«Ուղեծրային ռեզոնանս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չNo edit summary
No edit summary
Տող 1.
'''Ուղեծրային ռեզոնանս''' [[երկնային մեխանիկա]]յում, իրավիճակ է, երբ երկու (կամ ավելի) երկնային մարմիններ ունեն պտտման այնպիսի պարբերություններ, որոնք հարաբերվում են իրար փոքր [[իրական թիվ|իրական թվերով]]: Արդյունքում այս երկնային մարմինները պարբերաբար ազդում են միմյանց վրա: Այս ազդեցությունը կարող է նաև կայունացնել նրանց [[ուղեծիր|ուղեծրերը]]:
 
Որոշ դեպքերում ռեզոնանսային երևույթները առաջացնում են ուղեծրերի անկայունություն: Այսպես, [[Կիրկվուդի ճեղքեր]]ը [[աստերոիդների գոտի|աստերոիդների գոտում]] բացատրվում են [[ԼուսնթագՅուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտերի]]ի հետ ռեզոնանսով; [[Կասսինիի ճեղք]]երը [[ԵրևակիՍատուրնի օղակներ]]ում բացատրվում է ԵրևակիՍատուրնի արբանյակ [[Միմաս (արբանյակ)|Միմասի]] հետ ռեզոնանսով:
 
== Օրինակներ ==
* [[Պլուտոն]]ը և որոշ [[Կոյպերի գոտի|Կոյպերի գոտու]] մարմինները (այսպես կոչված [[պլուտինո]]ները) գտնվում են [[Նեպտուն]]ի հետ 2:3 ուղեծրային ռեզոնանսում — Պլուտոնի երկու պտույտը [[Արեգակ]]ի շուրջ համընկնում են ժամանակով Նեպտունի երեք պտույտների հետ:
* [[ԵրևակՍատուրն (մոլորակ)|Սատուրն]]ը և [[ԼուսնթագՅուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]]ը գտնվում են համարյա ճշգրիտ 2:5 ռեզոնանսում;
* [[ԼուսնթագիՅուպիտերի տրոյացի աստերոիդներ]]ը գտնվում են [[ԼուսնթագՅուպիտեր (մոլորակ)|Յուպիտեր]]ի հետ 1:1 ռեզոնանսում;
* ԼուսնթագիՅուպիտերի արբանյակներ [[Գանիմեդ (արբանյակ)|Գանիմեդը]], [[Եվրոպա (արբանյակ)|Եվրոպան]] և [[Իո (արբանյակ)|Իոն]] գտնվում են 1:2:4 ռեզոնանսի մեջ;
* [[Պլուտոնի արբանյակներ]]ը գտնվում են 2:3:12 ռեզոնանսի մեջ;
* [[Էնկեի գիսաստղ]]ը գտնվում է 5:1 ռեզոնանսում ԼուսնթագիՅուպիտերի հետ:
 
[[Պատկեր:Galilean moon Laplace resonance animation.gif|thumb|Ուղեծրային պտտման պարբերությունների հարաբերությունը]]
Տող 15.
== Սպին-ուղեծրային ռեզոնանս ==
Մոտ երևույթ է հանդիսանում '''սպին-ուղեծրային ռեզոնանսը''', երբ սինքրոնիզացվում է երկնային մարմնի ուղեծրային շարժումը իր սեփական առանցքի շուրջ պտույտի հետ՝
* [[ՓայլածուՄերկուրի (մոլորակ)|Մերկուրին]]ն պտտվում է Արեգակի շուրջ 3:2 սպին-ուղեծրային ռեզոնանսում, այսինքն երկու փայլածուական տարվա ընթացքում մոլորակը կատարում է երեք պտույտ սեփական առանցքի շուրջ:
* [[Լուսին]]ը [[Երկիր|Երկրի]] շուրջ պտտվելիս շրջված է մոլորակի կողմը միայն մեկ կողմով - սպին-ուղեծրային 1:1 ռեզոնանս:
* Բոլոր [[Գալիլեյան արբանյակներ]]ը նույնպես շրջված են ԼուսնթագինՅուպիտերին մեկ կողմով:
 
== Տես նաև ==