Ֆուտբոլային դաշտ, ֆուտբոլային խաղերի համար հրապարակ է: Նրա չափսերը և դասավորությունը կարգավորվում են ֆուտբոլի առաջին կանոնով:

ՊատմությունԽմբագրել

  • 1863 - Ֆուտբոլի դաշտի չափերի վերաբերյալ կանոնների առաջին հրահանգները:
  • 1875 - Շեֆիլդի ֆուտբոլային ասոցիացիայի ճնշման ներքո Անգլիայի ՖԱ-ն ընդունում է կանոններ, որոնք նախատեսում են նպատակին կոշտ խաչմերուկով վերազինել և արգելել ժապավենների օգտագործումը: Սահմանվում է դարպասների վերջնական չափսերը:
  • 1891 - Դարպասնրի վրա ցանց է հայտնվում:
  • 1901 - Հայտնվում է տուգանային հրապարակը:
  • 1912 - Դարպասապահը իրավունք է ձեռք բերում խաղալ ձեռքերով միայն իր տուգանային հրապարակում, չնայած մինչ այդ նրան թույլատրվում էր խաղալ ձեռքերով ամբողջ դաշտում:
  • 1937 -  վերջին նշագրման փոփոխություն, տուգանային հրապարակի աղեղ ՝ տուգանային հրապարակից 10 յարդ հեռավորության վրա

ՏարածությունԽմբագրել

Խաղերը կարող են անցկացվել ինչպես բնական, այնպես էլ արհեստական ծածկույթով խաղադաշտերում: Ֆուտբոլային խաղի կանոնների համաձայն, արհեստական ​​ծածկույթը պետք է կանաչ լինի:

ՉափսերԽմբագրել

Խաղադաշտը ունի ուղղանկյունի տեսք: Կողային գիծը անպայման պետք է լինի ավելի երկար, քան նպատակային գիծը:

Դաշտի չափսեր

Երարություն նվազագույնը 90 մ (100 յարդ), առավելագույնը 120 մ (130 յարդ)

Լայնություն նվազագույնը 45 մ (50 յարդ), առավելագույնը 90 մ (100 յարդ)

Տարածքը -սկած 4050 մ2 մինչև 10 800 մ2

Դաշտի չափսերը միջազգային խաղերի ժամանակ

Երարություն նվազագույնը 100 մ (110 յարդ), առավելագույնը 110 մ (120 յարդ)

Լայնություն նվազագույնը 64 մ (70 յարդ), առավելագույնը 75 մ (80 յարդ)

FIFA -ի կոմից առաջարվող չափսեր [1]:

Երկարություն — 105 մետր

Լայնություն— 68 մետր

Տարածք-7140 մ2

ՆշագծումԽմբագրել

Դաշտի նշագծումը կատարվում է 12 սմ լայնությամբ գծերից. այս գծերը մուտքագրում են իրենց սահմանափակումները: Բոլոր գծերը պետք է ունենան միևնույն լայնությունը:

Խաղադաշտը միացնող երկու երկար գծեր կոչվում են կողային գծեր. երկու կարճ գծերը` դարպասային գծեր:

Դարպասի մակերեսԽմբագրել

Դաշտի յուրականչյուր կեսում նշվում է դարպասնեի տարածքը` գոտի, որի սահմաններից կատարվում է հարված դարպասից:

Յուրաքանչյուր դարպասի ներսից 5.5 մ (6 յարդ) տեղակայված կետերից երկու տող գծագրվում են աջ անկյուններով դեպի նպատակային գիծը դաշտի խորքերը:

Գոլային գծից 5,5 մ (6 բակեր) հեռավորության վրա, այս տողերը միացված են մեկ այլ գիծով `դարպասային գծերին զուգահեռ: Այսպիսով, դարպասային գծերի մակերեսը 18,32 մ է (20 յարդ) ՝ 5,5 մ-ով (6 յարդ):

Անկյունային հատվածներԽմբագրել

Դաշտի չորս անկյուններից յուրաքանչյուրում 1 մ շառավղով (կամ 1 յարդ) կամարով գծված է դաշտի անկյունում գտնվող կենտրոնով `սահմանափակելով հատվածը անկյունային հարվածների կատարման համար:

Անկյունային հատվածների սահմաններից 9.15 մ (10յարդ) հեռավորության վրա կարող են գծանշվել կողային գծեր և նպատակային գծեր (նրանց կողքին գտնվող գծերի արտաքին մասում աջ անկյուններով), որն օգտագործվում է որոշելու այն հեռավորությունը, որտեղ գտնվում են խաղացողները անկյունային հարվածի կատարման ժամանակ:

ԴրոշակակիրներԽմբագրել

Դաշտի անկյուններում անպայման պետք է տեղադրվեն դրոշներ առնվազն 1.5 մ բարձրությամբ (5 ոտնաչափ) բարձրության վրա գտնվող դրոշակակիրների վրա, որոնք վերևում գագաթներ չունեն:

Բացի այդ, դրոշակակիրները կարող են տեղադրվել միջին և կողային գծերի խաչմերուկից առնվազն մեկ մետր հեռավորության վրա (ժամանակակից ֆուտբոլում դրանք օգտագործվում են շատ հազվադեպ):

ԴարպասներԽմբագրել

Դարպասը պետք է լինեն 7,32 մետր լայնությամբ (8 յարդ) և 2,44 մետր (8 ոտնաչափ) բարձրությամբ: Դարպասները պետք է տեղադրվեն դարպասային գծերի կենտրոնում (լինեն անկյունային դրոշակակետերից հավասար հեռավորության վրա) և ամուր ամրացված լինեն գետնին: Դյուրակիր դարպասների օգտագործումը թույլատրելի է միայն այն դեպքում, եթե դրանք բավարարեն այս պահանջը: Դարպասային գծերի լայնությունը հավասար է սյուների և խաչմերուկների լայնությանը:

Տեխնիկական տարածքԽմբագրել

Մարզադաշտերում հանդիպումներ անցկացնելիս, որտեղ կան հատուկ նշանակված տեղեր` տեխնիկական անձնակազմի և փոխարինողների համար, դաշտի անմիջական հարևանությամբ նշանակված է տեխնիկական գոտի, որի սահմանները 1 մետր են, տարածքի երկու կողմերում էլ, որոնք նախատեսված են փոխարինողների նստարաննեի, և առաջ ` կողքի գծից 1 մ հեռավորության վրա: Այս գոտու սահմանները նշելու համար խորհուրդ է տրվում օգտագործել գծանշաններ:

Ֆուտբոլային դաշտի կառուցվածքԽմբագրել

Համաշխարհային կարգի ֆուտբոլի խաղադաշտը բարդ բազմաշերտ կառույց է: Ֆուտբոլի դաշտը բաղկացած է (վերևից ներքև) հետևյալ մասերից

  • Խոտածածկ մարգագետին
  • Ավազի և մանրախիճի հատակ
  • ջեռուցման խողովակներ
  • Ջրահեռացման խողովակներ
  • Օդափոխման խողովակներ

Խոտային ծածկույթԽմբագրել

Խոտի ծածկույթը պետք է ջրել և պարարտացնել, ինչպես նաև ցանել «ճաղատ բծերը»: Խոտը թույլ չի տալիս շատ խաղեր անցկացնել, որպեսզի այն չփչանա, բնական խոտի վրա նախատեսած հանդիպումների քանակը չպետք է գերազանցի շաբաթը երկուսը:

Ժամանակակից մարզադաշտերում խոտը աճեցված չէ, բայց բերված է տորֆի գլորումների տեսքով:

Սինթետիկ ծածկույթԽմբագրել

Նախագծված է որպես բնական մարգագետինների փոխարինող այն մարզերում (կլիմայական գոտիներ), որտեղ բացակայում են խոտի ֆոտոսինթեզի պայմանները:

Սինթետիկ ծածկույթը սինթետիկ նյութից պատրաստված «գորգ» է, որի մեջ ամրացված են արհեստական ​​թելի փաթեթներ («խոտի շեղբեր»): Յուրաքանչյուր «խոտի բերան» ոչ միայն պլաստմասե ժապավեն է, այլև բարդ ձևի արդյունք, օրինակ ՝ ուժեղացնող կողոսկրներով:

Խաղային բնութագրերն ապահովելու համար արհեստական ​​տորֆը ծածկված է լցանյութով, որը բաղկացած է ավազից և փխրուն ռետիններից:

Սինթետիկ ծածկույթը պահանջում է երկու տեսակի խնամք

  • ծածկույթի մակերեսը բեկորներից մաքրելու համար (ծառի տերևներ և այլն) և պարբերաբար լրացնել լցոնիչը պահանջվող մակարդակով:
  • Լցոնիչի փափկացումը հատուկ սարքավորումներով, որոնք թուլացնում են լցոնիչը, որը բաղկացած է քվարց ավազից և ռետինե հատիկից:

ԾանոթագրություններԽմբագրել