Վիքիպեդիա

«Ալեքսանդրա Դանիացի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 44.
Ալեքսանդրան մահացել է [[Սրտամկանի ինֆարկտ|ինֆարկտից]] [[1925]] թվականին և հուղարկավորվել է [[Վինձոր ամրոց]]ում՝ ամուսնու կողքին։
 
=== Վաղ տարիներ ===▼
== Կենսագրություն ==
 
▲=== Վաղ տարիներ ===
 
=== Ծագում ===
[[Պատկեր:Alix and Dagmar of Denmark.jpg|ձախից|մինի|229x229փքս|Ալեքսանդրա և [[Մարիա Ֆեոդորովնա (Դագմար)|Դագմար]] Դանիացիներ<br>''նկարիչ''՝ <nowiki/>[[Էլիզաբեթ Յերիքաու-Բաուման]],[[1856]] թվական<br>[[Ամալիենբորգ]] պալատի Թագավորական հավաքածու]]
 
Տող 56 ⟶ 55՝
Արքայադուստրն իր մերձավոր ազգականների և բարեկամների շրջանում հայտնի է եղել '''Ալիքս''' փաղաքշական անունով։ Երբ Ալեքսանդրան փոքրիկ աղջնակ էր, նրանց տանը հաճախ հյուր է եկել դանիացի հեքիաթագիր [[Հանս Քրիստիան Անդերսեն]]ը, որը երեխաներին պատմել է իր պատմությունները։
 
=== Հայրը որպես Դանիայի գահի ժառանգ ===
[[1848]] թվականին մահացել է Քրիստիան VIII թագավորը։ Գահ է բարձրացել նրա միակ որդի [[Ֆրեդերիկ VII]]-ը։ Նոր թագավորը երկու անգամ ամուսնացել է, բայց սերունդներ չի ունեցել։ Ինչի հետևանքով երկրում առաջացել էր գահի շարունակականության ճգնաժամ։ Ֆրեդերիկը Դանիայի արքան էր և [[Շլեզվիգ Հոլշտայն]]ի [[դուքս]]ը։ [[Շլեզվիգ Հոլշտայն]]ում գործում էր [[Սալիական օրենսգիրք|Սալիկայի օրենք]] ({{lang-lat|Lex Salica}}), ըստ որի կանաց գահակալություն չէր թույլատրվում։ Դանիայում այդպիսի օրենք չկար։ [[1852]] թվականին [[մեծ տերություններ]]ը Լոնդոնում հրավիրված համաժողովում լուրջ ուշադրության արժանացնելով դանիական հարցին՝ որոշում են ընդունվել, որ [[Քրիստիան IX|արքայազն Քրիստիան Շլեզվիգ Հոլշտայն Զոնդերբուրգ Գլյուքսբուրգցին]] կդառնա Դանիայի և Ֆրեդերիկի տիրապետության տակ եղած ողջ տիրույթների նոր արքան։ Այդպիսով Ալեքսանդրայի հայրը շրջանցել է գահի մյուս թեկնածուներին, այդ թվում, իր [[Լուիզա Շառլոտա Դանիացի|զոքանչին]] և կնոջ հարազատ [[Ֆրեդերիկ Վիլհելմ Հեսսեն Կասելացի|եղբորը]]<ref name="բաթիսքոմբ">''Battiscombe, Georgina.'' [https://www.amazon.co.uk/Queen-Alexandra-Ms-Georgina-Battiscombe/dp/0094565600/ref=sr_tc_2_1/254-8590295-2613907?ie=UTF8&qid=1480201055&sr=1-2-ent Queen Alexandra.] London: Constable, 1969. — ISBN 0-09-456560-0. {{ref-en}}</ref><small><sup>(էջ 8)</sup></small>:
 
Քրիստիանին շնորհվել է Դանիայի արքայազնի տիտղոս և ամբողջ ընտանիքը տեղափոխվել է [[Բրենստֆորդ (պալատ)|Բերնստորֆի պալատ]]։ Ալեքսանդրայի ծնողները՝ Քրիստիանը և Լուիզան թագավորի հետ սառը հարաբերությունների մեջ էին, քանի որ հավանություն չէին տալիս նրա երրորդ [[Մորգանատիկ ամուսնություն|մորգանատիկ ամուսնությանը]] դերասանուհի [[Լուիզա Ռասմուսեն]]ի հետ<ref name="տսու" />։
 
=== Կյանքը Դանիայում և կրթություն ===
Ընտանիքը շարունակել է համեստ կենցաղ վարել և պալատական կյանքի ինտրիգներին չի մասնակցել։ Ալեքսանդրան իր սենյակը կիսում էր փոքր քրոջ՝ Դագմարի հետ։ Երեխաները իրենք էին կարում իրենց հագուստները, հարթարում էին անկողինը և միասին սեղան էին նստում<ref name="փրիսթ" /><sup><small>(էջ 17)</small></sup>: Ալեքսանդրան և Դագմարը միասին լողի պարապմունքների էին հաճախում, որոնք ղեկավարել է հայտնի շվեդական լողորդուհի [[Նենսի Էդբերգ]]ը<ref>[http://www.ub.gu.se/fasta/laban/erez/kvinnohistoriska/tidskrifter/idun/1890/pdf/1890_15.pdf Nancy Edberg] // Idun. — 1890. ([[շվեդերեն]])</ref>։ Ալեքսանդրայի երիտասարդ տարիներն անցել են Բերնստորֆ պալատում։ Այնտեղ տնային ուսուցիչները նրան սովորեցնում էին անգլերեն, ֆրանսերեն և գերմաներեն, կրոնի հիմունքներ։ Վաղ մանկությունից Ալեքսանդրան երաժշտական հակումներ է ցուցաբերել։ Մայրը սովորեցրել է դաշնամուր նվագել, իսկ դայակները նկարել և երգել են սովորեցրել։ Ապագա թագուհին լավ նվագում էր դաշնամուր, իսկ ավելի ուշ տիրապետել է նաև [[մանդոլին]]ին <ref name="Վիլիամսոն" /><sup><small>(էջ 178)</small></sup>: Ալեքսանդրան հաճախ ձիավարել է հոր հետ միասին զբոսնելով մերձակայքում<ref name="տսի" /><ref name="պուրդուե" />։
 
Արքայադուստրը օծվել է [[Կրիստիանսբորգ (պալատ)|Կրիստիանսբորգ պալատում]], [[կոնֆիրմացիա]]յի ծիսակարգով<ref name="տսու" />։ Ամբողջ կյանքում Ալեքսանդրան եղել է բարեպաշտ, իսկ Մեծ Բրիտանիա տեղափոխվելուց հետո դարձել է [[Բարձր եկեղեցի|Բարձր եկեղեցու]] հետևորդ <ref name="բաթիսքոմբ" /><sup><small>(էջեր 125, 176)</small></sup>: Ալեքսանդրան [[Լոնդոն]]ում առաջին անգամ եղել էր մանկության տարիներինտարիներին՝ մոր հետ միասին, [[Ավգուստ Հեսսեն Կասելիացի (1797—1889)|Քեմբիջի դքսուհու]] հրավերով<ref name="Վիլիամսոն">''Williamson, David.'' [[iarchive:queenalexandrabi00willuoft|Queen Alexandra; a Biography.]] London : HardPress Publishing, 2012. ISBN 1-290-35028-0, 978-1290350280. {{ref-en}}</ref><sup><small>(էջ 234)</small></sup>:
 
=== Ամուսնություն ===
 
=== Հարսնացուի ընտրություն ===
[[Պատկեր:Alexandra of Denmark, 1862 by Lauchert.jpg|աջից|մինի|286x286փքս|Ալեքսանդրա Դանիացի. նկարիչ՝ ''[[Ռիչարդ Լաուխերտ]]'', [[1862]]-[[1863]] թվականներ, [[Լոնդոն]]ի [[Թագավորական հավաքածու]]]]
 
Տող 72 ⟶ 74՝
Բացի բրիտանական թագավորական տնից Ալեքսանդրա արքայադստերը՝ որպես իրենց գահաժառանգին արժանի կին, դիտարկում էին նաև Նիդեռլանդների թագուհի [[Սոֆիա Վյուրտեմբերգցի]]ն և ռուսական կայսր [[Ալեքսանդր II]]-ը<ref name="տսի" />։
 
Ալեքսանդրայի և [[Ուելսի արքայազն|Ուելսի արքայազնի]] ծանոթությունը տեղի է ունեցել [[1861]] թվականի [[սեպտեմբերի 24]]-ին, գերմանական [[Շպայեր]] քաղաքում, երբ Վիկտորիա Պրուսիացին եղբորը ծանոթացրել է Դանիայի արքայադստեր հետ։ Բերտին, ինչպես նրան անվանում էին ընտանեկան շրջապատում, 16-ամյա արքայադստեր արտաքինը չհավանելով քրոջը ասել էր. «քիթը շատ երկար է, ճակատը՝ շատ նեղ»<ref name="կլարկ" />։ Սակայն նա պետք է ամուսնանար և նախքան իր վերջնական ընտրություն կատարելը արքայադստերը հրավիրել է Անգլիա այցելել։

Գրեթե մեկ տարի անց, [[1862]] թվականի [[սեպտեմբեր]]ին, Վիկտորիա թագուհին առաջին անգամ հանդիպել է արքայադստեր հետ։ Հանդիպումը տեղի է ունեցել [[Լակեն պալատ|Լակեն]] թագավորական պալատում]]՝պալատում՝ Վիկտորիայի հորեղբոր՝ Բելգիայի թագավոր [[Լեոպոլդ I]]-ի տանը։ Թագուհին հաճելիորեն զարմացել է նրա գեղեցկությամբ և անբասիր վարվելաձևերով։ ՈւելսիԹագուհին արքայազնըերիտասարդ Ալեքսանդրայինաղջկան տվել է [[Հավամրգի|հավամրգու]] ճերմակ ճյուղ, որը պոկել էր արքայազն Ալբերտը [[Բալմորալ ամրոց|Բալմորալում]] և ասել, որ հույս ունի, որ այն երջանկություն կբերի: Ուելսի արքայազնն ամուսնության առաջարկառաջարկությունն Ալեքսանդրային արել է սեպտեմբերի 9 -ին՝ իռլանդացի թեթևաբարո դերասանուհի [[Նելլի ԿլիֆենՔլիֆդեն|Նելլի Քլիֆդենի]]ի հետ իր սիրավեպից ուև հոր մահից հետո<ref name="տսի" /><ref name="տսու" /><ref name="բաթիսքոմբ" /><ref name="կլարկ" /><ref>''Bentley-Cranch, Dana.'' Edward VII: Image of an Era 1841-1910. London : Her Majesty's Stationery Office, 1992. — P. 44. — 160 p. — ISBN 0-11-290508-0, 9780112905080.</ref>։
 
Ալեքսանդրան մեկնել է Լոնդոն [[1862]] թվականի նոյեմբերին, որտեղ թագուհին նրա հետ ավելի մոտիկից ծանոթանալու հնարավորություն է ունեցել։ Վիկտորիան, հավանելով Ալեքսանդրային, Պրուսիայում գտնվող իր դստերն այսպես է գրել.{{քաղվածք|Որքան կսիրեր նրան թանկագին Ալբերտը։ Նա այնքան լավն է, այնքան համեստ, բնական<ref name="կլարկ">''Кларк, Стефан.'' [http://www.e-reading.club/book.php?book=1041385 Самый французский английский король. Жизнь и приключения Эдуарда VII.][https://unotices.com/book.php?id=175668] Москва : РИПОЛ классик, 2015. — P. 80—81, 85—86, 88, 94, 97. — 352 p. — ISBN 978-5-386-08482-0. Իրինա Լիտվինովայի թարգմանություն անգլերենից {{ref-ru}}</ref>։|}}
Հաջորդ անգամ, մի քանի ամիս անց, Ալեքսանդրան մեկնել է Մեծ Բրիտանիա թագավորական նավով։ [[1863]] թվականի [[հունվարի 15]]-ին [[Կոպենհագեն]]ում ստորագրվել է ամուսնական պայմանագիր<ref name="Վիլիամսոն" />։ [[1863]] թվականի [[մարտի 7]]-ին նա ժամանել է [[Կենտ (կոմսություն)|Քենթ]] կոմսությունում գտնվող ծովափնյա [[Գրեյվզենդ]] քաղաք՝ [[Գեորգիոս I (Հունաստանի թագավոր)|եղբոր]] ուղեկցությամբ<ref name="պրոկոֆ" /><ref>''Henry Nelson O'Neil'' [http://www.npg.org.uk/collections/search/portrait.php?search=ss&sText=Alexandra+of+Denmark&LinkID=mp00072&rNo=0&role=sit# The Landing of HRH The Princess Alexandra at Gravesend, 7th March 1863], Թագավորական հավաքածու, Արքայադուստր Ալեքսանրա Դանիացու ժամանումը Գրեյվզենդ 1863 թվականի մարտի 7-ին, յուղաներկ</ref>։ 
 
=== Հարսանիք ===
[[Պատկեր:Wedding of Albert Edward Prince of Wales and Alexandra of Denmark 1863.jpg|ձախից|մինի|261x261փքս|Հարսանեկան լուսանկար Ալեքսանդրա և Ալբերտ Էդուարդ]]
Հարսանեկան արարողությունը տեղի է ունեցել [[1863]] թվականի [[մարտի 10]]-ին, Քենթերբերի [[արքեպիսկոպոս]] [[Չարլզ Լոնգլի|Չարլզ Թոմաս Լոնգլիի]] ղեկավարությամբ, [[Վինձոր ամրոց]]ի [[Սուրբ Գեորգ մատուռ]]ում։ Արարողակարգի վայրի ընտրությունը լայն քննադատության է արժանացել հասարակության շրջանում։ Հարսանիքը կայացել էր Լոնդոնի արվարձանում, որտեղ գրեթե չկային հասարակ հանդիսատեսներ։ Հրավիրված հյուրերից շատերը դժգոհ էին շատ երկար ճանապարհից։ Հարսնացուի կողմից հրավիրվել էին միայն առավել մտերիմ ազգականները։ Թագավորական ընտանիքն այդ ժամանակ դեռևս սգում էր բոլորովին վերջերս մահացած արքայազն Ալբերտի կորուստը։ Հարսանիքին ներկա բոլոր կանայք մոխրագույն, մանուշակագույն կամ ծիրանագույն հագուստներ էին կրում<ref name="տսու" />, իսկ ինքը ՝ թագուհին պսակադրության արարողությանը հետևում էր [[Եկատերինա Արագոնացի|Եկատերինա Արագոնացու]] [[էրկեր]]ից<ref>ելուստանման պատշգամբից, որը գտնվում է խորանի վերևում</ref>, իսկ դրան հաջորդած հարսանյաց ճաշկերույթին չմասնակցեց<ref name="կլարկ" />։
Տող 119 ⟶ 125՝
 
Որպես անգլիական գահի ժառանգորդ, Ուելսի արքայադուստրը կատարել է բազմաթիվ հասարակական պարտականություններ։ Ըստ Վիկտորիա թագուհու խոսքերի. {{քաղվածք|Ալեքսանդրան ստանձնել է հանրային գործերը, լարվածությունից և հոգնածությունից ինձ ազատելով։ Նա շուկաներ է բացում, համերգներ և հիվանդանոցներ է հաճախում իմ փոխարեն... նա երբեք չի դժգոհում, ընդհակառակը, փորձում է ապացուցել, որ դա նրան հաճույք է պատճառում, բայց այն ինձ համար շատ հոգնեցուցիչ զբաղմունք է<ref name="տսու" />։|}}
Հասարակությունը միշտ ողջունել է թագավորական ընտանիքին։ Մի անգամ, Իռլանդիայի [[Կորկ]] քաղաքում այցի ժամանակ, զույգը հանդիպել է դժգոհ ամբոխի, որը մեծ մասամբ իռլանդական ազգայնականներից էր կազմված։ Հավաքվածները սուլել են բարձրաստիճան հյուրերին, փայտերով և սև դրոշներով թափահարել։ Ինչպես գրել են բրիտանական թերթերը, «չնայած ամբոխը կատաղած էր, Ալեքսանդրան բարեհամբույր էր և ժպտերես, իսկ հավաքված մարդկանց բնութագրել է որպես ''խանդավառ''»։ Այդ իռլանդական այցի ժամանակ Ալեքսանդրան [[Դուբլին]]ում ստացել է [[Տրինիտի քոլեջ (Դուբլին)|Տրինիտի քոլեջի]] դոկտորի աստիճան։ Նա հատուկ հոգածություն է ցուցաբերել [[Թագավորական հիվանդանոց (Լոնդոն)|Թագավորական հիվանդանոցի]] խնդիրներին, որտեղ հաճախել է պարբերաբար։ Այնտեղ ապագա թագուհին անձամբ ծանոթացել է [[Ջոզեֆ Մերիկ]]ի հետ, որը հայտնի էր որպես ''[[Մարդ-Փիղ]]Փիղ՝'' մարմնի սարսափելի ձևախախտումների համար<ref name="տսու" /><ref name="բաթիսքոմբ" />։
 
[[1892]] թվականին ավագ [[Ալբերտ Վիկտոր Կլարենսի դուքս|որդու]] մահը մեծ հարված էր Ուելսի արքայադստեր համար։ Նրա մահից հետո սենյակները, որտեղ ապրել էր արքայազնը, նրա անձնական իրերը և դիմանկարները մոր կարգադրությամբ մնացին նույն տեսքով, ինչպես վարվել էր Վիկտորիա թագուհին՝ 1861 թվականին [[Ալբերտ Սաքսեն Կոբուրգ Գոթացի|արքայազն Ալբերտի]] մահից հետո։ Ավագ որդու մահվան կապակցությամբ Ալեքսանդրան ասել է. «Ես թաղեցի իմ հրեշտակին, իսկ նրա հետ նաև իմ երջանկությունը»։ Մոր և երեխաների միջև պահպանված նամակները վկայում են նրանց մտերիմ հարաբերությունների մասին<ref name="տսու" /><ref name="բաթիսքոմբ" />։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ալեքսանդրա_Դանիացի» էջից