Օսմանյան կայսրության տնտեսական պատմություն
Օսմանյան կայսրության տնտեսական պատմությունը ներառում է 1299 թվականից 1923 թվականը ընկած ժամանակահատվածը։ Այն բաժանված է երկու ենթախմբերի, որոնցից առաջինը դասական ժամանակաշրջանն է (ընդլայնում), որը հիմնված էր մեծ մասամբ երկրագործության վրա։ Երկրորդ ժամանակաշրջանը բարեփոխումների ժամանակաշրջանն էր, որը մտցրեց փոխգործակցություն պետական ապարատի և տնտեսական առանձին միավորների միջև։ Փոփոխությունները սկսվեցին զինվորական բարեփոխումներից՝ կապված ասոցացված գնդերի հետ (օսմաներեն՝ لنكا) և հանրային գնդերի հետ։
Օսմանցիները դիտարկում էին ռազմական ընդլայնումը որպես հարստության հիմնական աղբյուր, հետևաբար տեսնում էին երկրագործությունը՝ որպես ավելի նախընտրելի ճյուղ, քան մանուֆակտուրան և արտադրությունը։ Արևմտյան մերկանտալիստները հարստություն-ուժ-հարստություն հավասարությունում շեշտը դնում էին մանուֆակտուրայի և արտադրության վրա՝ շարժվելով դեպի կապիտալիստական տնտեսություն և շուկաների ընդլայնում, մինչ օսմանցիները շարունակում էին տարածքային ընդլայնումն ու երկրագործությունը[1]։
Երկրագործություն խմբագրել
Օսմանյան կայսրության տարածքների մեծությունը ենթադրում էր, որ այն պիտի լիներ երկրագործական զարգացման երկիր։ Թեև երկրի տերերը քոչվորներ էին, հպատակ ժողովուրդները դարեր ի վեր այդ տարածքներում բնակվող ժողովուրդներ էին, որոնք ունեին զարգացած երկրագարծական ավանդույթներ։ Ուստի, օսմանցիները շուտով սկսեցին տեղաբնկիների պես հողագործությամբ զբաղվել։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ In economic terms, neither the Marxian Asiatic mode of production, nor the feudal mode found in mediaeval Europe reflect the Ottoman economy accurately, as it falls somewhere in between the two - excess peasant production was taxed by the state as opposed to it being paid in rent to feudal lords - Faroqhi, S, 1999, pp. 189-91