«Մասնակից:Անահիտ Բաղդասարյան/Ավազարկղ Գ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 5.
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%82-%D0%A1%D0%BC%D0%B8%D1%82_(%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8)
'''Ֆորթ Սմիթ''', քաղաք Կանադայի հյուսիս-արևմտյան տարածքի հարավ-արևելյան մասում՝ Նեվոլնիչյա գետի ափին՝ ոչ հեռու Ալբերտայի հյուսիս-արևմտյան սահմանից: Մտնում է հարավնեվոլիչյան շրջանի մեջ: Հյուսիս-արևմտյան շրջանի նախկի մայրաքաղաքը, փաստորեն այդ ժամանակից հետո էլ է մայրաքաղաքի դեր կատարել:
= Պատմություն ==
Նախքան եվրոպացիների ժամանումը, Նևոլնիչիի հովտի (և ներկայիս Ֆորտ Սմիթի շրջանի) հիմնական բնակչությունը կազմում էր քրին ժողովուրդը: Սակայն 1870թվականից հետո այդ շրջանի էթնիկ կազմը սկսեց փոխվել. քրինը աստիճանաբար դուրս մղեց հյուսիսից գաղթած [[Սլեյվի (ժողովուրդ)|սլեյվի]] և [[Չիպևայան (ժողովուրդ)|չիպևայան]] ժողովրդին: Վերջինիս ներկայացուցիչներն ապրում են այդ վայրերում մինչև այսօր։ Առաջին Եվրոպական վաճառականները, ովքեր այցելել են այդ վայրերը, եղել են Պետեր Փոնդ հյուսիս-արևմտյան ընկերությունից:
[[Պատկեր:Route_of_the_Expedition_from_Isle_a_la_Crosse_to_Fort_Providence_in_1819_&_20_(1823).jpg|мини|300x300пкс|Ջոն Ֆրանկլինի արշավախմբի քարտեզ 1819—1820 թվականներ: Նրանում արտացոլված է Նեվոլնիչայի գետերը]]
[[Պատկեր:Slave_River_NT_1900.jpg|слева|мини|Волок на Невольничьей реке. Около 1900 года]]
[[Պատկեր:Boats_landing_at_the_Mountain_Portage_on_the_Slave_River.jpg|слева|мини|Նևոլնիչեի լեռնային վտակ իջած նավակ, մոտ 1900 թվական]]
[[Պատկեր:Hudson_Bay_Co's_Transport_loaded_with_fur,_Fort_Smith,_Slave_River,_NT,_about_1900.jpg|мини|Մեխավոյ տրանսպորտ Հուդզոնյան ծոցի ընկերության, Ֆորթ Սմիթ, մոտ 1900 թվական]]
1872 թվականին հուդզոնովի ծոցի ընկերությունը կառուցել է "Սմիթս-լենդինգ" (այժմ Ֆիցջերալդ Ալբերտա (Fitzgerald, Alberta), Ալբերտա նահանգ անվամբ զանգակատան հարավային հատվածում։ [[1874 թվական]]ին Հյուսիսային շեմին կառուցվել է ևս մեկ ֆորպոստ՝ Ֆորթ Սմիթ։ Երկու ֆորպոստներն էլ իրենց անուններն են ստացել բրիտանացի և կանադացի գործարարի պատվին(քաղաքական գործիչ, դիվանագետ և բարերար Դոնալդ Սմիթի)։ Ֆորտ Սմիթը դարձել է կենսական կապող օղակ հարավային Կանադայի և Արևմտյան Արկտիկայի միջև ջրային հաղորդակցության համար: Կանադայի պուշնինի առևտրականները օգտագործել են Fort Smith-ից դեպի Սմիթս Լենդինգ երթուղին, որը կառուցվել են այս բնիկ ժողովուրդները դարեր առաջ, որը թույլ է տվել շրջանցել դժվարին շեմերի չորս համակարգերը (Կասետային շեմերը, Պլիկանի շեմերը, Լեռնային շեմերը և խեղդված շեմերը))<ref name="Committee1979">{{книга |заглавие=On the Banks of the Slave : a History of the Community of Fort Smith, Northwest Territories |ссылка=https://books.google.com/books?id=7BmQNAEACAAJ |год=1979 |издательство=Tourism Committee |язык=en |автор=Fort Smith (N.W.T.). Tourism Committee}}</ref>:
[[1876 թվական]]ին Ֆորտ Սմիթ է տեղափոխվում [[Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցին|Հռոմի կաթոլիկ]] առաքելությունը: Այդ ժամանակ ֆորպոստն արդեն բարգավաճ բնակավայր էր<ref name="Committee1979" />:
[[1886 թվական]]ին Հուդզոնովի ծոցի ընկերությունը ջրի վրա է իջեցնում SS Wrigley շոգենավը, որը չվերթներ էր կատարում Ֆորտ Սմիթից դեպի Մաքքենզի գետ։ Չորս տարի առաջ սկսել է գործել շոգենավ
<ref>{{книга |ссылка=https://books.google.com/books?id=vxvB8BMDbSYC&pg=PA75 |заглавие=Fort Chipewyan and the Shaping of Canadian History, 1788-1920s |издательство={{Нп3|University of British Columbia Press|UBC Press|en|University of British Columbia Press}} |год=2010 |язык=en |автор=McCormack}}</ref>:
Սկսած 1898 թվականի [[Ոսկե տենդ Ալյասկայում|ոսկե տենդը Յուկոնում]]] նպաստել է քաղաքի բարեկեցության աճին, քանի որ շատ ոսկի որոնողներ ճանապարհորդում էին [[Յուկոն (գետ)|Յուկոն]] Ֆորթ Սմիթի միջոցով: 1908 թվականին հայտնվել է ևս մեկ շոգենավ, [[1911 թվական]]ին Ֆորթ Սմիթը դառնում է հյուսիս-արևմտյան տարածքների վարչական կենտրոնը։ Օտտավայից քաղաք են ուղարկվում հնդիկ գործակալ, բնիկ ժողովուրդների հարցերով զբաղվող կառավարության ներկայացուցիչ և բժիշկ, իսկ հյուսիս-արևմտյան ձիասպորտի ոստիկանությունը քաղաքում ստեղծել է իր ջոկատը։ Դրա շնորհիվ Ֆորթ Սմիթը դարձել է ոչ միայն տրանսպորտային, այլ նաև Կանադայի արևմտաարկտիկական տարածքների վարչական կենտրոնը։ [[Կաթոլիկություն|Կաթոլիկ]] առաքելությունում բացվել է անտառահատ, քաղաքի առաջին հիվանդանոցը՝ Սուրբ Աննայի հիվանդանոցը (1914), որը ստեղծվել է մոխրագույն ...ի կողմից, ինչպես նաև քաղաքի առաջին դպրոցը (1915) կառուցելու համար: Առաքելությունը նաև ստեղծել է Սուրբ Բրունոյի ագարակը, որն ապահովում է Կանադայի Արկտիկայի բոլոր կաթոլիկ առաքելությունները: Աշխատել է մինչև 1920-ական թվականները, որից հետո փակվել է<ref name="Committee1979" />:
1919 թվականին քաղաքում հայտնվում են առաջին տրակտորները, երբ Ալբերտա և արկտիկական տրանսպորտային ընկերությունը, դուստր ձեռնարկությունը շահագործման է հանձնել երկու տրակտորներ գծային գետի վրա առևտրային բեռների տեղափոխման համար մի կողմից մյուսը ։ 1920 թվականին Ֆորտ Սմիթում դաշնային կառավարության ցուցումով կառուցվում է վարչական շենք, ինչպես նաև դատարանի շենքը, որը դառնում է առաջին դատարանը: 1921 թվականի հունիսին Ֆորտ Սմիթի մասնաճյուղը բացում է [[Կանադայի Ռոյալ բանկը]]: Ֆորտ Սմիթ գրասենյակը դառնում է Բանկի առաջին գրասենյակը հյուսիս-արևմտյան տարածքներում<ref> [https://books.google.ca/books?id=bp4xWM7K-FYC&pg=PA434&lpg=PA434&dq=first+bank+fort+smith+nwt&source=bl&ots=1RA8sV46Mz&sig=NDCyLnqlT1Nc6ylY_Tl6a6S9aDQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj88Pz_1JLdAhVC8IMKHYMRClIQ6AEwDHoECAAQAQ#v=onepage&q=first%20bank%20fort%20smith%20nwt&f=false Пока эта земля будет длиться вечно: история договора 8 и договора 11, 1870—1939] </ref><ref>:
1920 թվականին Lamson & Hubbard Trading չընկերությունը շահագործման է հանձնել SS Distributor նավը, որը նախատեսված է իր առևտրային դիրքերը Մաքքենզի գետի երկայնքով սպասարկելու և հետագայում Հուդզոնի ծոցի ընկերությանը անցնելու համար։ [[1922 թվական]]ին ստեղծվել է [Wood Buffalo (National Park) / Wood Buffalo National Park]], նրա կառավարումը տեղակայվել է Ֆորթ Սմիթում: [[1924 թվական]]ին Ֆորթ Սմիթը դարձել է հյուսիս-արևմտյան տարածքների և Յուկոնի ռադիոհամակարգերի առաջին կետը, որը ստեղծվել է Կանադայի թագավորական ազդանշանային կորպուսի կոմից: [[1928 թվական]]ին քաղաքում կառուցվել է Ֆորթ Սմիթ օդանավակայանը Ըստ 1930-ական թվականների՝ Ֆորթ Սմիթի տնտեսության հիմքը նավերի շինարարությունն էր: Northern Transportation Company|en ստեղծվել է որպես իրենց քաղաքի նավաշինարան. 1938 թվականին ոսկու հայտնագործություն [[Յելոունայֆե]]ում Ֆորթ Սմիթի համար տնտեսական խթան է հանդիսանում, քանի որ շատ ոսկի որոնողներ ուղևորվում են Յելոունայֆ նրա միջոցով։ Նույն թվականին քաղաքում կառուցվել է Անգլիկան առաքելության շենքը, իսկ 1939 թվականին՝ Անգլիկան եկեղեցին։ 1942-1943 թվականներին Ֆորթ Սմիթում, որտեղ այն ժամանակ բնակվում էր 250 մարդ, տեղավորվում է 2000 զինվորներից բաղկացած զորակազմը ([[ԱՄՆ-ի բանակ|ԱՄՆ-ի բանակ]],
որոնք ուղեւորվում էին Նորման Ուելս՝ Քենոլ և Կանոլ մայրուղի խողովակաշարի կառուցման համար։ Այդ զինվորները կառուցում են Ֆորթ Սմիթի ճանապարհը դեպի Hey River: Ոսկու տենդի շնորհիվ 1945 թվականից հետո 10 տարվա ընթացքում Ֆորթ Սմիթի բնակչությունն աճել է հինգ անգամ։ Սա էապես ավելացրել է նրա դերը, նաև վարչական կենտրոնի և Մակենզի գետի շրջանի տրանսպորտային հանգույցի դերը: 1964 թվականին Ֆորթ Սմիթը ստացել է գյուղի պաշտոնական կարգավիճակ։ Իսկ երկու տարի անց՝ 1966 թվականի հոկտեմբերի 1-ին, նրան շնորհվել է նաև քաղաքի կարգավիճակ։
Այդ ժամանակ քաղաքում ապրում էր 2130 մարդ։ Նույն 1966 թվականին ավարտվել է Հեյ Ռիվեր տանող ճանապարհը, որը վերջնականապես կապել Է Ֆորթ Սմիթը Կանադայի հարավի հետ ։ Դրանից հետո, սակայն, դերը Fort Smith որպես ծովային տրանսպորտային հանգույցի կտրուկ նվազել է (հիմնական մասը բեռների սկսել է տեղափոխվել ճանապարհի վրա, այլ ոչ թե գետերի), եւ 1968 թ.-ին, երբ նավագնացությունը ավարտվել է ոչ աղաչանք. 1967 թվականին հյուսիս-արևմտյան տարածքների մայրաքաղաքը տեղափոխվեց Յելոունայֆ, սակայն ազատ առևտրի գոտու հիմնական իշխանությունները դեռ երկար ժամանակ մնում էին Ֆորթ Սմիթում, քանի որ նոր մայրաքաղաքում չկար անհրաժեշտ ենթակառուցվածք: 1968 թվականի օգոստոսի 9-ին Ֆորտ Սմիթում տեղի է ունեցել սողանք, որը զգալի վնաս է հասցրել քաղաքին և սպանել մեկ մարդու: Սողանքի հետևանքները վերացվել են, իսկ անազատության ափերն ամրացվել են, որպեսզի նման բան թույլ չտան<ref> ''На берегах раба: История сообщества Форт-Смит, Северо-Западные территории'' . Опубликовано Комитетом по туризму Форт-Смита, Департамент образования Северо-Западных территорий, 1979 год. </ref>:
[[:Կատեգորիա:Քաղաքներ]]
| |||