«Բոլցմանի հաստատուն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
օտարաբառ ներքին հղումներ
No edit summary
Տող 1.
{| class="wikitable" style="float: right;"
! Բոլցմանի հաստատունի արժեքները<ref name="2010 CODATA">PՊ.J Ջ. MohrՄոր, BԲ.N Ն. TaylorԹեյլոր, and D.BԴ. Newell (2011), "The 2010 CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants" (Web Version 6.0)Բ. ThisՆյուել database«Հիմնարար wasֆիզիկական developedհաստատունների byարժեքները J.ըստ Baker, M. DoumaCODATA-ի, and S2010թ. Kotochigova. Available:» http://physics.nist.gov/constants [Thursday, 02-Jun-2011 21:00:12 EDT]. National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, MD 20899.</ref>
! Միավորներ
|-
Տող 14.
'''Բոլցմանի հաստատուն''' {{nobr|(<math>k_{\rm B}</math> կամ <math>k</math>)}}, հիմնարար [[ֆիզիկական հաստատուն]], որով որոշվում է կապը [[ջերմաստիճան]]ի և [[էներգիա]]յի միջև: Անունը ստացել է ավստրիացի ֆիզիկոս [[Լյուդվիգ Բոլցման]]ի պատվին:
 
:<math> kk_{\rm B} = \frac{R}{N_{\rm A}}:\,</math>,
որտեղ ''R''-ը համապիտանի գազային հաստատունն է, ''N''<sub>A</sub>-ն՝ [[Ավոգադրոյի թիվ|Ավոգադրոյի հաստատունը]]: Փորձարարական արժեքը միավորների միջազգային համակարգում՝
 
: <math>k=1{,}380\,648\,8(13)\times 10^{-23}</math> [[Ջոուլ (չափման միավոր)|Ջ]]/[[Կելվին|Կ]]<ref name="CODATA allascii">http://physics.nist.gov/cuu/Constants/Table/allascii.txt FundamentalՀիմնարար Physicalֆիզիկական Constants —հաստատուններ. Completeամբողջական Listingցուցակ</ref>:
Չափողականությունը նույնն է, ինչ [[էնտրոպիա]]յի չափողականությունը (էներգիա բաժանած ջերմաստիճան):
Փակագծերի թվերը ցույց են տալիս ստանդարտ շեղումը:
Տող 47.
 
== Պատմությունը ==
Չնայած Բոլցմանը տվել էր էնտրոպիայի և հավանականության կապը դեռևս 1877թ., այն չէր նկարագրվում հատուկ հաստատունով մինչև 1900թ., երբ [[Մաքս Պլանկ]]ը առաջին անգամ ներկայացրեց որպես ''k'' իր [[Պլանկի օրենք|սև մարմնի ճառագայթման օրենքում]]: Պլանկը ''k'' հաստատունի համար տվեց 1.346{{e|−23}}&nbsp;Ջ/Կ արժեքը, որը մոտ 2,5% փոքր է այսօրվա արժեքից<ref name="Planck01">{{citation | first = MaxՄաքս | lastՊլանկ = Planck | author-link = | title = Ueber das Gesetz der Energieverteilung im Normalspectrum | url = http://www.physik.uni-augsburg.de/annalen/history/historic-papers/1901_309_553-563.pdf | journal = Annalen der Physik | year = 1901 | volume = 309 | issue = 3 | pages = 553–63 | doi = 10.1002/andp.19013090310|bibcode = 1901AnP...309..553P }}. EnglishԱնգլերեն translation:թարգմանությունը՝ "[http://dbhs.wvusd.k12.ca.us/webdocs/Chem-History/Planck-1901/Planck-1901.html OnՆորմալ theսպեկտրում Lawէներգիայի ofբաշխման Distributionօրենքի of Energy in the Normal Spectrumշուրջ]".</ref>: Մինչ 1900թ. Բոլցմանի գործոն ունեցող հավասարումներում չէին գրվում մեկ մոլեկուլին բաժին ընկնող էներգիան և Բոլցմանի հաստատունը, այլ՝ ''R'' գազային հաստատունը և մակրոսկոպիկ էներգիան: Բոլցմանի մահարձանին փորագրված ''S'' = ''k'' log ''W'' արտահայտությունն իրականում ձևակերպել է Պլանկը: Միևնույն աշխատանքում Պլանկը առաջին անգամ ներկայացրել է նաև [[Պլանկի հաստատուն|''h''-ը]]<ref>http://www.bourbaphy.fr/duplantier2.pdf Բրոնունյան շարժում</ref>:
Ինչպես Պլանկն է գրում 1920թ. իր Նոբելյան բանախոսությունում՝<ref name="PlanckNobel">{{citation | first = MaxՄաքս | last = PlanckՊլանկ | author-link = | title = TheՔվանտային Genesisտեսության andծնունդը Presentև Stateներկայիս of Development of the Quantum Theoryվիճակը (NobelՆոբելյան Lectureբանախոսություն) | url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1918/planck-lecture.html | date = 2 June 1920հունիսի,1920թ.}}</ref>
 
<blockquote>«Այս հաստատունը հաճախ ներկայացվում է որպես Բոլցմանի հաստատուն, սակայն, որքան ինձ հայտնի է, Բոլցմանը երբեք չի ներկայացրել այն. տարօրինակ իրադրություն, որը կարող է բացատրվել այն փաստով, որ Բոլցմանը, ինչպես երևում է իր պատահական խոսքերից, երբեք չի մտածել դրա արժեքը ճշգրիտ փորձով չափելու հնարավորության մասին:»</blockquote>