|
'''Նկարագրական քերականություն''', լեզվաբանական գիտակարգ, քերականագիտության ճյուղերից մեկը, լեզուն դիտարկում է ստատիկ կտրվածքով, նկարագրում է տվյալ փուլին, լեզվավիճակիին բնորոշ երևույթները, բացահայտում նրա հորինվածքի ներքին համակարգային կապերն ու փոխհարաբերությունները։ Ըստ նյութի քննության եղանակների, հետապնդած նպատակների զանազանվում է պատմական և համեմատական եղանակները։
| ծննդյան անուն = Արմինե Բաբայան
Հայերենը ներկայանում է հինգ հինգ հիմնական լեզվավիճակներով՝ գրաբար, միջին գրական հայերեն, բարբառներ, արևմտահայ գրական լեզու, արևելահայ գրական լեզու։
== Գրաբարի կամ հին հայերենի նկարագրական քերականություն ==
| նկարագրություն =
Ստեղծվել է միջնադարում, նրա առանձին իրողությունների նկարագրությունը նախապես տրվել է մեկնիչ–քերականների կողմից։ Լատինական քերականները ավելի ուշ շրջանում են կարևոր ներդրում ունեցել։ Նրանք լատիներենի հետևողությամբ գրաբարի նկարագրության մեջ ներմուծում են հայերենին խորթ երևույթներԴրանց ուժեղ հարված են հասցնում Մխիթարյանները (Ա․Բագրատունի, Մ․ Չամչյանցի, Վ․Չալխյանի և այլ հայրենագետների քերականությունները)։
| ծնվել է = [[1876 թվական]]
| ծննդավայր =
=== Միջին գրական հայերենի նկարագրական քերականություն ===
| վախճանվել է=
Քերականության այս շրջանը հանգամանորեն չի մշակված, թեև նրա կառուցվածքըուշադրությամբ դիտարկված է մեծ մասամբ պատմական մեկնաբանություննեձրով։ Խորհրդային շրջանում սրանով զբաղվել են Ս․Ղազարյանը, Հ․Մուրադյանը և լեզվի ինստիտուտի մի քանի գիտաշխատողներ։ Այս շրջանի վերաբերյալ արժեքավոր ուսումնասիրություններ ունեն նաև արևմտահայ հայրենագետները։
| ստեղծմանվախճանի վայր = ▼
| ազգություն = հայ
==== Հայերենի նկարագրական բարբառագիտություն ====
| Ոճ(եր)ը =
Այս բաժինը մեծ նվաճումներ ունի։ Պատմական բարբառագիտությունը էական առաջընթաց չունի, որովհետև մեր բարբառները անհրաժեշտ նյութ չեն տալիս դրա համար։
| ժանրերը = [[դիմանկար]], [[Նատյուրմորտ|նատյո֏րմորտ]], բնապատկեր
| գործունեություն = նկարիչ
===== Ժամանակակից արևելահայ գրական լեզվի նկարագրական քերականություն =====
| ակտիվ շրջան =
Սկիզբ է առնում Ստ․ Պալասանյանի գրքերով։ Հիմնական բաժիններն են հնչյունաբանությունը, գրաբանությունը, ուղղագրությունը, ուղղախոսությունը, բառագիտությունը, բառարանագրությունը, ձևաբանությունը, շարահյուսությունը, ոճագիտությունը։
| ներշնչվել է =
| ներշնչել է=
===== Արևմտահայերենի նկարագրական քերականություն =====
Չնայած ակնհայտ առաջընթացին՝ դեռևս մնում է ավանդական քերականության սահմանագծերում։ Արժեքավոր գործն այս բնագավառում առայժմ մնում է Այտընյանի քերականությունը։
| անվանում =Օրիորդը
| նկարագրում =
| տեսակ =
| նկարիչ = [[Տիգրան Փոլատ]]
| տարի =
| բարձրություն =
| լայնություն =
| ստեղծման երկիր =
| ուղղություն =
| ժանր =
| նյութ =
| գտնվում է = [[Հայաստանի պետական պատկերասրահ]]
| հավաքածու =
| քաղաք =
| սեփականատեր =
| պատվիրատու =
| ներշնչված է =
| հիմնական թեմա =ինքնահավան կնոջ կյանքի տխուր վախճան
| հատվածն է =
| մասն է =
| մակագրություն =
| հեղինակի կրկնօրինակներ =
| պատկերված են =
| կայք =
| կոորդինատներ =
}}
'''Օրիորդը''', Տիգրան Փոլատի նկարազարդումներից, ծաղրի է ենթարկվում մեծամիտ, ինքնահավան կինը, որի կյանքը տխուր վախճան է ունենում։
== Մտահղացում ==
Մտահղացման շարժառիթը հանդիսացել է համանուն առակը, որտեղ նկարագրվում է, թե ինչպես մի օրիորդ տարիներով մերժում է փեսացուներին՝ մեկին անվանելով հիմար, մյուսին՝ անազնիվ, երորրդին, թե քիթն է տգեղ, և այսպես տարիներն անցնում են, ինքը պառավում է, կնճռոտվում է, և ի վերջո, ստիպված է լինում ընտրել անկիրթ, անչոռնի, կեղտոտ երեսով մեկին։ Փոլտը սյուժե է ընտրել առակի առավել արտահայտիչ մասը, երբ օրիորդը մի հանդիսության ժամանակ ինքնահավան հպարտությամբ նստած է թիկնաթոռին, նրան են ներկայացել առաջարկություն անելու բարետես, կոկիկ հագնված մի քանի երիտասարդ փեսացուներ՝ սպասելով նրա պատասխանին, մինչդեռ նա, արհամարհանքով երեսը շուռ տված,նրանց արհամարհում է։
==Նկարագրություն ==
Հիանալի է ըմբռնված օրիորդի կերպարը՝ սեթևեթ, անհեռատես իր նկարագրի, իր էության հատկանիշներով։ Նա գեղեցիկ է, բարձրահասակ, գրավիչ տեսքով, բայց քմահաճ է, մեծամիտ, չհավան, համառ ու խիստ։ Բարեկեցիկ, անհոգ կյանքով ապրած, ներկայի հաջողություններով ոգևորված, ապագայի վառ հույսերով լի՝ նա իրեն զգում է անկախ ու ազատ։ Անգամ նրա կեցվածքը՝ գլխի հպարտ դիրքը, ոտքը ոտքին գցած, թևերն անփութորեն բազկաթոռի հենակներին դրած՝ հաստատում են նրա լիակատար անտարբերությունը փեսացուների հանդեպ։
Հակառակ օրիորդի սառն, անտարբեր, արհամարհական վերաբերմունքի՝ փեսացուները ներկայացված են ժպտերես, մտերիմ արտահայտությամբ, հույսերով լի, սպասողական վիճակում։ Փոլատը ստեղել է հոգեբանական ապրումներով լուռ երկխոսություն՝ հարստացնելով առակի բովանդակությունը։
== Պատկերի մշակման տեխնիկա ==
Պատկերը մշակված մյուս առակների պատկերազարդումներից տարբեր եղանակով, ավելի շատ գեղանկարչությանը հատուկ երանգային հարաբերություններով, առանց սևի ու սպիտակի հակադրումների, առանց ուրվագծերի, բոլոր մասերի ավարտվածությամբ, կամերային գրաֆիկայի սկզբունքով։ Փոլատը զարմանալի դիտողականությամբ ու հոգեբանի խորաթափանցությամբ է ճանաչել մարդկանց իր բոլոր խառնվածքով, իրենց ամենամտերիմ ապրումների, սքողված վերաբերմունքէի արտահայտությամբ
<ref>Եղիշե Մարտիկյան, Հայկական կերպարվեստի պատմություն</ref>։
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
[[:Կատեգորիա:ՏիգրանԱրմինե ՓոլատիԲաբայանի նկարներ]]
| 