«Իսրայելա-իրանյան հարաբերություններ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 114.
Պարադոքսային եղանակով Իրանի հետ հնարավոր հաշտության ազդանշաններ են սկսել գալ Իսրայելի կողմից, երբ 1996 թվականին իշխանության է եկել աջ ազգայնական կառավարությունը՝ [[Բենյամին Նեթանյահու]]ի գլխավորությամբ: Վերջինս, չթաքցնելով իր բացասական վերաբերմունքը Օսլոյի գործընթացի և պաղեստինյան ղեկավարության հանդեպ, պատրաստ է եղել համագործակցելու Իրանի հետ, որտեղ այդ ժամանակ իշխանության էր եկել հարաբերականորեն լիբերալ կառավարություն՝ Մոհամմադ Խաթամիի ղեկավարությամբ: Խաթամին իր ելույթներում քննադատել է [[հակասեմականություն]]ը և ընդգծել. «Մենք բարդություններ չունենք հրեաների հետ, սակայն մենք դեմ ենք [[սիոնիզմ]]ին, որը [[ֆաշիզմ]]ի տարատեսակ է»<ref name="Eleven" />: 1998 թվականին Խաթամին հնարավոր է համարել հրաժարվել մերձավորարևելյան խաղաղ գործընթացի հանդեպ անհաշտ դիրքորոշումից՝ հայտարարելով, որ ցանկացած համաձայնագիր, որը կբավարարի պաղեստինցիներին, կբավարարի և Իրանին: Այս հայտարարությունը, սակայն, արվել է արդեն այն օրերին, երբ խաղաղ բանակցությունները մտել են փակուղի, և հակամարտության լուծում այլևս չի նախատեսվել<ref name="Parsi2008">{{книга|ссылка=https://books.google.ca/books?id=LggREaeXUcgC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |заглавие=Iran in the 21st Century: Politics, Economics & Conflict |часть=Israeli-Iranian relation assessed: Strategic competition from the power cycle perspective |автор=Trita Parsi. |ответственный=Homa Katouzian, Hossein Shahidi (Eds.) |год=2008 |издательство=Routledge |isbn=0-203-93977-8 |pages=136—157}}</ref>: Նեթանյահուն իր կողմից ժամանակավորապես դադարեցրել է Իրանի հրեշացումը իսրայելցի պաշտոնատար անձանց միջոցով և սկսել է որոնել Թեհրանի քաղաքական ղեկավարության հետ նոր մոտեցումներ Իրանի հրեաների միջոցով<ref name="Iranica" />:
[[Պատկեր:Shahab-3 Range.jpg|thumb|right|
Սակայն նոր մերձեցումն այդպես էլ չի կայացել: 1997 թվականին Իրանն անցկացրել է [[Շահաբ-3]] բալիստիկ նոր հրթիռների փորձարկում, որն ունեցել է մինչև Իսրայելի տարածք հասնելու հնարավորություն (դրանից քիչ անց Իսրայելում հայտարարվել է, որ Իրանը գտնվում է իսրայելական օդուժի խոցման տրամագծում, քանի որ ձեռք էին բերվել ''F-15'' կործանիչներ){{sfn|Menashri|2001|p=295}}: Նույն ժամանակ պարզ է դարձել, որ Իրանում աշխատում են սեփական միջուկային զենք ստեղծելու ուղղությամբ<ref>{{книга|автор=Barbara Slavin. |заглавие=Bitter Friends, Bosom Enemies: Iran, the U.S., and the Twisted Path to Confrontation |ссылка=https://books.google.ca/books?id=cSzrOLtQKDAC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false |год=2007 |место=New York, NY |издательство=St. Martin's Press |isbn=0-312-36825-9 |pages=33—34}}</ref><ref name="Terrill" />: Իսրայելցիների համար դա «իրանյան վտանգի» ռեալ դրսևորում էր, որի մասին պնդում էր 90-ական թվականների քարոզչությունը<ref name="Iranica" />: Չնայած Խաթամիի վստահեցումներին՝ Իրանում սկսվել է հրեաների նկատմամբ վերաբերմունքի վատթարացում. 1999 թվականի Իսրայելի համար լրտեսության մեղադրանքով ձերբակալվել է 16 հրեա, որոնցից 10-ը, չնայած ապացույցների բացակայությանը, դատապարտվել են բանտարկության: Երկրում ԶԼՄ-ների քարոզչության արդյունքում սկսվել են հրեական ջարդեր: 2000 թվականին Իրանի բարձրագույն ղեկավար այաթոլլա Խամենեին իր ճառում Իսրայելն անվանել է «քաղցկեղային ուռուցք», որը պետք է դուրս մղվի տարածաշրջանից<ref name="Teitelbaum">{{книга|автор=Joshua Teitelbaum. |заглавие=What Iranian Leaders Really Say About Doing Away With Israel |ссылка=http://www.jcpa.org/text/ahmadinejad2-words.pdf |год=2008 |издательство=Jerusalem Center for Public Affairs |isbn=978-965-218-065-0 |pages=15}}</ref>: Շարունակվել է հրեաների արտագաղթն Իրանից, և արդեն 2002 թվականի վերջին երկրում հաշվվում էր ոչ ավել քան 11.000 հրեա<ref name="Eleven" />: Իրանում մնացած հրեաների այդ հատվածն աշխատում էր հնարավորինս հեռու մնալ Իսրայելից՝ քննադատելով [[սիոնիզմ]]ի գաղափարախոսությունը Իրանի հոգևոր առաջնորդների հովանավորությունը շահելու համար{{sfn|Parsi|2007|p=8}}:
Տող 121.
Իրանի և Իսրայելի միջև թշնամության հետագա ուժեղացման հիմք են հանդիսացել 21-րդ դարի սկզբների իրադարձությունները, երբ Իրանը, չնայած [[Ալ-Կաիդա]]յի և [[Թալիբան]]ի դեմ պայքարի համար ցուցաբերված օգնությանը, նախագահ [[Ջորջ Ու. Բուշ|Ջորջ Բուշի]] կողմից ընդգրկվել է «չարի առանցքի» երկրների կազմում 2002 թվականի հունվարին Կոնգրեսին ուղղված իր դիմումում<ref name="Iranica" />: Վաշինգտոնը նաև չեղարկել է 2003 թվականի իրանյան հուշագիրը, որով նախատեսվում էր Իրանի կողմից Իսրայելի ճանաչումը, [[Հեզբոլլահ]]ին զինելուց հրաժարումը և Բեյրութի հռչակագրին միանալը, որը հայտնի է նաև ''արաբական խաղաղ նախաձեռնություն''՝ փոխարենը ստանալով ԱՄՆ-ի հակաիրանյան քարոզչության դադարեցում և այդ երկրի՝ որպես տարածաշրջանի գերտերության ճանաչումը<ref>{{cite web |url=http://atimes.com/atimes/Middle_East/HE26Ak01.html |title=Iran offered 'to make peace with Israel' |author=Gareth Porter. |work=Asia Times |date=May 26, 2006 |accessdate=2014-11-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120922171903/http://www.atimes.com/atimes/Middle_East/HE26Ak01.html |archivedate=2012-09-22 |deadlink=yes }}</ref>: Բանակցություններից հրաժարման պատճառները կարճ բնորոշել է Լոուրենս Ուիլքերսոնը՝ այդ ժամանակ ԱՄՆ-ի պաշտպանության նախարար [[Քոլին Փաուել]]ի աշխատակազմի ղեկավարը: Նրա բառերով, Բուշի վարչակարգում բանակցությունների կողմնակիցների շրջանում իշխում էր այն դիրքորոշումը, որ «իրենք բանակցություններ չեն վարում չարի հետ»: Ամերիկյան ղեկավարությունը, ամենայն հավանականությամբ, իրանյան նախաձեռնությունը դիտարկում էր որպես թուլության նշան: Ստույգ հայտնի չէ, թե արդյոք 2003 թվականի նախաձեռնությունը ընդառաջ կատարված իրական քա՞յլ էր, թե՞ դիվանագիտական խաղ, սակայն իրանցի դիվանագետները, որոնք հանդես էին գալիս ԱՄՆ-ին փոխզիջումների օգտին, հեռացվել են հայեցակարգի անհաջողությունից հետո<ref>{{статья |ссылка=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1743-8594.2011.00164.x/epdf |заглавие=Coercive Diplomacy Meets Diversionary Incentives: The Impact of US and Iranian Domestic Politics during the Bush and Obama Presidencies |автор=Graeme A. M. Davies. |издание=Foreign Policy Analysis |год=2012 |volume=8 |номер=3 |doi=10.1111/j.1743-8594.2011.00164.x |pages=313—331 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307062509/http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1743-8594.2011.00164.x/epdf |archivedate=2016-03-07 }}</ref>: [[Իրաք]]ում [[Սադամ Հուսեյն]]ի ռեժիմի տապալումից հետո Իրանը հայտնվել է Իսրայելի հանդեպ պոտենցիալ վտանգի ունեցողների առաջնագծում{{sfn|Kaye, Nader & Roshan|2011|p=23}}:
Ուժեղացող հակաամերիկյան և հակաարևմտյան տրմադրությունները Իրանում հանգեցրել են նրան, որ 2005 թվականին Իրանի նախագահի պաշտոնն է զբաղեցրել [[Մահմուդ Ահմադինեջադ]]ը<ref name="Iranica" />: Նրա կառավարման օրոք Իրանը դարձել է [[Հոլոքոստի ժխտում|Հոլոքստի ժխտման]] համաշխարհային կենտրոն: Իրանում [[Հոլոքոստ]]ը համարում էին առասպել, որ ստեղծել է սիոնիստական քարոզչությունը, չնայած տեղի թերթերում («Թեհրան Թայմս», «Ջումխուրիե իսլամի») այսպիսի տրմադրություններ հանդիպում էին դեռևս 90-ական թվականներին: Ահմադինեջադն ինքը բազմիցս հրապարակայնորեն ազդարարել է Իսրայելի մոտակա կործանման մասին<ref name="Holocaust">{{cite web|url=http://www.dw.de/%D0%B2-%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B5-%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%82-%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82/a-2266890 |title=В Иране пересматривают Холокост |author=Вячеслав Юрин. |publisher=Deutsche Welle |date=11 декабря 2006 |accessdate=2014-11-12}} <br> {{cite web|url=http://www.iimes.ru/rus/stat/2012/03-07-12b.htm |title=Правда о Холокосте на персидском языке |author=В. И. Месамед. |publisher=Институт Ближнего Востока |date=3 июля 2012 |accessdate=2014-11-12}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gazeta.ru/2005/10/27/oa_175705.shtml |title=Президент Ирана стер Израиль |author=Василий Сергеев. |publisher=Газета.Ru |date=27 октября 2005 |accessdate=2014-11-12}} <br> {{cite web|url=http://www.regnum.ru/news/polit/637849.html |title=Ахмадинежад: «Израиль — режим, основанный на зле» |publisher=Regnum |date=11 мая 2006 |accessdate=2014-11-12}} <br> {{cite web|url=http://www.1tv.ru/news/world/26410 |title=Махмуд Ахмадинежад: «Израиль скоро прекратит своe существование» |publisher=Первый канал |date=3 июня 2008 |accessdate=2014-11-12}}</ref>: Եթե նույնիսկ Հոլոքոստն իրականում տեղի է ունեցել, Ահմադինեջադի խոսքերով դրա պատասխանատվությունն ընկնում է Արևմուտքի վրա, այդ պատճառով էլ հրեական պետությանը տարածք պետք է տրամադրեին [[Եվրոպա]]ն, [[ԱՄՆ]]-ը և [[Կանադա]]ն<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4527142.stm |title=Iranian leader denies Holocaust |publisher=BBC |date=14 December 2005 |accessdate=2015-03-05}}</ref>: Ահմադինեջադի հայտարարություններն Իսրայելի ու Հոլոքոստի վերաբերյալ հասարակական քննադատության են արժանացել ոչ միայն Իսրայելում ու Արևմուտքում, այլև իրանյան հրեական համայնքի ղեկավարության շրջանում{{sfn|Parsi|2007|p=9}}: Հակասեմական քարոզչության շրջանակներում Իրանը կազմակերպել է «[[Սիոնի իմաստունների արձանագրությունները]]» շարքի հրատարակումը, որն ի հայտ է եկել 2005 թվականին [[Ֆրանկֆուրտի գրքի տոնավաճառ]]ի՝ Իրանի ցուցասրահում<ref>{{cite web |url=http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/013/271uktmd.asp?page=3 |title=Iran's Obsession with the Jews |author=Matthias Küntzel. |work=The Weekly Standard |date=February 19, 2007 |accessdate=2015-03-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150919125855/http://www.weeklystandard.com/Content/Public/Articles/000/000/013/271uktmd.asp?page=3 |archivedate=2015-09-19 |deadlink=yes }}</ref>: Հենց այդ նույն տարիներին, երբ Ահմադինեջադը զբաղեցնում էր նախագահի պաշտոնը, Իրանում էկրան է բարձրացել «Շրջադարձ զրո աստիճանով» մինի սերիալը, որը պատմում էր Ֆրանսիայում Հոլոքոստի և Աբդուլ Հուսեյն Սարդարիի մասին, որը փրկում էր հրեաներին ուսանող պարսիկի ու ֆրանսիական հրեուհու սիրո պատմության ֆոնին: Ֆիլմում տարվում էր ժամանակակից Իրանին բնորոշ բաժանումը «լավ հրեայի» ու «վատ սիոնիստի» միջև<ref name="Booknik" />:
Իրանը միաժամանակ շարունակում էր աճեցնել Լիբանանում [[Հեզբոլլահ]]ի ռազմական ուժը, մի գործընթաց, որի մասշտաբները պարզ են դարձել 2006 թվականին միայն՝ [[Երկրորդ լիբանանյան պատերազմ]]ի ժամանակ: Այս պատերազմի ընթացքում Իսրայելը, որը սովոր էր պայքարելու ընդհատակյա փոքր միավորումների դեմ, հայտնաբերել է, որ իր դեմ կանգնած է լավ զինված բանակ, որի նպատակն է լավ կազմակերպված պարտիզանական պատերազմի վարելը: Հեզբոլլահի զինանոցում հայտնաբերվել են զենք ու հրթիռներ, որոնց տրամագիծը հասել է [[Հայֆա]]յին, չինական արտադրության ''YJ-83'' հականավային հրթիռներ, որոնցից մեկը վնասվել է իսրայելական հակածովային ուժերի կողմից<ref name="Iranica" />: Պատերազմի ընթացքում Իսրայելին չի հաջողվել արդյունավետ չեզոքացնել «Հեզբոլլահի» կողմից սպառնացող վտանգը. ինչպես նաև Իրանի միջուկային սպառնալիքը, այն վտանգ էր ներկայացնում Իսրայելի անվտանգությանը նույնիսկ նրա չափավոր շրջանակներում: Արդեն Երկրորդ լիբանանյան պատերազմից հետո իսրայելական նավատորմը Միջերկրական ծովում առգրավել է իրանական արտադրության զենքերով բարձված նավեր, որոնք, ամենայն հավանականությամբ, նախատեսված էին «Հեզբոլլահին» (2009 թվական) և «[[Համաս]]ին» (2014 թվական) զինելու համար: Իրանից հնչել են Գազայի շրջափակված հատվածի բեռնատար նավերի զինված պահպանությունը կազմակերպելու պատրաստակամության մասին հայտարարություններ, ինչը կկանխեր 2010 թվականին իսրայելական հատուկ ծառայությունների կողմից նավերի գրավման համանման սցենարը: Իրանին սահմանակից [[Ադրբեջան]]ի անվտանգության մարմինների տվյալներով [[Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուս]]ի հետ կապ ունեցող տարրերը մասնակցել են այդ երկրում իսրայելական դեսպանատան և հրեական մշակութային օբյեկտների վրա կատարված հարձակումներին<ref name="Souleimanov">{{статья|автор=Emil Souleimanov, Maya Ehrmann & Huseyn Aliyev. |ссылка=http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14683857.2014.967945#abstract |заглавие=Focused on Iran? Exploring the rationale behind the strategic relationship between Azerbaijan and Israel |издание=Southeast European and Black Sea Studies |год=2014 |volume=14 |номер=4 |doi=10.1080/14683857.2014.967945 |pages=471—488}}</ref>: Բացի այդ, 2012 թվականին այլ երկրներում ([[Հնդկաստան]], [[Վրաստան]], [[Թայլանդ]]) գրանցվել են մի շարք ահաբեկչություններ՝ ուղղված հրեա դիվանագետների դեմ, որոնք միջազգային հետաքննության մարմինները ևս կապել են Իրանի հետ<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2012/jun/17/iran-bomb-plot-israel-nuclear-talks |title=Iran was behind bomb plot against Israeli diplomats, investigators find |author=Jason Burke. |work=The Guardian |date=17 June 2012 |accessdate=2015-03-25}}</ref>:
Իրանական միջուկային ծրագիրը և նրա հետ կապված պոտենցիալ վտանգը մնում են իսրայելական մամուլի և քաղաքական գործիչների ելույթների մշտական թեման: 2012 թվականին անցկացված հասարակական հարցումների տվյալներով իսրայելցիների գրեթե երկու երրորդը հավատում է, որ Իրանը, միջուկային զենք ստանալով, այն կօգտագործի իրենց երկրի դեմ, իսկ հարցվածների երեք քառորդը կարծում է, որ իրանյան քաղաքականությունը Իսրայելի գոյության վտանգն է<ref>{{cite web|url=http://jcpa.org/article/poll-77-percent-of-israelis-see-iran-nukes-as-existential-threat/ |title=Poll: 77 Percent of Israelis See Iran Nukes as Existential Threat |publisher=Jerusalem Centre for Public Affairs |date=March 27, 2012 |accessdate=2015-03-05}}</ref>: 2006 թվականից [[Իսրայելի թիկունքի հրամանատարություն]]ը ներառում է թունելի օգտագործում, որը փորված է [[Երուսաղեմ]]ի լեռնային զանգվածներում և նախատեսված է միջուկային հարձակման դեպքում իսրայելական ղեկավարության փրկության և ռազմական հետագա գործողությունների ղեկավարման համար<ref>{{публикация|книга|часть=The strategic impact of an Iranian nuclear weapons capability on Israel |ссылка часть=https://books.google.ca/books?id=VEUPCgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA135#v=onepage&q&f=false |автор=Nadav Morag. |заглавие=Nuclear Threats and Security Challenges |ответственный=Samuel Apikyan, David Diamond (Eds.) |год=2015 |издательство=Springer |isbn=978-94-017-9894-5 |pages=135—145}}</ref>: Չնայած մասնագետները քիչ հավանական են համարում Իսրայելին միջուկային հարված հասցնելը, սակայն պահպանվում է հավանականությունը, որ այդպիսի հարձակման առիթ կարող է դառնալ տարածաշրջանում իրավիճակի սրացումը<ref name="Terrill">{{статья|автор=W. Andrew Terrill. |заглавие=Deterrence in the Israeli-Iranian strategic standoff |ссылка=http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA524670 |издание=Parameters |год=2009 |volume=39 |номер=1 |pages=81—94}}</ref>: Բազմիցս բարձրացվել է Իրանի միջուկային օբյեկտներին հարված հասցնելու հարցը, ինչպես 1981 թվականին իսրայելական օդուժը հարված է հասցրել Իրաքի «Օսիրակ» ռեակտորին<ref>{{cite web|url=http://inopressa.ru/article/16feb2012/spiegel/iran_isr.html |title=Иранская атомная программа: расчеты Израиля по поводу войны |author=Маркус Беккер. |publisher=InoPressa (по материалам Der Spiegel) |date=16 февраля 2012 |accessdate=2014-11-13}} <br> {{cite web|url=http://inosmi.ru/asia/20120912/199008895.html |title=Война и блеф: Иран, Израиль и США |author=Джордж Фридман. |publisher=inoСМИ.Ru (по материалам Stratfor) |date=12 сентября 2012 |accessdate=2014-11-13}}</ref>: 21-րդ դարի առաջին տասնամյակի վերջին և երկրորդ տասնամյակի սկզբին, սակայն, ռազմական մասնագետները կասկածի տակ են դնում նման հարվածի արդյունավետությունը, եթե նույնիսկ այն տեղի ունենա՝ մատնանշելով իրանյան միջուկային ծրագրի օբյեկտների լավ պաշտպանվածությունը (այս օբյեկտների
ԱՄՆ-ի վարչակարգը հետևողականորեն հանդես է գալիս Իսրայելի կողմից ընդդեմ Իրանի միջուկային զենքի մշակման ռազմական ուժի կիրառման դեմ: 2015 թվականի փետրվարի վերջին և մարտի սկզբին տարբեր երկրների ԶԼՄ-ները տարածել են [[Քուվեյթ]]ի «Ալ Ջարիդա» թերթի հրապարակումն այն մասին, որ նախագահ [[Բարաք Օբամա]]ն սպառնացել է հարվածել իսրայելական ռազմական ինքնաթիռներին, եթե նրանք ուղղվել Իրանի կողմը<ref>{{cite web|url=http://cursorinfo.co.il/news/novosti/2015/02/28/obama-ugrozhal-rasstrelyat-izrailskie-samoleti-v-sluchae-ataki-na-iran/ |title=Обама угрожал сбивать израильские самолеты в случае атаки на Иран |publisher=Cursorinfo.co.il |date=28 февраля 2015 |accessdate=2015-03-27}} <br> {{cite web|url=http://www.pravda.ru/news/world/03-03-2015/1250938-obama-0/ |title=Обама заявил, что готов сбивать израильские истребители |work=Правда.ru |date=3 марта 2015 |accessdate=2015-03-27}} <br> {{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/the-fix/wp/2015/03/02/how-a-rumor-about-shooting-down-israeli-jets-caught-fire-in-conservative-media/ |title=How a rumor about shooting down Israeli jets caught fire in conservative media |author=Philip Bump. |work=The Washington Post |date=March 2, 2015 |accessdate=2015-03-27}}</ref>: Այս հաղորդագրությունն անմիջապես ժխտվել է վաշինգտոնյան պաշտոնատար անձանց կողմից<ref>{{cite web|url=http://www.washingtontimes.com/news/2015/mar/1/report-obama-threatened-shoot-down-israeli-warplan/?page=all |title=Administration denies Obama threatened to shoot down Israeli warplanes |author=Jeffrey Scott Shapiro. |work=The Washington Times |date=March 1, 2015 |accessdate=2015-03-27}}</ref>, սակայն ամերիկյան ղեկավարությունը, այդ թվում նախագահն և պաշտպանության նախարարը վճռական ժխտման չեն արժանացել ճգնաժամի լուծման ռազմական տարբերակը, ինչը նախկինում հնչեցվել է բազմիցս<ref name="ZvMor" /><ref>{{cite web|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052970204409004577159202556087074 |title=U.S. Warns Israel on Strike |author=Adam Entous, Julian E. Barnes and Jay Solomon. |work=The Wall Street Journal |date=January 14, 2012 |accessdate=2015-03-27}} <br> {{cite web|url=http://www.al-monitor.com/pulse/tr/politics/2012/08/for-and-against-an-attack-the-pr.html# |title=Israel's Top Brass Torn Over Possible Iran Attack |author=Nahum Barnea and Shimon Shiffer. |publisher=Al-Monitor |date=August 13, 2012 |accessdate=2015-03-27}}</ref>: Իսրայելը հարցի ռազմական լուծման ռեալ հնարավորության բացակայության պայմաններում ջանքեր է գործադրում ուժեղացնելու քաղաքական ու տնտեսական միջազգային ճնշումն Իրանի վրա՝ կոչ անելով այդ երկրին դադարեցնել կամ գոնե սառեցնել միջուկային ծրագիրը: Իսրայելի պաշտոնատար անձինք փորձում են համոզել ինչպես ԱՄՆ-ին, այնպես էլ միջազգային հանրությանը, որ Իրանի միջուկային ծրագիրը սպառնալիք է ինչպես հրեական, այնպես էլ այլ պետությունների համար<ref name="ZvMor" />: 2015 թվականի հուլիսին ձեռնարկված «Գործողությունների համատեղ համընդգրկուն ծրագիրը», որով նախատեսվում է դադարեցնել Իրանի դեմ սանկցիաները՝ ի հաշիվ նրա միջուկային ծրագրի միջազգային վերահսկողության, Իսրայելի նախագահ [[Նեթանյահու Բենյամին|Նաթանյահուն]] անվանել է ոչ բավարար<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/2015/08/04/us-iran-nuclear-israel-usa-idUSKCN0Q925Y20150804 |title=Israel's Netanyahu asks U.S. Jews to oppose Iran nuclear deal |author=Louise Ireland. |publisher=Reuters |date=August 4, 2015 |accessdate=2015-08-29}}</ref>:
== Ծանոթագրություններ ==
| |||