«Քվազար»–ի խմբագրումների տարբերություն

Օժտված լինելով ակտիվ գալակտիկաներին բնորոշ հատկություններով,հատկություններով՝ քվազարի ճառագայթումը կարելի է համեմատել փոքր սև խոռոչներից սնվող ակտիվ գալակտիկաների ճառագայթման հետ։ Հայտնի ամնեապայծառամենապայծառ քվազարը ճառագայթում է 1040Վտ հզորությամբ և տարեկան կլանում է հազարշուրջ 1000 արեգակնային զանգված։ Քվազարները միանում և անջատվում ենեն՝ կախված իրենց շրջակա միջավայրից, և երբ վերջանում է նրան շրջապատող գազը և փոշին, այն դառնում է հասարակ գալակտիկա։ Սովորաբար քվազարների հետ են կապում նաև Մեծ պայթյունի ավարտին նյութի ապաիոնացման խնդրի լուծումը։

== Հետազոտման պատմությունը ==

Առաջին քվազարը հայտնաբերվել է 1950-ակաների վերջում ռադիոհեռադիտակի միջոցով։ ՆրանցիցԴրանցից շատերը գրանցված էին որպես ռադիոալիքներ ճառագայթող աղբյուրներ առանց տեսանելի օբյեկտի։ Այս օբյեկտներից հարյուրը արձանագրվել են 1960 թվականին և տպագրվել են Քեմբրիջի երրորդ կատալոգում, այնպես ինչպես աստղագետները տեսածրել են երկնքըերկինքը օպտիկական եղանակով։ 1960 թվականին 3C 48 ռադիոճառագայթման աղբյուրը վերջապես կապվեց օպտիկական օբյեկտի հետ։ Աստղագետները հայտնաբերեցին թվացյալ թույլ կապույտ աստղը ռադիոճառագայթման աղբյուրի գտնվելու վայրում և ստացան նրա սպեկտրը։ Ջոն Բոլտոնը հայտարարեց, որ աղբյուրը պարունակում է անծանոթ և լայնաշերտ ճառագայթման մի շարք գծեր, ավելացնելով, որ նման մեծ կարմիրի շեղումներ հնարավոր չեն։ 1962-ին առաջըթաց տեղի ունեցավ, պայմանավորված մեկ այլ ռադիոճառագայթման աղբյուրուրի՝ 3C 273 հայտնագործմամբ։ Կիրիլ Հազարդի և Ջոն Բոլտոնի չափումների ընթացքում հնարավոր եղավ ստանալ օպտիկական սպեկտորըսպեկտրը Հեյլի 200-դյույմանոց հեռադիտակի շնորհիվ, որը գտնվում էր Պալոմար սարի վրա։ Այդ սպեկտորըսպեկտրը ցույց տվեց հենց նույն տարօրինակ ճառագայթման գծերը։ Շմիտը հասկացավ որ սադա ջրածնի սպեկտրալ գծերի կարմիր շեղումն է 15.8 տոկոսի դեպքում։ Պարզվեց, որ 3C 273 քվազարը հեռանում է 47,000կմ/վ արագությամբ։ Այս հեայտնագործությոնըհայտնագործությունը հեղափոխեց քվազարների հետազոտությոնները և թոյլթույլ տվեց մյուս աստղագետներին այլ ռադիոճառագայթման աղբյուրներից գտնել կարմիրի շեղման գծեր։գծեր՝ Ինչպեսինչպես և ենթադրում էր ԲոլտոնըԲոլտոնը՝ 3C 48-ը ունի 37% լույսի արագության կարմիր սահման։ Ավելի ուշ պարզվեց, որ ոչ բոլոր քվազարները ունեն հզոր ճառագայթում։ 1979 թվականին Էյնշտեյնի հարաբերականության ընդհանուր տեսությունից կանխատեսված գրավիտացիոն ոսպնյակի էֆեկտը փորձնականորեն հաստատվեց 0957+561 զույգ քվազարների պատկերից։ 1980-ականերին մշակվեց միասնական մոդել, որում քվազարը դասկարգված էր որպես ակտիվ գալակտիկաների հատուկ տիպ։ Քվազարների վիթխարի պայծառությունը կենտրոնում գտնվող շատ մեծ զանգվածով սև խոռոչի առկայության արդյունքն է։ Այս մեխանիզմը բացատրում է նաև, թե ինչու են քվազարները ավելի շատ եղել տիեզերքի գոյության ավելի վաղ շրջանում, քան այժմ։ Բանն այն է, որ էներգիայի արտադրությունը ավարտվում է, երբ գերզանգվածեղ սև խոռոչը կլանում է իր շրջապատի ամբողջ գազը և փոշին։ Դա նշանակում է որ շատ ու շատ գալակտիկաներ, այդ թվում նաև մերը, արդեն անցել են ակտիվ շրջանը և հիմա հանգստի վիճակում են։ Նրանց չի բավարարում իրենց կենտրոնում գտնվող սև խոռոչին սնուցելու համար անհրաժեշտ քանակությամբ նյութը, որը կապահովեր այդ տարօրինակ մարմինների շարունակական ճառագայթումը։