«Հայաստանի Սահմանադրություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հայաստանի Սահմանադրության փոփոխություններից առաջինը կատարվել է սահմանադրության ընդունումից մեկ տասնամյակ անց՝ 2005 թ. նոյեմբերի 27-ի հանրաքվեով<ref name="concourt.am"/>

 

 

Փոփոխությունները նշանակալի էին հատկապես հանրապետության կառավարման կարգի, իշխանությունների բաժանման, [[զսպումների և հակակշիռների մեխանիզմ]]ների ապահովման տեսանկյունից։ Մասնավորապես, սահմանադրական փոփոխություններով նշանակալիորեն կրճատվեցին Նախագահի լիազորությունները, իսկ [[ՀՀ Ազգային ժողով|Ազգային ժողովի]] դերն ընդլայնվեց։

Սահմանադրական այս փոփոխությունների արդյունքում Հայաստանը դարձավ կիսանախագահական հանրապետություն։

 

Հայաստանի Սահմանադրությունը, որը ընդունվել է 1995 թ. հուլիսի 5-ի ՀՀ հանրաքվեով<ref>[http://www.concourt.am/armenian/constitutions/index2015.htm Տե՛ս ՀՀ Սահմանադրական դատարնի պաշտոնական կայք։]</ref>, երկու անգամ ենթարկվել է սահմանադրական փոփոխությունների։ Դրանցից երկրորդը՝ վերջինը կատարվել է սահմանադրության ընդունումից երկու տասնամյակ անց՝ 2015թ. դեկտեմբերի 6-ի հանրաքվեով<ref name="concourt.am"/>։ Ներկայումս գործող սահմանադրությունը բաղկացած է պրեամբուլայից (նախաբան) և տասնվեց գլուխներից<ref name="concourt.am"/>։

 

'''[[Հայ Ազգային Կոնգրես]]''', '''«Ժառանգություն» կուսակցություն''', '''[[Հայաստանի Ժողովրդական կուսակցություն]]''', [[Հիմնադիր խորհրդարան]], «Հայազն» կուսակցություն, [[Ազգային համաձայնություն կուսակցություն]], [[Ազգային ինքնորոշում միավորում]], «Արմատ» ժողովրդավարության և քաղաքացիական հասարակության զարգացման կենտրոն ՀԿ, «ՀՀ քաղաքագետների միություն» ՀԿ, «Մարտի 1» ՀԿ, «Իրավունքի և ազատության կենտրոն» ՀԿ, «Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի հայկական կոմիտե» ՀԿ, «Ազատականություն և ժողովրդավարություն» ՀԿ, «Քաղաքացիական ազգային նախաձեռնություն» ՀԿ, «Էկոլոգիական իրավունք» ՀԿ, «Մենք հանուն ժողովրդավարության» ՀԿ, «Ռեֆորմ» հանուն ժողովրդավարության զարգացման ՀԿ, Շիրակի մարզի «Բարեփոխում և զարգացում» իրավապաշտպան ՀԿ, «Հանուն արդարության» ՀԿ, «Դեպի բացարձակ ժողովրդավարություն» ՀԿ, «Փաստաբաններ մարդու իրավունքների համար» ՀԿ, «Ո՛չ թալանին» քաղաքացիական նախաձեռնություն, Թեղուտի պաշտպանության քաղաքացիական նախաձեռնություն, «Դուրս մեր գրպանից» քաղաքացիական նախաձեռնություն, «Չե՛ք անցկացնի» քաղաքացիական նախաձեռնություն</blockquote>

 

 

 

 

== Հայաստանի Սահմանադրության կառուցվածքը ==

Պրեամբուլան սահմանում է սահմանադրության ընդունման ընդհանուր սկզբունքները և նպատակները (Հայ ժողովուրդը, հիմք ընդունելով [[Հայաստանի անկախության հռչակագիր|Հայաստանի անկախության մասին հռչակագրում]]<ref name="arlis.am">[https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=1895 Հռչակագիր Հայաստանի անկախության մասին (1990 թ.)։]</ref> հաստատագրված հայոց պետականության հիմնարար սկզբունքները և համազգային նպատակները, իրականացրած [[ինքնիշխան պետություն|ինքնիշխան պետության]] վերականգնման իր ազատասեր նախնիների սուրբ պատգամը, նվիրված հայրենիքի հզորացմանը և բարգավաճմանը, ապահովելու համար սերունդների ազատությունը, ընդհանուր բարեկեցությունը, քաղաքացիական համերաշխությունը, հավաստելով հավատարմությունը համամարդկային արժեքներին, ընդունում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը)։ Պրեամբուլան իրավական տեսանկյունից կարևորվում է նաև այն առումով, որ հղում է կատարում 1990 թ. օգոստոսի 23-ին ընդունված [https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=1895 Հայաստանի անկախության հռչակագրի] վրա՝ այդպիսով հռչակագրում ամրագրված սկզբունքներն ու հայոց պետականության նպատակները բարձրացնելով սահմանադրաիրավական մակարդակի։ Հայաստանի սահմանադրության և սահմանադրական կարգի լրջագույն թերություններից մեկը պետք է համարել այն, որ ներկայիս Հանրապետությունը փաստացի հռչակվել է խորհրդային Հայաստանի իրավահաջորդը, այլ ոչ թե 1918 թուականի մայիսի 28-ին ստեղծուած անկախ Հայաստանի Հանրապետութեան։ Դա հռչակված է [[Հայաստանի անկախության հռչակագիր|Հայաստանի անկախության մասին հռչակագրում]]<ref name="arlis.am"/> և մաս է կազմում Հայաստանի հիմնական օրենքի ու հանդիսանում է Հայաստանի ներկայիս հանրապետության իրավաքաղաքական համակարգի իրավական հիմքը։ Ահա Հռչակագրի համապատասխան կետը․ «1. Հայկական ԽՍՀ-ն վերանուանւում է Հայաստանի Հանրապետութիւն՝ կրճատ՝ Հայաստան։»<ref name="arlis.am"/>