«Բաքվի ջարդեր (1990)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Ջարդի ընթացքն ու հետևանքները: շարահյուսության, կետադրության շտկում
Տող 3.
== Ջարդի ընթացքն ու հետևանքները ==
Հունվարի 13-ին Ադրբեջանի ԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար Ա. Վեզիրովը, հանդիպելով ԱԺՃ ակտիվի հետ (հեռարձակվել է հանրապետական հեռուստատեսությամբ), ասել է. «...Մեր թշնամիներին մենք մեր ճանապարհից պիտի սրբենք, ինչպես [[Լեռնային Ղարաբաղ]]ի մարզկոմը սրբեցինք, [[ԼՂԻՄ]]-ի կառավարման հատուկ կոմիտեն և շատ ուրիշների...»։ Հակահայկական քարոզչությունը ծավալուն [[հոդված]]ներով տպագրվել է նաև [[մամուլ]]ում, ներկայացվել բազմահազարանոց հանրահավաքներում։ Դրանց հաջորդել է հայերին աշխատանքից ազատելը, ահաբեկելը, ծեծն ու ջարդը։ Հակահայկական հիստերիայի ալիք բարձրացել էր դեռևս [[1988]] թվականի դեկտեմբերի վերջին և [[1989]] թվականի հունվարի սկզբին։ [[1990]] թվականի [[հունվարի 13]]-ին բազմահազարանոց հանրահավաքից հետո ամբոխը խմբերի բաժանված, նախանշված հասցեներով) ներխուժել է հայերի բնակարանները և սկսել ծեծ ու բռնարարքներ, մարդկանց դուրս նետել պատուհաններից, սպանել [[երկաթ]]ե ձողերով ու դանակներով, բռնաբարել կանանց, շատերին ողջակիզել։ Այնուհետև հայտնվել են ԱԺՃ-ի ներկայացուցիչները (հաճախ՝ բնակարանի համար այսպես կոչված «օրենքներով ձևակերպված» փաստաթղթերով)՝ «[[կյանք]]ը փրկելու» համար անմիջապես [[նավահանգիստ]] մեկնելու առաջարկությամբ։ Հայ [[բնակչություն]]ից խլել են [[դրամ]]ը, արժեքավոր իրերը, խնայբանկի գրքույկները, բնակարանների փաստաթղթերը։ Նավահանգստում ԱԺՃ-ի ուղեկալներում խուզարկել են տեղահանվածներին, կողոպտել են հաճախ նաև ծեծել նրանց ու [[Կասպից ծով]]ով լաստանավերով ուղարկել [[Թուրքմենստան]]։
Նույնը կատարել են նաև [[օդանավակայան]]ում։ Ջարդերին աջակցել են իրավապահ մարմինները, կոմունալ ծառայության տնտեսության վարչության աշխատողները (տրամադրել են հայերի բնակարանների հասցեները), շտապ օգնության բժիշկները (հայերի մահը վերագրել եճեն սրտային խանգարումների)։
 
Ջարդերը շարունակվել են 6վեց օր։ Կարգուկանոնը «վերականգնելու» պատրվակով միայն [[հունվարի 19]]-ին, երբ վտանգվել է խորհրդային իշխանությունը Բաքվում, [[Միխայիլ Գորբաչով|Մ. Գորբաչովը]] հրամանագիր է ստորագրել Բաքվում արտակարգ դրություն մտցնելու մասին։ Հրամանագիրը կատարել է [[ԽՍՀՄ]] [[զինված ուժեր]]ի օդադեսանտային դիվիզիայի հրամանատար Ա.Ն.Լեբեդը։ Զինված դիմադրական ժամանակ սպանվել են մեկ տասնյակից ավելելի գրոհայիններ. շատերը ձերբակալվել են։
 
[[1990]] թվականի [[հունվարի 13]]-19-ի ջարդերից հետո հայաթափվել է [[Բաքու]]ն հայաթափվել է (շուրջ 250 հազար հայ) տեղահանվել և անհայտ կորել են հազարավոր հայեր։ Ադրբեջանի իշխանությունները պատասխանատվությունից խուսափելու և միջազգային հասարակական կարծիքը մոլորեցնելու նպատակով մեղադրել են այսպես կոչված «խուլիգանական տարրերին», իբր տեղի ունեցած ողբերգական դեպքերը նարնց անկարգությունների և սանձարձակությունների արդյունք են։
 
== Միջազգային հանրության արձագանքը ==
Բոլոր քաղաքակիրթ երկրներում զանգվածային լրատվամիջոցները Բաքվի ջարդերի մասին գրել են վդովմունքով։ [[ԱՄՆ]]-ի և եվրոպական հեռուստատեսությունների նորությունների ամփոփագրում հաղորդվել են բազմաթիվ ռեպորտաժներ Բաքվի հայերի հանդեպ կատարվող հակամարդկային բռնարարքների մասին։ [[1990]]-ի [[հունվարի 17]]-ին [[Եվրախորհրդարան]]ը բանաձև է ընդունել, որով կոչ է արել Արտաքին գործերի նախարարներ կոմիտեին և Եվրախորհրդին՝Եվրախորհրդին կոչ է արել՝ պաշտպանել հայերին խորհրդային կառավարության հակաօրինական գործողություններից և պահանջել անհապաղ օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին և [[Լեռնային Ղարաբաղ]]ին։ին անհապաղ օգնություն ցուցաբերել։ [[Հունվարի 18]]-ին ԱՄՆ-ի մի խումբ սենատորներ համատեղ նամակ են հղել [[Միխայիլ Գորբաչով]]ին, որում անհանգստություն են արտահայտել Բաքվում հայերի ջարդերի կապակցությամբ և կոչ արել Լեռնային Ղարաբաղը միացնելՀայաստանին Հայաստանին։միացնել։
 
[[1990]] թվականի [[մարտի 29]]-ին կայացել է ԽՍՀՄ գլխավոր խորհրդի փակ նիստ՝ Բաքվում կատարված դեպքերի առնչությամբ։ Ադրբեջանի պատվիրակությունը պահանջել է ստեղծել հանձնաժողով՝ զորքը Բաքու մտցնելու և նրաԲաքվի գործողությունները հետաքննելու համար։ Ի պատասխան հարցապնդման՝ ԽՍՀՄ բարձրագույն ղեկավարությունը ներկայացրել է ջարդերի այնպիսի մանրամասներ, որոնք չենմամուլում լուսաբանվելչեն մամուլում։լուսաբանվել։ Փոխադարձ համաձայնությամբ՝ հանձնաժողով չի ստեղծվել, իսկ [[հայ]]երի ջարդերը մատնվել են մոռացության։
 
==Հղումներ==