«Հելմուտ Կոլ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ}} '''Հելմուտ Յոզեֆ Միխայել Կոլ''' ({{lang-de|Helmut Josef Michael Kohl}}, {{ԱԾ}}), <nowiki/>Գեր...»: |
No edit summary |
||
Տող 24.
1971 թվականին Հելմուտ Կոլը ՔԴՄ-ի նախագահ Ռայներ Բարցելի ընտրություններում պարտվել է: 1973 թվականին, Դաշնային կանցլեր Վիլի Բրանդտին անվստահություն հայտնելու Բարցելի անհաջող փորձից մեկ տարի անց, Կոլը Բարցելին փոխարինել է ՔԴՄ-ի նախագահի պաշտոնում և պահպանել այդ պաշտոնը մինչև 1998 թվականի նոյեմբերի 7-ը:
=== Դաշնային կանցլեր ===
1982 թվականի սեպտեմբերի 17-ի փլուզումից հետո դաշնային կանցլեր Հելմուտ Շմիդտի սոցիալ-լիբերալ կոալիցիայի փլուզումից հետո, որն առաջացել էր Գերմանիայի տնտեսական քաղաքականության հարցերի շուրջ լուրջ տարաձայնությունների պատճառով, 1982 թվականի սեպտեմբերի 20-ին բանակցություններ սկսվեցին Ազատ դեմոկրատական կուսակցության և Քրիստոնեական-դեմոկրատական միության միջև կոալիցիա ստեղծելու շուրջ: Խզման համար առիթ է հանդիսացել ԱԺԿ-ի ռազմավարական փաստաթուղթը, որը մշակվել է Օտտո Լամբսդորֆի կողմից, որը ոչ լիբերալ դիրքորոշում ունի աշխատաշուկայի բարեփոխման վերաբերյալ:
Հելմուտ Կոլը Գերմանիայի դաշնային կանցլեր է ընտրվել 1982 թվականի հոկտեմբերի 1-ին՝ Բունդեսթագի պատմության մեջ առաջին հաջող կառուցողական անվստահության քվե հայտնելու ժամանակ գործող դաշնային կանցլեր [[Հելմուտ Շմիդտ|Հելմուտ Շմիդտին]]: Արտաքին գործերի դաշնային նախարար, ինչպես և սոցիալ-լիբերալ կոալիցիայում, դարձավ Հանս Դիտրիխ Գենշերը: Կոալիցիայի փոփոխությունը բանավեճ է առաջացրել Ազատ դեմոկրատական կուսակցության ներսում: Հելմուտ Կոլն իշխանության եկավ ոչ Բունդեսթագի սովորական ընտրությունների ժամանակ, և լեգիտիմություն ձեռք բերելու համար Կոլը համարձակ քայլի դիմեց.նա Բունդեսթագի առաջ դրեց իր վստահության հարցը, որի վերաբերյալ որոշումը պետք է կայացներ 1982 թվականի դեկտեմբերի 17-ին: Այն բանից հետո, երբ կառավարական կոալիցիան դրանից մեկ օր առաջ զգալի մեծամասնությամբ ընդունել էր երկրի 1983 թվականի բյուջեն, կառավարական կոալիցիայի պատգամավորների մեծ մասը համաձայնեցված ձեռնպահ է մնացել քվեարկությունից, ինչի հաշվին ստացվել է ցանկալի արդյունքը՝ ձայների մեծամասնության բացակայությունը, որի դեպքում Գերմանիայի նախագահը հնարավորություն է ստանում առաջարկել խորհրդարանի լուծարումը: Երկար մտորումներից հետո ԳՖՀ-ի նախագահ Կարլ Կարստենսը 1983 թվականի հունվարին որոշում է կայացրել արձակել Բունդեսթագը և նոր ընտրություններ նշանակել 1983 թվականի մարտի 6-ին: Բունդեսթագի մի քանի պատգամավորներ փորձել են բողոքարկել այդ որոշումը Սահմանադրական դատարանում, սակայն դատարանը որոշում է կայացրել Բունդեսթագի լուծարման սահմանադրականության մասին:
1983 թվականի մարտի 6-ի ընտրություններում ՔԴՄ/ՔՍՄ և ԱԺԿ կոալիցիան հաղթել է: Հելմուտ Կոլը, որի թեկնածությունը 1976-1998 թվականներին դաշնային կանցլերի պաշտոնում առաջադրվել է վեց անգամ, հասել Է ընտրություններում իր համար լավագույն արդյունքների: [[Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն|ԳՍԴԿ]]-ի կանցլերի պաշտոնի թեկնածուն արդարադատության նախկին դաշնային նախարար և Մյունխենի օբեր-բուրգոմիստր Հանս-Յոխեն Ֆոգելն էր:
1984 թվականի սեպտեմբերի 22-ին տեղի ունեցավ Հելմուտ Կոլի և [[Ֆրանսիայի Հանրապետության նախագահ|Ֆրանսիայի նախագահ]] [[Ֆրանսուա Միտտերան|Ֆրանսուա Միտտերանի]] նշանակալի հանդիպումը, որոնք ժամանել էին [[Վերդենի ճակատամարտ|Վերդենի ճակատամարտի]] դաշտ, որպեսզի միասին հիշեն մարտում զոհվածների հիշատակը: Նրանց ձեռքսեղմումը դարձավ գերմանացիների և ֆրանսիացիների հաշտեցման խորհրդանիշ: Հետագա տարիներին Կոլի և Միտերանի մոտ ձևավորվել են հատուկ վստահելի հարաբերություններ: Նման քայլերն առաջ մղելու Եվրոպական միասնության, ինչպես [[Մաաստրիխտի պայմանագիր|Մաաստրիխտի պայմանագրի]], ապա ներմուծումը միասնական [[Եվրո|եվրոպական արժույթի]] արդյունք է այդ թվում սերտ ֆրանս-գերմանական համագործակցության:
Հելմուտ Կոլը Գերմանիայում քաղաքական գործիչներին կաշառելու և գաղտնի ծառայությունների ֆինանսավորման հետ կապված Ֆլիկի աֆերայում ներգրավված է եղել, կանչվել է Բունդեսթագի՝ ցուցմունք տալու համար հետաքննության հարցերով համապատասխան հանձնաժողով:
1987 թվականի Բունդեսթագի ընտրություններում Հելմուտ Կոլին պարտվել է [[Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիա|Հյուսիսային Հռենոս-Վեսթֆալիայի]] վարչապետ [[Յոհաննես Ռաու|Յոհաննես Ռաուն]]:
[[Պատկեր:KohlModrowMomperBrandenburgerTor.jpg|thumb|250px|right|Նախարարների խորհրդի նախագահ Հանս Մոդրովը, դաշնային կանցլեր Հելմուտ Կոլը, Արևմտյան [[Բեռլին|Բեռլինի]] կառավարող բուրգոմիստր Վալտեր Մոմպերը, 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Բեռլինում [[Բրանդենբուրգյան դարպասներ|Բրանդենբուրգյան դարպասների]] հանդիսավոր բացմանը]]
[[Պատկեր:Vladimir Putin 6 March 2002-1.jpg|մինի|Ռուսաստանի նախագահ [[Վլադիմիր Պուտին|Վլադիմիր Պուտինի]] հետ հանդիպմանը]]
ԳԴՀ-ում նախանշված Ժողովրդավարական փոփոխություններից և 1989 թվականի նոյեմբերի 9-ին [[Բեռլինի պատ|Բեռլինի պատի]] անկումից հետո Հելմուտ Կոլն առանց կոալիցիայի գործընկերների հետ նախնական համաձայնության Բունդեսթագում հանդես է եկել տասը կետից բաղկացած Գերմանիայի և Եվրոպայի բաժանման հաղթահարման ծրագրով: Արդեն 1990 թվականի մայիսի 18-ին ԳՖՀ-ի և [[Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետություն|ԳԴՀ]]-ի միջև ստորագրվել է արժութային, տնտեսական և սոցիալական միության մասին Պետական պայմանագիր: Չնայած Բունդեսբանկի նախագահ Կարլ Օտտո Ապելի դիմադրությանը, Կոլը հասել է նրան, որ դրանում գդր-ի մեկ նամականիշի փոխանակման կուրս գրանցվի աշխատավարձերի, վարձավճարների և կենսաթոշակների համար: Այնուհետև սա ծանր բեռ դարձավ նոր դաշնային նահանգների ձեռնարկությունների համար: «Երկու գումարած չորս» ձևաչափով բանակցություններում արտաքին գործերի նախարար Հանս Դիտրիխ Գենշեր Հելմութ Կոլը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում հաղթող տերությունների համաձայնության է հասել Գերմանիայի միավորման շուրջ, որն արտահայտված է «Երկու գումարած չորս» պայմանագրում և միավորված Գերմանիան ՆԱՏՕ-ի դաշինքում ընդգրկելու մեջ:
Գերմանիայի միավորումը բավական դրական է անդրադարձել Կոլյայի հետագա կարիերայի վրա դաշնային կանցլերի պաշտոնում, որը, հնարավոր է, առանց նրա այդքան երկար չէր տևի: 1989 թվականին Բրեմենում կայացած կուսակցական համագումարում Կոլյային մեծ դժվարությամբ հաջողվեց կանխել իր ներկուսակցական ընդդիմության՝ ի դեմս Հայներ Հայսլերի, Ռիտա Զյուսմութի և Լոթար Շպետի «<nowiki/>[[Ռազմական հեղաշրջում|ռազմական հեղաշրջման]] փորձը»:
1991 թվականի հունվարի 17-ին Կոլը երրորդ անգամ ընտրվեց Գերմանիայի դաշնային կանցլեր ԳՍԴԿ-ից իր մրցակից [[Սաար]] Օսկար Լաֆոնտենի նկատմամբ տարած հաղթանակից հետո և դարձավ Միացյալ Գերմանիայի առաջին դաշնային կանցլերը:
1994 թվականի Բունդեսթագի ընտրություններում բարդ հաղթանակից հետո Կոլը կրկին դաշնային կանցլեր է դառնում: Այս անգամ ընտրություններում ՍԴՀԿ-ից նրան դիմակայում էր վարչապետ Ռայնլանդ-Պֆալցի Ռուդոլֆ Շարփինգը: Հաջորդ տարիները նշանավորվեցին ավելի շուտ արտաքին քաղաքական հաջողություններով. Մայնի Ֆրանկֆուրտում տեղավորվեց [[Եվրոպական կենտրոնական բանկ|Եվրոպական կենտրոնական բանկը]], որը ստեղծեց եվրոն: Կոլյայի կառավարության գործունեության ներքաղաքական կյանքում սկսվել է դադարի շրջանը, որը պայմանավորված է դաշնային կառավարության սահմանափակ հնարավորություններով բունդեսրատում [[Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն|սոցիալ-դեմոկրատների]] գերակշռության պատճառով, ինչն, ի վերջո, ավարտվել է 1998 թվականի Բունդեսթագի ընտրություններում ՔԴՄ-ի պարտությամբ:
Այս ընտրություններում հաղթել է Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը՝ Ներքին Սաքսոնիայի դաշնային երկրամասի վարչապետ Գերհարդ Շրյոդերի գլխավորությամբ: Քրիստոնեա-լիբերալ կոալիցիան փոխվեց [[Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն|կարմիր]]-կանաչով: Հոկտեմբերի 26-ին Գերմանիայի նախագահ Ռոման դուքսը դաշնային կանցլերի պաշտոնից ազատել է Հելմուտ Կոլյային: 2002 թվականի Բունդեսթագի ընտրություններում Հելմուտ Կոլը չի առաջադրվել։
=== ՔԴՄ-ի անօրինական ֆինանսավորման սկանդալ ===
ՔԴՄ-ի անօրինական ֆինանսավորման հետ կապված սկանդալը ծագել է 1998 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից հետո, երբ հայտնի է դարձել, որ Հելմուտ Կոլը, չնայած իր պաշտոնավարման ընթացքում քաղաքական կուսակցությունների մասին դաշնային կանցլերի ստորագրած օրենքում ամրագրված իր պարտավորություններին, թաքցրել է կուսակցության ստացած ֆինանսական միջոցները մեկուկես-երկու միլիոն գերմանական մարկի չափով: Կոլը երբեք որևէ մեկնաբանություն չի տվել այս հարցի վերաբերյալ, բացի բացատրությունից, որ նա դրամական միջոցներ է ստացել հովանավորներից, որոնց նա տվել է իր խոսքը չհրապարակել իրենց անունները, ինչը հակասում է օրենքին և ժամանակին խիստ քննադատության է ենթարկվել հանրության կողմից: Բունդեսթագի հատուկ հանձնաժողովը զբաղվել է 1999 թվականի դեկտեմբերից մինչեւ 2002 թվականի հունիսը տեղի ունեցածի հետաքննությամբ, ինչն ուղեկցվել է ՔԴՄ-ի ներսում տեղի ունեցած բուռն փոփոխություններով: 2000 թվականի հունվարի 18-ին ՔԴՄ ֆինանսական միջոցների հետ կապված խարդախությանը մասնակցելու կապակցությամբ Հելմուտ Կոլը ստիպված էր հեռանալ կուսակցության պատվավոր նախագահի պաշտոնից:
| |||