Անգլիացի գրող Հենրի Ռայդեր Հագարդը(1856-1925) բազմաթիվ արկածային եւև պատմական վեպերի հեղինակ է: Նրա վեպերը թարգմանվել եւև կարդացվում են աշխարհի շատ ժողովուրդների լեզուներով: «Մոնթեսումայի դուստրը» Հագարդի լավագույն վեպերից մեկն է: Հեղինակն այս վեպի նյութ է ընտրել պատմական իրողություն՝ Մեքսիկայի նվաճումը իսպանացիների կողմից XVI դարի սկզբներին, հնդկացիների կատաղի պայքարն իրենց ազատության համար,նրանց պարտությունը և հնդկացիների ացտեկական կայսրության կործանումը: Պատմական այս իրական անցքերի կապակցությամբ հեղինակն իր վեպում հանդես է բերել նաև իրական դեմքեր,ինչպիսիք են ացտեկների իրար հաջորդող թագավորները՝ Մոնթեսուման, Կուիտ-լաուակը, Կուաուտեմոկը, իսպանական զորքերի առաջնորդ Էռնանդո Կորտեսը, և նրա զինակից Բեռնալ Դիասը և այլն: Իր վեպը հյուսելու համար Հագարդն օգտագործել է պատմական այս իրադարձություններին վերաբերող հարուստ գրականությունը, ժամանակակիցների հուշերն ու նկարագրությունները և զանազան փաստաթղթեր: Բայց սրանով էլ չբավականանալով՝ նա անձամբ ճանապարհորդել է Մեքսիկայում, եղել է նրա լեռնաշխարհում, որտեղ մինչեւմինչև հիմա էլ ապրում են բնիկ ժողովուրդների բազմալեզու մնացորդները, ուսումնասիրել է նրանց կենցաղն ու սովորույթները,նրանց նիստուկացը, հավատալիքները, անձամբ տեսել է այն բնությունը, լեռներն ու անտառները,գետերն ու լճերը, որտեղ տեղի են ունեցել կռիվները: Տեղեկությունների եւև գիտելիքների այսպիսի հարուստ պաշար ունենալով՝ Հագարդը վառ գույներով հյուսել է մի գեղեցիկ պատմաարկածային վեպ, որ կարդացվում է մեծ հետաքրքրությամբ: Հագարդը գարշանքով է խոսում կռապաշտական հավատալիքների եւև կուռքերին մարդկային զոհաբերությունների մասին, բայց եւև դրան զուգադրում է կաթոլիկ ճիզվիտների սոսկալի արարքները եւև իր հերոսի բերանով ասում, որ քրիստոնյա իսպա-նացիներին էլ հանուն աստծո մարդկանց ողջ-ողջ այրում են խարույկի վրա կամ ողջ-ողջ թաղում պատի մեջ, և դա ամենևին էլ պակաս սոսկալի ու քստմնելի չէ, քան հնդկացիների կրոնական ծիսակատարությունները: Ամբողջ վեպի մեջ զգացվում է հեղինակի ջերմ համակրանքը ազատատենչ բնիկ ժողովուրդների նկատմամբ:
