|
== Կենսագրություն ==
[[1873]]-[[1884]] թվականներին սովորել է [[Լազարյան ճեմարան]]ում, [[1888]] թվականին ավարտել [[Մոսկվայի համալսարան]]ի բնագիտության ֆակուլտետըը։ [[1889]]-[[1892|1892-]] թվականներին<nowiki/>ին դասավանդել է [[Թիֆլիս]]ի [[Ներսիսյան դպրոց|Ներսիսյան]] դպրոցում։ [[1892]]-[[1895]] թվականներին-ին եղել է [[Շուշի]]ի թեմական դպրոցի տեսուչ, [[1895]]-[[1900]] թվականներին՝-ին՝ [[Լազարյան ճեմարան]]ի ուսուցիչ, [[1901]] թվականից՝ [[Մուրճ (ամսագիր, Թիֆլիս)|«Մուրճ»]] ամսագրի խմբագրության անդամ, [[1905]]- [[1907]] թվականներին՝-ին՝ խմբագիր, այնուհետև [[Ալեքսանդրապոլ]]ի առևտրական դպրոցի տեսուչ։ Սարգսյանը դաշնակցությանՀ. Հ. Դաշնակցության հիմնադիրներից է, սակայն տարաձայնելով՝ շուտով հեռացել է և դարձել այդ կուսակցության համոզված հակառակորդը, իր խմբագրած «Մուրճ» ամսագրում բազմիցս հանդես եկել նրա դեմ։ [[1918]] թվականին ընտրվել է [[Ալեքսանդրապոլ]]ի քաղաքագլուխ, կռվել թուրք նվաճողների դեմ։ 1920 թվականի Մայիսյան ապստամբության ժամանակ օգնել է բոլշևիկներին, ողջունել խորհրդային կարգերի հաստատումը [[Հայաստան]]ում։ 1921 թվականի հունվարից եղել է Էջմիածնի պետական կուլտուր-պատմական ինստիտուտի բաժնի վարիչ, ապրիլ-հունիսին՝ [[Ալեքսանդրապոլ]]ի հեղկոմի նախագահ, 1921 թվականի հոկտեմբերից մինչև [[1922]] թվականի նոյեմբեր՝ [[ՀԽՍՀ]] լիազոր ներկայացուցիչ [[Պարսկաստան]]ում, [[1924]] թվականի մարտից՝ Անդրկովկասյան Կենտգործկոմին կից գիտական միության քաղաքատնտեսության բաժնի վարիչ։
[[1918]]-ին, Հայաստանի անկախությունից հետո, ընտրվել է [[Ալեքսանդրապոլ]]ի քաղաքագլուխ, կռվել թուրք նվաճողների դեմ։ 1920-ի Մայիսյան ապստամբության ժամանակ օգնել է բոլշևիկներին, ողջունել խորհրդային կարգերի հաստատումը [[Հայաստան]]ում։ 1921-ի հունվարից եղել է Էջմիածնի պետական կուլտուր-պատմական ինստիտուտի բաժնի վարիչ, ապրիլ-հունիսին՝ [[Ալեքսանդրապոլ]]ի հեղկոմի նախագահ, հոկտեմբերից մինչև [[1922]]-ի նոյեմբեր՝ [[ՀԽՍՀ]] լիազոր ներկայացուցիչ [[Պարսկաստան]]ում, [[1924]]-ի մարտից՝ Անդրկովկասյան Կենտգործկոմին կից գիտական միության քաղաքատնտեսության բաժնի վարիչ։
Գրել է մանկավարժական («ժողովրդի կրթության գործը մեզանում», [[1892]]), [[հրապարակախոս]]ական («Հին ցավ», [[1900]]) երկեր, բազմաթիվ հոդվածներ, գրախոսություններ։ «Այց Թյուրքաց Հայաստանին» ([[1890]]) ճամփորդական նոթերում նկարագրել է [[Արևմտյան Հայաստան]]ի և [[Կարս]]ի մարզի բազմաթիվ բնակավայրերը, ազգաբնակչության կազմը, զբաղմունքը, արևմտահայերի տնտեսական, քաղաքական, կրթական վիճակը [[թուրք]], բռնապետության ծանր պայմաններում։ Սարգսյանը գտնում էր, որ [[Արևմտյան Հայաստան]]ը կարելի է ազատագրել խաղաղ բարենորոգումների միջոցով, առանց զինված պայքարի և խոշոր տերությունների միջամտության։ Եղել է [[Անդրկովկաս]]ի ժողովուրդների բարեկամության ջատագով։ ▼
▲Գրել է մանկավարժական (« ժողովրդիԺողովրդի կրթությանկրթութեան գործը մեզանում», [[1892]]), [[հրապարակախոս]]ականհրապարակախոսական («Հին ցավցաւ», [[1900]]) երկեր, բազմաթիվ հոդվածներ, գրախոսություններ։ «Այց ԹյուրքացԹիւրքաց Հայաստանին» ([[1890]]) ճամփորդական նոթերում նկարագրել է [[Արևմտյան Հայաստան]]ի և [[Կարս]]ի մարզի բազմաթիվ բնակավայրերը, ազգաբնակչության կազմը, զբաղմունքը, արևմտահայերի տնտեսական, քաղաքական, կրթական վիճակը [[թուրք]], բռնապետության ծանր պայմաններում։ Սարգսյանը գտնում էր, որ [[Արևմտյան Հայաստան]]ը կարելի է ազատագրել խաղաղ բարենորոգումների միջոցով, առանց զինված պայքարի և խոշոր տերությունների միջամտության։ Եղել է [[Անդրկովկաս]]ի ժողովուրդների բարեկամության ջատագով։
{{ՀՍՀ|հատոր=10|էջ=222}}
|
