|
Անկայուն շրթնաբորբը (անկյունային ստոմատիտ) բերանի մեկ կամ երկու անկյունների բորբոքումն է<ref name="Scully 20132" />։ Այն բավականին տարածված է ծեր հասակի մարդկանց մոտ։
Կան մի շարք ծագման պատճառներ՝ [[թերսնուցում]] ([[Երկաթ|երկաթի]], [[Վիտամին|B վիտամինի]], [[Ֆոլաթթու|ֆոլաթթուների]] պակասուրդ), [[կոնտակտային ալերգիա]],<ref>{{cite web|url=http://www.skinandallergynews.com/fileadmin/qhi_archive/ArticlePDF/CT/087060289.pdf|title=Angular Cheilitis, Part 1: Local Etiologies|publisher=www.skinandallergynews|archive-url=https://web.archive.org/web/20131216232524/http://www.skinandallergynews.com/fileadmin/qhi_archive/ArticlePDF/CT/087060289.pdf|archive-date=2013-12-16|accessdate=2014-04-21|url-status=dead}}</ref> [[Վարակ|ինֆեկցիա]] (Candida albicans սնկեր, ոսկեգույն ստաֆիլոկոկ կամ β-հեմոլիտիկ ստրեպտոկոկ) ատամների բացակայություն (հաճախ բերանի պարունակության գերբեռնվածության և ատամային պրոթեզով պայմանավորված ստոմատիտով ուղեկցվող) և այլն։
== Էկզեմատոզ շրթնաբորբ ==
Հայտնի է ինչպես «շրթունքների դերմատիտ»<ref name="DermNet: Eczematous cheilitis2">{{cite web|url=http://dermnetnz.org/site-age-specific/eczematous-cheilitis.html|title=Eczematous cheilitis on DermNet NZ|last=Dyall-Smith|first=Delwyn|publisher=New Zealand Dermatological Society Incorporated.|accessdate=26 August 2013}}</ref>։ Այն մի շարք խանգարումների խումբ է, որի ծագման պատճառն անհայտ է։է<ref name="Schena 20084" />։ Քրոնիկ շրթնաբորբերի մեջ համարվում է ամենատարածված տեսակը։տեսակը<ref name="Schena 20084" />։
Տարբերակվում է էնդոգեն (կախված օրգանիզմի առանձնահատկություններից) և էկզոգեն (պայմանավորված արտաքին գործոնով) տեսակների։ Էնդոգեն էկզեմատոզ շրթնաբորբի հիմնական պատճառը ատոպիկ շրթնաբորբն է (ատոպիկ դերմատիտ), իսկ էկզոգեն շրթնաբորբի պատճառը գրգռիչ նյութով մակածված (պատճառը շրթունքները լիզելն է) և ալերգիկ կոնտակտային շրթնաբորբերն են։են<ref name="Andrews2">{{cite book|title=Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology|author1=James, William D.|author2=Berger, Timothy G.|publisher=Saunders Elsevier|year=2006|isbn=978-0-7216-2921-6|location=|pages=795–797|doi=|oclc=|display-authors=etal|accessdate=}}</ref>։ Վերջինս բնութագրվում է չորության, ճաքերի, այտուցվածության և կեղևի ձևավորմամբ: Այն ավելի հաճախ հանդիպում է կանանց մոտ, քան տղամարդկանց ՝ մոտ 9: 1 հարաբերակցությամբհարաբերությամբ<ref name="Lim 20002">{{cite journal|last=Lim|first=SW|author2=Goh, CL|date=December 2000|title=Epidemiology of eczematous cheilitis at a tertiary dermatological referral centre in Singapore.|journal=Contact Dermatitis|volume=43|issue=6|pages=322–6|doi=10.1034/j.1600-0536.2000.043006322.x|pmid=11140381}}</ref>:
Ալերգիկ կոնտակտային շրթնաբորբի ամենատարածված պատճառը շրթունքի համար նախատեսված կոսմետիկ միջոցներն են,օրինակ՝ շրթներկներնշրթներկները, շուրթերի բալզամը, ատամի մածուկներըմածուկը<ref name="Lim 20002" />: Շրթներկի նկատմամբ ալերգիան որոշ դեպքերում դժվար է ախտորոշել, քանի որ այն կարող է զարգանալ նույնիսկ շրթներկ չկրելու դեպքում: ՈՒշագրավ է այն փաստը,որ շրթներկով ինչ-որ մեկին համբուրելը ևս բավարար է, որ զարգանա ալերգիկ շրթնաբորբ<ref name="Tyldesley 20032" />:
Պերուական բալզամի նկատմամբ ալերգիան կարող է դրսևորվել շրթնաբորբով<ref>[http://www.dermatitisfacts.com/allergic-contact-dermatitis/allergic-contact-dermatitis-balsam-of-peru.php "Balsam of Peru induced contact allergy"] DermatitisFacts.com. Date of publication: Unknown. Accessed: October 11, 2007</ref>: Մետաղի, փայտի կամ այլ բաղադրիչների նկատմամբ ալերգիաները կարող են առաջացնել շրթնաբորբի ռեակցիաներ երաժիշտների, հատկապես փողային գործիքներով<ref name="DermNet: Musicians2">{{cite web|url=http://dermnetnz.org/site-age-specific/cheilitis-musicians.html|title=Contact cheilitis and other reactions involving the lips of musicians on DermNet NZ|last=Dyall-Smith|first=Delwyn|publisher=New Zealand Dermatological Society Incorporated|accessdate=26 August 2013}}</ref> նվագողների մոտ։ Այս ախտահարումը հայտնի է ինչպես «կլառնետահարի շրթնաբորբ»<ref>{{cite journal|last=Ruiz-Hornillos|first=FJ|author2=Alonso, E|author3=Zapatero, L|author4=Pérez, C|author5=Martínez-Molero, I|date=April 2007|title=Clarinetist's cheilitis caused by immediate-type allergy to cane reed.|journal=Contact Dermatitis|volume=56|issue=4|pages=243–5|doi=10.1111/j.1600-0536.2007.00976.x|pmid=17343632}}</ref> կամ «ֆլեյտիստի շրթնաբորբ»<ref name="Kanerva 20002">{{cite book|url=https://books.google.com/?id=ZrclHh9Ep7AC&pg=PA258&dq=herpes+labialis+cheilitis#v=onepage&q=cheilitis&f=false|title=Handbook of occupational dermatology|publisher=Springer|year=2000|isbn=978-3540640462|veditors=Kanerva L, Elsner P, Wahlberg JE, Maibach HI|location=Berlin|page=258}}</ref>: «Պիգմենտավորված կոնտակտային շրթնաբորբըշրթնաբորբ»-ը ալերգիկ շրթնաբորբի մի տեսակ է, որի ընթացքումժամանակ զարգանում է շրթունքների շագանակագույն-սև գունափոխում<ref name="DermNet: Pigmented contact cheilitis2">{{cite web|url=http://dermnetnz.org/colour/pigmented-contact-cheilitis.html|title=Pigmented contact cheilitis on DermNet NZ|last=Dyall-Smith|first=Delwyn|publisher=New Zealand Dermatological Society Incorporated|accessdate=26 August 2013}}</ref>: Սպեղանու փորձարկումն օգտագործվում է ալերգիկ կոնտակտային շրթնաբորբը առաջացնող նյութը հայտնաբերելու համար։համար<ref name="google14" /><ref>{{cite web|url=http://www.dermnetnz.org/site-age-specific/allergic-contact-cheilitis.html|title=Allergic contact cheilitis.|date=2014-01-26|publisher=DermNet NZ|accessdate=2014-04-21|author=Delwyn Dyall-Smith}}</ref>։
== Վարակիչ շրթնաբորբ ==
== Eczematous cheilitis ==
InfectiousՎարակիչ cheilitis(ինֆեկցիոն) շրթնաբորբերը<ref name="Aydin 20082">{{cite journal|last=Aydin|first=Erdinc|author2=Gokoglu, Ozgur|author3=Ozcurumez, Gamze|author4=Aydin, Hakan|date=1 January 2008|title=Factitious cheilitis: a case report|journal=Journal of Medical Case Reports|volume=2|issue=1|page=29|doi=10.1186/1752-1947-2-29|pmc=2266766|pmid=18226274}}</ref> refersզարգանում to cheilitis caused byեն [[ infectiousՎարակիչ diseaseհիվանդություններ|ինֆեկցիոն հիվանդությունների]] . Theհետևանքով։ terms "Candidal cheilitis"«<nowiki/>[[Կանդիդա|Սնկային]]<nowiki/>»<ref name="Daley 19952">{{cite journal|last=Daley|first=TD|author2=Gupta, AK|date=April 1995|title=Exfoliative cheilitis.|journal=Journal of Oral Pathology & Medicine|volume=24|issue=4|pages=177–9|doi=10.1111/j.1600-0714.1995.tb01161.x|pmid=7540205}}</ref> andև "bacterial cheilitis"«<nowiki/>[[Բակտերիաներ|բակտերիալ]]<nowiki/>»<ref>{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=XdJs1kHEwWUC&dq=herpes+labialis+cheilitis&q=cheilitis#v=snippet&q=cheilitis&f=false|title=Stomatitis: New Insights for the Healthcare Professional: 2013 Edition: ScholarlyBrief|last=Q. Ashton Acton|publisher=ScholarlyEditions|year=2013|isbn=9781481662260}}</ref> areշրթնաբորբերն sometimesառաջանում used,են denotingհամապատասխանաբար the involvement of [[Candida (genus)|Candida]]սնկերից organismsև andբակտերիաներից։«Խեյլոկանդիդիոզ» bacterialտերմինը speciesնկարագրում respectively.է Theշրթունքների termև "cheilocandidiasis"մաշկի describesշուրջ exfoliativeէքսֆոլիատիվ ( flakingթեփոտվող) lesions of the lips and the skin around the lipsախտահարումները, որի andժամանակ isշրթունքներն causedանընդհատ by a superficial candidal infection due to chronic lip licking.լիզելու<ref name="Neville 20012">{{cite book|title=Oral & maxillofacial pathology|vauthors=Neville BW, Damm DD, Allen CA, Bouquot JE|publisher=W.B. Saunders|year=2002|isbn=978-0721690032|edition=2nd|location=Philadelphia|pages=141, 142, 163, 689, 713}}</ref> պատճառով առաջանում է մակերեսային սնկային վարակ: [[ ImpetigoԻմպետիգոն]] ( caused by ''[[ StreptococcusՍտրեպտոկոկներ|թարախային pyogenesստրեպտոկոկից]] '' and/orև ''[[ StaphylococcusՍտաֆիլոկոկ|ոսկեգույն aureusստաֆիլոկոկից]] '' առաջացած) , canկարող manifestէ asդրսևորվել anէքսֆոլիատիվ exfoliativeշրթնաբորբի cheilitis-like appearance.նման<ref name="Neville 20012" /> :▼Also termed "lip dermatitis",<ref name="DermNet: Eczematous cheilitis2">{{cite web|url=http://dermnetnz.org/site-age-specific/eczematous-cheilitis.html|title=Eczematous cheilitis on DermNet NZ|last=Dyall-Smith|first=Delwyn|publisher=New Zealand Dermatological Society Incorporated.|accessdate=26 August 2013}}</ref> eczematous cheilitis is a diverse group of disorders which often have an unknown cause.<ref name="Schena 20084" /> [[Chronic (medicine)|Chronic]] eczematous reactions account for the majority of chronic cheilitis cases.<ref name="Schena 20084" />
[[ HerpesՀերպես|Շրթային labialisհերպեսը]] ( coldցուրտ soreցավ) isինֆեկցիոն aշրթնաբորբի commonտարածված causeպատճառ of infectious cheilitis.է<ref name="Kanerva 20002" /> : A lesion caused by recurrence of a latentԼատենտ [[ herpesՀասարակ simplexհերպես|հասարակ հերպեսի]] infectionվարակի canկրկնման occurժամանակ inկարող theէ cornerախտահարվել ofբերանի theանկյունը mouth,և andսխալ beախտորոշվել mistakenորպես forանկյունային otherշրթնաբորբ: causesԻրականում ofդա angularշրթային cheilitis.հերպեսն Inէ factև thisերբեմն isկոչվում herpesէ labialis,«անկյունային andհասարակ is sometimes termed "angular herpes simplex".հերպես»<ref name="Park 2011 (part 1)2">{{cite journal|last=Park|first=KK|author2=Brodell, RT|author3=Helms, SE|date=June 2011|title=Angular cheilitis, part 1: local etiologies.|url=http://www.skinandallergynews.com/fileadmin/qhi_archive/ArticlePDF/CT/087060289.pdf|journal=Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner|volume=87|issue=6|pages=289–95|pmid=21838086|archive-url=https://web.archive.org/web/20131216232524/http://www.skinandallergynews.com/fileadmin/qhi_archive/ArticlePDF/CT/087060289.pdf|archive-date=2013-12-16|access-date=2013-08-26|url-status=dead}}</ref> :▼It is divided into [[endogenous]] (due to an inherent characteristic of the individual), and [[exogenous]] (where it is caused by an external agent). The main cause of endogenous eczematous cheilitis is atopic cheilitis ([[atopic dermatitis]]), and the main causes of exogenous eczematous cheilitis is irritant contact cheilitis (''e.g.'', caused by a lip-licking habit) and allergic contact cheilitis. The latter is characterized by a dryness, [[Skin fissure|fissuring]], [[edema]], and crusting.<ref name="Andrews2">{{cite book|title=Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology|author1=James, William D.|author2=Berger, Timothy G.|publisher=Saunders Elsevier|year=2006|isbn=978-0-7216-2921-6|location=|pages=795–797|doi=|oclc=|display-authors=etal|accessdate=}}</ref> It affects females more commonly than males, in a ratio of about 9:1.<ref name="Lim 20002">{{cite journal|last=Lim|first=SW|author2=Goh, CL|date=December 2000|title=Epidemiology of eczematous cheilitis at a tertiary dermatological referral centre in Singapore.|journal=Contact Dermatitis|volume=43|issue=6|pages=322–6|doi=10.1034/j.1600-0536.2000.043006322.x|pmid=11140381}}</ref>
[[Պատկեր:Epikutanni-test.jpg|մինի|180x180փքս|[[Patch test]]]]
The most common causes of allergic contact cheilitis is lip cosmetics, including lipsticks and lip balm, followed by toothpastes.<ref name="Lim 20002" /> A lipstick allergy can be difficult to diagnose in some cases as it is possible that cheilitis can develop without the person even wearing lipstick. Instead, small exposure such as kissing someone who is wearing lipstick is enough to cause the condition.<ref name="Tyldesley 20032" />
== Գրանուլեմատոզ շրթնաբորբ ==
Allergy to [[Balsam of Peru]] can manifest as cheilitis.<ref>[http://www.dermatitisfacts.com/allergic-contact-dermatitis/allergic-contact-dermatitis-balsam-of-peru.php "Balsam of Peru induced contact allergy"] DermatitisFacts.com. Date of publication: Unknown. Accessed: October 11, 2007</ref> Allergies to metal, wood, or other components can cause cheilitis reactions in musicians, especially players of [[woodwind]] and [[Brass instrument|brass instruments]],<ref name="DermNet: Musicians2">{{cite web|url=http://dermnetnz.org/site-age-specific/cheilitis-musicians.html|title=Contact cheilitis and other reactions involving the lips of musicians on DermNet NZ|last=Dyall-Smith|first=Delwyn|publisher=New Zealand Dermatological Society Incorporated|accessdate=26 August 2013}}</ref> ''e.g.'', the so-called "clarinetist's cheilitis",<ref>{{cite journal|last=Ruiz-Hornillos|first=FJ|author2=Alonso, E|author3=Zapatero, L|author4=Pérez, C|author5=Martínez-Molero, I|date=April 2007|title=Clarinetist's cheilitis caused by immediate-type allergy to cane reed.|journal=Contact Dermatitis|volume=56|issue=4|pages=243–5|doi=10.1111/j.1600-0536.2007.00976.x|pmid=17343632}}</ref> or "flutist's cheilitis".<ref name="Kanerva 20002">{{cite book|url=https://books.google.com/?id=ZrclHh9Ep7AC&pg=PA258&dq=herpes+labialis+cheilitis#v=onepage&q=cheilitis&f=false|title=Handbook of occupational dermatology|publisher=Springer|year=2000|isbn=978-3540640462|veditors=Kanerva L, Elsner P, Wahlberg JE, Maibach HI|location=Berlin|page=258}}</ref> "Pigmented contact cheilitis" is one type of allergic cheilitis in which a brown-black discoloration of the lips develops.<ref name="DermNet: Pigmented contact cheilitis2">{{cite web|url=http://dermnetnz.org/colour/pigmented-contact-cheilitis.html|title=Pigmented contact cheilitis on DermNet NZ|last=Dyall-Smith|first=Delwyn|publisher=New Zealand Dermatological Society Incorporated|accessdate=26 August 2013}}</ref> [[Patch test|Patch testing]] is used to identify the substance triggering allergic contact cheilitis.<ref name="google14" /><ref>{{cite web|url=http://www.dermnetnz.org/site-age-specific/allergic-contact-cheilitis.html|title=Allergic contact cheilitis.|date=2014-01-26|publisher=DermNet NZ|accessdate=2014-04-21|author=Delwyn Dyall-Smith}}</ref>
Դիմաբերանային գրանուլեմատոզը շրթունքների ձևի մեծացումն է՝ չմեռուկացվող գրանուլեմատոզ (հատիկավոր) բորբոքման պատճառով, որը խանգարում է դիմաբերանային փափուկ հյուսվածքների [[Ավիշ|ավշային հեղուկի]] դրենաժին և առաջացնում [[լիմֆեդեմա]]: Ընդհանուր առմամբ, այս շրթնաբորբը միշտ ուղեկցվում է այտուցով: Կարող է դիտվել «միջին շրթնաբորբ», որի շամանակ շրթունքների մեջտեղի հատվածը ճեղքվում է`շուրթերի մեծացման պատճառով: Անկյունային շրթնաբորբը կարող է զուգակցվել դիմաբերանային գրանուլեմատոզի հետ:
Նման է Մելկերսոն-Ռոզենտալ համախտանիշին, դեմքի կաթվածի եռյակին, շրթունքների քրոնիկ այտուցին և ճեղքված լեզվին: «Միշերի շրթնաբորբ»-ը և «հատիկավոր մակրոշրթնաբորբ»-ը հատիկավոր շրթնաբորբի հոմանիշներն են:
== Infectious cheilitis ==
<br />
▲Infectious cheilitis<ref name="Aydin 20082">{{cite journal|last=Aydin|first=Erdinc|author2=Gokoglu, Ozgur|author3=Ozcurumez, Gamze|author4=Aydin, Hakan|date=1 January 2008|title=Factitious cheilitis: a case report|journal=Journal of Medical Case Reports|volume=2|issue=1|page=29|doi=10.1186/1752-1947-2-29|pmc=2266766|pmid=18226274}}</ref> refers to cheilitis caused by [[infectious disease]]. The terms "Candidal cheilitis"<ref name="Daley 19952">{{cite journal|last=Daley|first=TD|author2=Gupta, AK|date=April 1995|title=Exfoliative cheilitis.|journal=Journal of Oral Pathology & Medicine|volume=24|issue=4|pages=177–9|doi=10.1111/j.1600-0714.1995.tb01161.x|pmid=7540205}}</ref> and "bacterial cheilitis"<ref>{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=XdJs1kHEwWUC&dq=herpes+labialis+cheilitis&q=cheilitis#v=snippet&q=cheilitis&f=false|title=Stomatitis: New Insights for the Healthcare Professional: 2013 Edition: ScholarlyBrief|last=Q. Ashton Acton|publisher=ScholarlyEditions|year=2013|isbn=9781481662260}}</ref> are sometimes used, denoting the involvement of [[Candida (genus)|Candida]] organisms and bacterial species respectively. The term "cheilocandidiasis" describes exfoliative (flaking) lesions of the lips and the skin around the lips, and is caused by a superficial candidal infection due to chronic lip licking.<ref name="Neville 20012">{{cite book|title=Oral & maxillofacial pathology|vauthors=Neville BW, Damm DD, Allen CA, Bouquot JE|publisher=W.B. Saunders|year=2002|isbn=978-0721690032|edition=2nd|location=Philadelphia|pages=141, 142, 163, 689, 713}}</ref> [[Impetigo]] (caused by ''[[Streptococcus pyogenes]]'' and/or ''[[Staphylococcus aureus]]''), can manifest as an exfoliative cheilitis-like appearance.<ref name="Neville 20012" />
▲[[Herpes labialis]] (cold sore) is a common cause of infectious cheilitis.<ref name="Kanerva 20002" /> A lesion caused by recurrence of a latent [[herpes simplex]] infection can occur in the corner of the mouth, and be mistaken for other causes of angular cheilitis. In fact this is herpes labialis, and is sometimes termed "angular herpes simplex".<ref name="Park 2011 (part 1)2">{{cite journal|last=Park|first=KK|author2=Brodell, RT|author3=Helms, SE|date=June 2011|title=Angular cheilitis, part 1: local etiologies.|url=http://www.skinandallergynews.com/fileadmin/qhi_archive/ArticlePDF/CT/087060289.pdf|journal=Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner|volume=87|issue=6|pages=289–95|pmid=21838086|archive-url=https://web.archive.org/web/20131216232524/http://www.skinandallergynews.com/fileadmin/qhi_archive/ArticlePDF/CT/087060289.pdf|archive-date=2013-12-16|access-date=2013-08-26|url-status=dead}}</ref>
== Granulomatous cheilitis ==
|
