«Ալեքսանդրա Դանիացի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 34.
'''Ալեքսանդրա Դանիացի''' կամ '''Ալեքսանդրա Կարոլինա Մարիա Շառլոտա Լուիզա Յուլիա Դանիացի''' ''({{lang-en|Alexandra Caroline Marie Charlotte Louise Julia of Denmark}}<ref name="եր">[http://thepeerage.com/p10066.htm#i100659 Alexandra Caroline Marie Charlotte Louise Julia zu Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, Princess of Denmark.] Ալեքսանդրա Դանիացի Thepeerage.com. կայքում {{ref-en}}</ref>, {{ԱԾ}}), [[Դանիա]]յի արքայադուստր, [[Էդուարդ VII]]-ի կինը, [[Մեծ Բրիտանիա]]յի և [[Իռլանդիա]]յի, [[Հնդկաստան]]ի [[կայսր]]ուհի''<ref name="տսի">''Rappaport, Helen.'' [https://books.google.am/books?id=NLGhimIiFPoC&pg=PA21&dq=Alexandra+of+Denmark&hl=ru&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Alexandra%20of%20Denmark&f=false Queen Victoria: A Biographical Companion : Alexandra of Denmark.] — London : ABC-CLIO, 2003. — P. 21—25. — 465 p. — ISBN 0-316-63003-9, 978-1851093557. {{ref-en}}</ref>։
 
ՍերելԱլեքսանդարան սերել է [[Գլյուքսբուրգներ]]ի գերմանական [[դինաստիա]]յից և եղել է արքայազն [[Քրիստիան IX]]-ի և [[Լուիզա Հեսսեն Կասելացի|Լուիզա Հեսսեն Կասելացու]] դուստրը։ [[Վիկտորիա (Մեծ Բրիտանիայի թագուհի)|Վիկտորյա թագուհին]] տասնվեցամյա Ալեքսանդրային ընտրել է իր ավագ որդի ու ժառանգորդ [[Էդուարդ VII|Ուելսի արքայազն Ալբերտ Էդուարդին]] կնության վերցնելու համար։ Նրանց հարսանիքը կայացել է [[1863]] թվականին, և այդ նույն թվականին նրա[[Քրիստիան IX|Ալեքսանդրայի հայրը]] [[Մեծ տերություններ]]ի  կամքով ժառանգել է դանիական գահը`գահը՝ դառնալով Դանիայի անժառանգ թագավոր [[Ֆրեդերիկ VII]]-ի ժառանգորդը։ Ալեքսանդրան [[Ուելսի արքայազն]]ի հետ ամուսնանալով ունեցել է վեց երեխա, որոնցից էին ապագայում [[Վինձորներ|Վինձորների դինաստիայի]] առաջին միապետ [[Ջորջ V]]-ը և [[Նորվեգիա]]յի թագուհի [[Մոդ Բրիտանացի|Մոդ Շառլոտա Մարիյա Վիկտորիան]]։
 
Ալեքսանդրա և Էդուարդ ամուսինները գահ են բարձրացել [[1901]] թվականին`թվականին՝ [[Վիկտորիա (Մեծ Բրիտանիայի թագուհի)|Վիկտորիա թագուհու]] մահից հետո և իշխել են մինչև [[Էդուարդ VII]]-ի մահը ([[1910]] թվական)։ Ալեքսանդրան [[Ուելսի արքայազն]]ի հետ ամուսնանալով ունեցել է վեց երեխա, որոնցից էին ապագայում [[Վինձորներ|Վինձորների դինաստիայի]] առաջին միապետ [[Ջորջ V]]-ը և [[Նորվեգիա]]յի թագուհի [[Մոդ Բրիտանացի|Մոդ Շառլոտա Մարիյա Վիկտորիան]]։
 
Ալեքսանդրան իր նոր հայրենիքում հայտնի է եղել բարեգործական և հասարակական ակտիվ գործունեությամբ, համարվել է երկրի [[Նորաձևություն|նորաձևության]] թելադրող։ Քաղաքականության մեջ նա ամուսնուն և կառավարությանը փորձել է ուղղորդել ի շահ [[Դանիա]]յի և [[Հունաստան]]ի, սակայն այդ փորձերը հաջողություն չեն ունեցել։ Ամբողջ կյանքում չի համակրել [[Գերմանիա]]յին և կայսր [[Վիլհելմ II]]-ին, հատկապես [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ։
 
Ալեքսանդրայի եղբայրներն էին [[Դանիա]]յի թագավոր [[Ֆրեդերիկ VIII Դանիացի|Ֆրեդերիկ VIII]]-ը և Հունաստանի թագավոր [[Գեորգիոս I (Հունաստանի թագավոր)|Գեորգ I]]-ը, իսկ քույրը՝ ռուսական կայսրուհի [[Մարիա Ֆեոդորովնա (Դագմար)|Մարիա Ֆեոդորովնան]]՝ [[Նիկոլայ II]]-ի մայրը, որի հետ անգլիականԱնգլիայի թագուհի թագուհինԱլեքսանդրան պահպանել է մտերմիկ հարաբերություններ ողջ կյանքի ընթացքում։
 
Ալեքսանդրան մահացել է [[Սրտամկանի ինֆարկտ|ինֆարկտից]] [[1925]] թվականին և հուղարկավորվել է [[Վինձոր ամրոց]]ում՝ ամուսնու կողքին։
Տող 48.
=== Վաղ տարիներ ===
 
[[Պատկեր:Alix and Dagmar of Denmark.jpg|ձախից|մինի|229x229փքս|Ալեքսանդրա և Դագմար Դանիացիներ<br>''նկարիչ''՝ <nowiki/>[[Էլիզաբեթ Ջերիհաու Յերիքաու-Բաուման]],[[1856]] թվական<br>[[Ամալիենբորգ]] պալատի Թագավորական հավաքածու]]
 
Ալեքսանդրան ծնվել է [[1844]] թվականի [[դեկտեմբերի 1]]-ին , [[Ամալիենբորգ]] թագավորական պալատական համալիրի մոտակայքում գտնվող [[Դեղին պալատ]]ում ([[Կոպենհագեն]]ի)։ Նրա ծնողներն էին գերմանական արքայազն [[Քրիստիան IX|Քրիստիան Շլեզվիգ Հոլշտեյն Զոնդերբուրգ Գլյուքսբուրգցին]] ([[1818]]-[[1906]]) և արքայադուստր [[Լուիզա Հեսսեն Կասելացի|Լուիզա Հեսսեն Կասելացին]] ([[1817]]-[[1898]]) <ref name="եր" /><small><sup>(էջ 69-70)</sup></small>: Ընտանիքում արդեն ունեին ավագ որդի՝ արքայազն [[Ֆրեդերիկ VIII|Ֆրեդերիկը]], Ալեքսանդրայից հետո ծնվել են կրտսեր երեխաները՝ [[Գեորգիոս I (Հունաստանի թագավոր)|Գեորգը]], [[Մարիա Ֆեոդորովնա (Դագմար)|Դագմար]]ը, Տիրան և [[Վալդեմար Դանիացի|Վալդեմարը]]։
Տող 153.
1920-ական թվականների սկզբին այրիացած թագուհին այցելել է մի քանի ընտանեկան հարսանիքներ, այդ թվում, կայսրուհի քրոջ ուղեկցությամբ, իր թոռան՝ Յորքի դուքս [[Ջորջ VI|Ջորջի]] և տիկին [[Եղիսաբեթ Բոուզ-Լայոն|Էլիզաբեթ Բոուզ Լայոնի]], ապագա թագավորի ու թագուհու հարսանիքին<ref name="տսու" />։ Մտերիմներից շատերը հավաստել են, որ պատերազմից հետո խիստ ծերացել էր, ինչը չէր նկատվել մինչև պատերազմական տարիները<ref name="բաթիսքոմբ" />։ Նա սկսել էր կրել մութ քողեր և շպարվում էր բավականին հաստ շերտով դիմահարդարվելով։ Այդ պատճառով նրա դեմքը, ինչպես գրել են, «էմալի նման» էր երևում<ref name="փրիսթ" />։
 
Այդ ժամանակից սկսած Ալեքսանդրան այլևս չի լքել Բրիտանական կղզիները։ 1920 թվականին նրա աչքի արյունատար անոթը պայթեց, որի հետևանքով որոշ ժամանակ տեսողությունը վատացել էր։ Կյանքի մայրամուտին թագուհին տառապում էր ամնեզիայից և խոսքի խնդիր ուներ։ Այրիության ամբողջ ժամանակաշրջանում նրա միջնեկ դուստրը՝ արքայադուստր Վիկտորյան միշտ նրա կողքին է եղել։ Նրան հաճախակի այցելել է քույրը, որը Ղրիմից մեկնելուց հետո ապրում էր Դանիայում, Հվիդյորե վիլլայում<ref name="բաթիսքոմբ" /><ref name="լեհման" /><ref name="բոխ" />։ Այրիացած թագուհու մտերիմ ընկերուհիներից էր Հունաստանի թագուհի [[Օլգա Կոնստանտինովնա|Օլգան]], որն այդ ժամանակ ապրում էր Լոնդոնում` իր դուստր [[Մարիա ԳեորգիեվնաԳեորգիևնա|Մարիայի]] հետ։
 
1925 թվականի նոյեմբերի 15-ին թագուհին վերջին անգամ մի փոքր ուղևորություն է կատարել Սանդրինգհեմի շրջակայքով։ Հաջորդ օրը պաշտոնական տեղեկագիր է արձակվել, որտեղ հաղորդվել է, որ Ալեքսանդրան մի քանի անգամ սրտի նոպաներ է ունեցել։ Նա մահացել է 1925 թվականի նոյեմբերի 20-ին Սանդրինգհեմում։ Նրա կողքին էին թագավորիը, թագուհին և նրանց երեխաները։ Հուղարկավորվել է ամուսնու կողքին՝ Վինձոր ամրոցի Սուրբ Գեորգ մատուռում<ref name="եր" /><ref name="տսու" />։