«Սաշա Չոռնի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չNo edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ գրող}}
 
''' Ալեքսանդր Միախայելովիչ Գլիկբերգ ''' ({{lang-ru| Алекса́ндр Миха́йлович Гли́кберг, [[հոկտեմբերի 13]], [[1880]] թվական, [[Ռուսական կայսրություն]], [[ՕդեսսաՕդեսա]] քաղաք – օգոստոսի 5, [[1932]] թվական, [[Ֆրանսիա]]}}), հայտնի է '''Սաշա Չյորնի'''<ref>Also [[Romanization of Russian|romanized]] ''Cherny'', due to confusion about {{angbr|[[Yo (Cyrillic)|ё]]}}</ref> (Սաշա Սև) կեղծանունով՝ ռուս բանաստեղծ, երգիծաբան և մանկագիր։
 
==Կենսագրությունը==
Ալեքսանդր Գլիկբերգը ծնվել է [[1880]] թվականի [[հոկտեմբերի 13]]-ին [[հրեա]] [[դեղագործ]]ի ընտանիքում, ՕդեսսաՕդեսա քաղաքում ([[Ռուսական կայսրություն]], ներկայումս՝ [[Ուկրաինա]])։ Գլիկբերգի ընտանիքը երջանիկ չէր՝չէր. նրա մայրը տառապում էր նեարդայիննյարդային հիվանդությամբ, և երեխաները ազդում էին նրա նյարդերիննյարդերի վրա, հայրը հաճախ էր բարկանում և խստորեն պատժում էր իր երեխաներին: Այնպես էր ստացվել, որ Գլիկբերգի հինգ երեխաների մեջ երկուսը ունեին Ալեքսանդր անունը (կարճ ասած` Սաշա), շիկահեր ՍաշաինՍաշային սովորաբար անվանում էին Սպիտակ Սաշա ({{lang-ru|Белый Саша}}) և թխահերին՝ Սև Սաշա ({{lang-ru|Чёрный Саша}})։
<br/>Գլիկբերգի երեխաները չէին կարող սովորել [[գիմնազիա]]յում՝ կայսերական Ռուսաստանի դպրոցներում,դպրոցներում՝ [[հրեա]]ներին գրանցելու քվոտայի սահմանափակման պատճառով: Ի վերջո, Գլիկբերգները լուծեցին խնդիրը` մկրտելով իրենց և իրենց երեխաներին: Դրանից հետո,հետո՝ [[1889]] թվականին, երեխաներն ընդունվեցին ՕդեսսայիՕդեսայի գիմնազիա: Ալեքսանդրի համար կրթությունը գիմնազիայում նման էր ձանձրալի բյուրոկրատական ծառայության: Տասնհինգ տարեկան հասակում նա փախավ տնից: Որոշ ժամանակ նա ապրեց իր մորաքրոջ հետ Սանկտ Պետերբուրգում, բայց այն բանից հետո, երբ նրան հեռացրին Սանկտ Պետերբուրգի գիմնազիայից՝ հանրահաշվըհանրահաշիվը չհաղթահարելու պատճառով, նա մնաց անօթևան և առանց փողի: ՈչՈ՛չ նրա ծնողները, ոչո՛չ էլ մյուս հարազատները չարձագանքեցին նրա նամակներին և օգնության խնդրանքներին:
<br/>Ալեքսանդրի համարԲարեբախտաբար, բարեբախտաբար, նրաԱլեքսանդրի պատմություններից մեկը հրապարակվեց լրագրող Ալեքսանդր Յաբլոնովսկու կողմից հանրաճանաչ «Սին Օտեչեստվա» ({{lang-ru| «Сын Отечества»}}) թերթում: Ընթերցելով հոդվածը՝ [[Ժիտոմիր]]ի ֆրանս-ռուս բնակիչ Կ. Կ. Ռոշեթը, որոշում է տղային որդեգրել: Ալեքսանդրը ընդունվում է Ժիտոմիրի գիմնազիա, որտեղից, նույնպես՝ տնօրենի հետ ունեցած ընդհարումից հետո, ի վերջո, դարձյալ վտարվում է։ Ալեքսանդրը երկու տարի ծառայում է բանակում, այնուհետև աշխատանքի է անցնում Ավստրո-Հունգարական միապետության սահմանին գտնվող Նովոսելցի ({{lang-ru| Новосельцы}}) գյուղում` որպես մաքսատան ծառայող: [[1904]] թվականին նա վերադառնում է Ժիտոմիր` իր խնամակալի ընտանիք, և աշխատում է՝ որպես լրագրող, «Վոլինսկի Վեստնիկ» ({{lang-ru| «Волынский Вестник»}}) ամսագրում: Ամսագիրը սնանկանում է երկու ամսվա ընթացքում, և Ալեքսանդրը որոշում է շարունակել լրագրողական իր կարիերան՝ [[Սանկտ- Պետերբուրգ]]ում ({{lang-ru|Санкт-Петербург}}):
 
==Բանաստեղծը==
Տեղափոխվելով Սանկտ-Պետերբուրգ, Պետերբուրգ՝ նա աշխատեց [[Վարշավա]]-[[Սանկտ- Պետերբուրգ]] [[երկաթուղի]]ում՝ որպես վարչական աշխատող: Այդտեղ նա հանդիպեց իր կնոջը՝ Մարիա Իվանովնա Վասիլևային, որը նրա մենեջերն էր երկաթուղում: Նա իրենից մի քանի տարի ավելի մեծ էր, ավելի լավ կրթված և ավելի հարուստ: ՉորնիիՉյորնիի ստեղծագործություններում, գործընկերոջ հետ ամուսնությունը, հաճախ նշվում էր, որպես մարդու համար ամենավատ ճակատագիր: Չնայած դրան,դրան՝ թվում էր, որ նրանք երջանիկ ամուսիններ էին, և այնդա տևեց ողջ կյանքի ընթացքում:
<br/>Նրանք իրենց մեղրամիսն անցկացրեցինանցկացրին [[1905]] թվականին [[Իտալիա]]յում: Վերադառնալով Սանկտ Պետերբուրգ,Պետերբուրգ՝ Ալեքսանդրը հրատարակեց «Անհեթեթություն» ({{lang-ru| «Чепуха»}}) բանաստեղծությունների ժողովածուն «Զրիտել» ({{lang-ru| «Зритель»}}) ամսագրում՝ օգտագործելով «Սաշա ՍևՉյորնի» ({{lang-ru| Саша Чёрный}}) գրական կեղծանունը: Այս բանաստեղծությունների հրատարակման արդյունքում ամսագիրը փակվեց կառավարության կողմից, սակայն, հսկայական ազդեցություն թողեց ընթերցողների վրա: Բանաստեղծությունները տարածվեցին ամբողջ երկրում, արտագրվեցին ձեռագիր, և շուտով Չյորնին համարվեց հանրաճանաչ և պահանջված հեղինակ:
<br/>[[1906]]–[[1907]] թվականների ընթացքում Սաշա ՉորնինՉյորնին բնակվել է [[Գերմանիա]]յում և սովորել է [[Հայդելբերգի համալսարան]]ում: [[1908]] թվականին նա վերադարձել է Սանկտ- Պետերբուրգ և գրել է «Սատիրիկոն» ({{lang-en|Satirikon}}) հանրաճանաչ ամսագրի համար՝ համատարած համբավ ձեռձեռք բերելով: «Երբ ինչ-որ մեկը ստանում էր ամսագրի նոր համարը, առաջինը, ինչ նա փնտրում էր՝էր, Սաշա ՉորնիՉյորնիի բանաստեղծություններն էին: Չկար ոչ մի ուսանող, բժիշկ կամ փաստաբան, որ չիմանար ՉորնիիՉյորնիի բանաստեղծությունները անգիր»<ref>Степанова, Розалия. [http://magazines.russ.ru/slovo/2006/52/st20.html ''Обманчивый псевдоним Саши Черного''] «Слово\Word» 2006, №52. Quote in Russian: "Получив свежий журнал, читатель, прежде всего, искал в нём стихи Саши Чёрного. Не было такой курсистки, такого студента, врача, адвоката, которые не знали бы их наизусть".</ref> , - գրել է [[Կոռնեյ Չուկովսկի]]ն, ով նաև «Սատիրիկոն»-ի հոդվածագիրներից էր: Նրա ստեղծագործությունների երկրպագուներից էր [[Վլադիմիր Մայակովսկի]]ն, ովորը նրա բանաստեղծություններից շատերն անգիր գիտեր և հաճախ էր դրանք արտասանում: [[1910]] թվականին Սաշա ՉորնինՉյորնին հրատարակեց իր «Սատիրա» ({{lang-ru| «Сатиры»}}) գիրքը, որին [[1911]] թվականին հաջորդեց՝հաջորդեց «Սատիրա և Լիրիկա» ({{lang-ru| «Сатиры и Лирика»}}) գիրքը։ Նա հրատարակել է նաև մանկական գրքերգրքեր՝ «Տուկ-Տուկ» ([[1913]] թվական), և Live ABC ([[1914]] թվական):
 
==Պատերազմ և արտագաղթ==
[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի տարիներին Սաշա Չյորնին ծառայեց դաշտային հոսպիտալում՝ որպես շարքային: [[Հոկտեմբերյան հեղափոխություն]]ից հետո նա արտագաղթեց [[Վիլնյուս]], այնուհետև [[Գերմանիա]], որտեղ աշխատեց [[Բեռլին|բեռլինյան]]յան Ֆայր-բիրդ ({{lang-en|Fire-bird}}) ամսագրի համար, այնուհետև՝ [[Ֆրանսիա]], որտեղ աշխատեց ռուս-փարիզյան թերթի համար: [[1923]] թվականին հրատարակեց իր երրորդ գիրքը՝ «Ծարավ» ({{lang-ru| «Жажда»}}): [[1927]] թվականին նա [[Պրովանս]]ի Լա Ֆավիեր գյուղում ռուսական գաղութը հիմնադրեց:
<br/>Արտագաղթի ընթացքում նա գրել է` «Ով լավ է ապրում աքսորում» ({{Lang-ru| «Кому в эмиграции жить хорошо»}}, [[1931]]-[[1932]]) բանաստեղծությունը, գրել է արձակ` «Սոսկալի պատմություններ» ({{Lang-ru| «Несерьезные рассказы»}}, [[1928]]), «Զինվորական հեքիաթներ» ({{Lang-ru| «Солдатские сказки»}}, հրատարակվել է [[1933]] թվականին): Նրա մահից հետո լույս է տեսել բանաստեղծությունների չորրորդ գիրքը՝ «Մանկական կղզի» (({{Lang-ru| «Детский остров»}}):
<br/>Նա մահացել է սրտի կաթվածից՝ [[1932]] թվականի [[հուլիսի 5]]-ին Ֆրանսիայի հարավում գտնվող [[Լե Լավանդու]] {{{Lang-fr| Le Lavandou}}) քաղաքում բռնկված հրդեհի ժամանակ: Լեգենդն ասում է, որ Չյորնիի շունը՝ Միկին, պառկեց Սաշա Չյորնիի կրծքին և մահացավ իր տիրոջ հետ:
<br/>[[Վլադիմիր Նաբոկով]]ը իր խոսքում ասել է․ «Նա թողեց ընդամենը մի քանի գիրք և լուռ, գեղեցիկ ստվեր»<ref>Левинг, Юрий. [http://magazines.russ.ru/slo/2001/1/lev.html ''Владимир Набоков и Саша Черный''] «Старое литературное обозрение» 2001, №1(277). Quote in Russian: "[О]т него осталось только несколько книг и тихая, прелестная тень."</ref>: [[Դմիտրի Շոստակովիչ]]ը, «Չյորնիի» բանաստեղծություններից հինգին երաժշտություն է կցել՝ իր «Սատիրա» երաժշտական սինգլի համար։
 
== Ծանոթագրություններ ==