինակ անունհունգ.՝ Schiff András
Ծնվել էդեկտեմբերի 21, 1953(1953-12-21)[1][2][3][…] (70 տարեկան)
Բուդապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն[4]
Երկիր Հունգարիա,  Ավստրիա և  Միացյալ Թագավորություն
Ժանրերդասական երաժշտություն
Մասնագիտությունդաշնակահար, դիրիժոր, համալսարանի դասախոս և կոմպոզիտոր
Գործիքներդաշնամուր
ԱշխատավայրՖերենց Լիստի երաժշտական ակադեմիա
ԼեյբլECM Records, Hungaroton?, Denon?, Դեկա Ռեկորդս և Philips Classics Records?
ԿրթությունՖերենց Լիստի երաժշտական ակադեմիա (1974)
ԱնդամակցությունԵվրոպական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
ԱմուսինYūko Shiokawa?
Պարգևներ
Կայքandrasschiff.com
 András Schiff Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է Բուդապեշտում՝ Հոլոքոստը վերապրած հրեական ընտանիքում։ 1968 թվականին նկարահանվել է հունգարական հեռուստատեսության «Ով ինչ կարող է անել» հաղորդաշարում։

1974 թվականին ավարտել է Բուդապեշտի երաժշտական ակադեմիան, որտեղ սովորել է Պ. Կադոշի, Ֆ. Ռադոսի, Դ. Կուրտագի մոտ։

1979 թվականին գաղթել է Հունագրիայից[10] :1987 թվականին ստացել է Ավստրիայի քաղաքացիություն։

Հանդես է եկել լավագույն նվագախմբերի ու դիրիժորների հետ։ Մենահամերգներով հանդես է եկել ամբողջ աշխարհում, այդ թվում՝ Ռուսաստանում[11][12], և հանդես է գալիս որպես դիրիժոր։ Շիֆի լայն երգացանկը ներառում է Բախի, Բեթհովենի, Մոցարտի, Շուբերտի, Հայդնի, Շոպենի, Սկարլատի, Բարտոկի, Շումանի, Դեբյուսիի և Ռավելի ստեղծագործությունները։

1989—1998 թթ. , Զալցբուրգի մերձակայքում գտնվող կամերային երաժշտության ամենամյա փառատոնի գեղարվեստական ղեկավար է եղել։ 1999 թվականին նա ստեղծեց իր կամերային երաժշտության նվագախումբը՝ Cappella Andrea Barca-ն[13]։.

2001 թվականին ստացել է բրիտանական քաղաքացիություն և ապրում է Լոնդոնում և Ֆլորենցիայում։

Ընտանիք խմբագրել

Կինը՝ Յուուկո Շիոկավա, ջութակահարուհի։

Ստեղծագործություն խմբագրել

Շիֆի կատարումները ներառում են մի շարք համերգներ, որոնցում նա կատարել է Բեթհովենի 32 դաշնամուրային սոնատները այն ժամանակագրական հաջորդականությամբ, որով դրանք ստեղծվել են։ Համերգներ են տրվել 2004 թվականին աշխարհի 20 քաղաքներում, իսկ 2007-2008 թթ. շրջագայել Հյուսիսային Ամերիկայում, արձանագրվել է 2005 թ.-ին[14]։

Հրատարակչությունում «Գ. Հենլե»-ը խմբագրել է Բախի «Բարձրացած կլավիեր» (2007), Մոցարտի դաշնամուրային կոնցերտները բնօրինակ տարբերակով (2007 թ.)[12][13].

Կինոմատոգրաֆիա խմբագրել

  • 1975 «Տիրուհի Դերի, որտեղ եք դուք»։ (հունգ.՝ Déryné hol van?; ռեժիսոր Գյուլա Մաար) - դեռահաս դաշնակահար
  • 1985 «Աֆրիկայից դուրս» (անգլ.՝ Աֆրիկայի սահմաններից դուրս; ռեժիսոր՝ Սիդնեյ Փոլաք) - Ռոնդո Ալլա Տուրկայի կատարումը Մոցարտի No 11 սոնատից (K. 331) սաունդթրեքում։
  • 1990 «Georg Solti's Bartók in Budapest» (անգլ.՝ Solti's Bartók in Budapest; TV documentary, Hungary) - դաշնակահար (cameo)
  • 1997 «Հրաշալի կոմպոզիտորներ» (անգլ.՝ Մեծ կոմպոզիտորներ, հեռուստավավերագրական, Մեծ Բրիտանիա), դրվագ «Յոհան Սեբաստիան Բախ» - դաշնակահար (կամեո)
  • 2004 «Մելինդա և Մելինդա» (անգլ.՝ Melinda and Melinda, ռեժիսոր՝ Վուդի Ալեն) , սաունդթրեքում Բախի Պարտիտա թիվ 3 (BWV 827) կատարումը
  • 2011 «BBC Proms № 9: Սիբելիուսը, Բարտոկը և Յանաչեկը» (անգլ.՝ BBC Proms, հեռուստասերիալ, Մեծ Բրիտանիա) - դաշնակահար (կամեո)
  • 2012 Մարդիկ և ուժեր. «Ազգային երազանքներ. Հունգարիայի հրաժեշտը Եվրոպային» շարքը։ (գերմ.՝ Menschen & Mächte; հեռուստատեսային վավերագրական ֆիլմ, Ավստրիա) - դաշնակահար (կամեո)
  • 2012 «Լավ կինը» (անգլ.՝ «The Good Wife»; հեռուստասերիալ, ԱՄՆ) - Գավոտեի կատարումը Բախի անգլիական թիվ 3 սյուիտից (BWV 808) սաունդթրեքում։

Մրցանակներ և ճանաչում խմբագրել

  • 2-րդ տեղ L. Weiner կամերային երաժշտության մրցույթում (1973 թ.)
  • Հունգարիայի ռադիոյի և հեռուստատեսության մրցույթի 1-ին մրցանակ (1973 թ.)
  • Չայկովսկու անվան մրցույթի 4-րդ մրցանակ (1974)[15]
  • Լիդսի դաշնամուրների միջազգային մրցույթի 3-րդ մրցանակ (1975)
  • Ֆրանց Լիստի միջազգային մրցույթի դափնեկիր (1975)
  • Գրեմմի մրցանակ (Լավագույն կատարում առանց նվագախմբի մենակատարի կողմից). English Suites BWV 806–811 (1990)
  • Բարտոկի մրցանակ (1991)
  • Ֆրանկո Աբբիատիի մրցանակ, սեզոն 92/93.
  • Ռոբերտ Շումանի ընկերության Կլաուդիո Արրայի հուշամեդալ (Դյուսելդորֆ, 1994 թ.)
  • Kossuth մրցանակ (1996) - մշակույթի և արվեստի բնագավառում ակնառու նվաճումների համար
  • Kossuth (1996) համար
  • Բրեմենի երաժշտական ​​փառատոնի մրցանակ (2003)
  • Բոննի Բեթհովենի տան պատվավոր անդամ (2006) - Բեթհովենի ստեղծագործությունների մեկնաբանման գործում ձեռքբերումների համար[13]
  • Երաժշտության թագավորական ակադեմիա Բախի մրցանակ (2007)
  • Ֆրանկո Աբբիատիի մրցանակ (Իտալիա, 2007) - Բեթհովենի դաշնամուրային սոնատների ցիկլի համար[13]
  • Գրեմմի մրցանակ (լավագույն վոկալ ձայնագրություն) - Շուբերտի կարապի երգը (կիսվում է Պիտեր Շրեյերի հետ)
  • Wigmore Hall մեդալ (2008)
  • Klavier-Festival Ruhr Prize (2009) - դաշնամուր նվագելու ակնառու նվաճումների և իր կյանքը երաժշտությանը նվիրելու համար[13]
  • Ռոբերտ Շումանի մրցանակ (2011)

Բուդապեշտի, Դետմոլդի, Մյունխենի և Օքսֆորդի երաժշտական քոլեջի երաժշտական դպրոցների պատվավոր պրոֆեսոր։

  • Pour le Mérite (ֆրանսերեն՝ վաստակ) - շքանշան
  • Ընդգրկվել է Gramophone ամսագրի փառքի սրահում[16].

Կարծիքներ խմբագրել

Շիֆը համակողմանի զարգացած դաշնակահար է, որի ամենաուժեղ կողմերից մեկն իր կատարման ինքնաբուխությունն է, երաժշտություն ստեղծելու բնականությունը։

Իր յուրահատուկ նվագաոճի շնորհիվ նա կարողանում է համերգների ժամանակ ստեղծել ուրախ, նույնիսկ տոնական մթնոլորտ։

Ինչպիսի՜ հպում դաշնամուրին, ինչպիսի՜ էներգիայի լիցք, ինչպիսի՜ ջերմ մատներ։ Շիֆն ունի ստեղծագործական ոգու առավելագույն ակտիվություն երաժշտության ստեղծման յուրաքանչյուր պահին։

Ծանոթագրություն խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Discogs — 2000.
  2. 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 Ֆերենց Լիստի երաժշտական ակադեմիա — 1875.
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #123951550 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. https://www.schumann-portal.de/Robert_Schumann_Prize_of_the_city_of_Zwickau.html
  6. https://www.ram.ac.uk/about-us/about-the-academy/the-bach-prize
  7. https://www.rcm.ac.uk/about/historyofthercm/honoursandfellowships/NEW%20Honorary%20Doctorate%20List%20(2019).pdf
  8. https://www.leipzig.de/news/news/sir-andras-schiff-mit-der-bach-medaille-2022-der-stadt-leipzig-geehrt
  9. [1] Արխիվացված է Սեպտեմբեր 4, 2010 Wayback Machine-ի միջոցով: СПБ филармония (չաշխատող հղում)
  10. Bach to the future(անգլ.) // The Guardian. — 1999, May 14. Schiffie, w/story/0,,296686,00.html Архивировано из первоисточника 25 Դեկտեմբերի 2013.
  11. Ойвин В. Н. (2012 թ․ հոկտեմբերի 31). «Андраш Шифф, вокализирующий пианист. Концерт в Москве» (ռուսերեն). Classica FM. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 2-ին.
  12. 12,0 12,1 «Наука игры от Andras Schiff — концерт в петербургской филармонии» (ռուսերեն). Петербургский старости. 2010 թ․ սեպտեմբերի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 2-ին.
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 «Андраш Шифф» (ռուսերեն). Gogol.ru : Национальный культурный портал. 2010 թ․ փետրվարի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 2-ին.
  14. mp3-файлы выложены на странице The Guardian Արխիվացված է Սեպտեմբեր 11, 2020 Wayback Machine-ի միջոցով:
  15. [2] Արխիվացված է Սեպտեմբեր 25, 2010 Wayback Machine-ի միջոցով: Итоги конкурса Чайковского за 1974 год
  16. «Gramophone Hall of Fame» (անգլերեն). Gramophone. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 2-ին.