Վիքիպեդիա

«Մասնակից:Զարուհի Խաչատրյան/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
Ֆրանկական պետություն (թագավորություն; ֆրանսերեն royaumes francs, լատ․՝ regnum (imperium) Francorum), հաճախ Ֆրանկիա (լատ․՝ Francia)- պայմանական անվանումը՝ V- IX դարերի պետություն Արևմտյան և Կենտրոնական Եվրոպայում, որը ձևավորվել է Արևմտյան Հռոմեական կայսրության տարածքում՝ ի թիվս այլ բարբարոսական թագավորությունների։ Այդ տարածքը բնակեցված է եղել ֆրանկներով սկսած III դարից։ Ֆրանկների մայորդոմ Կառլոս Մարտելի, նրա որդի Պիպին Կարճահասակի, ապա թոռի՝ Կառլոս Մեծի ռազմական արշավանքների շնորհիվ ֆրանկների կայսրության տարածքը IX դ․ սկզբին հասնում է իր գոյության մեջ ամենամեծ չափերին։
 
Որդիների միջև ժառանգության բաժանման ավանդույթի արդյունքում ֆրանկների տարածքը միայն պայմանականորեն էր կառավարվում որպես միասնական պետություն; փաստացիորեն այն բաժանված էր մի քանի ենթակա թագավորությունների (''regna'')։ Թագավորությունների քանայկըքանակը և տեղակայումը փոխվում էր ժամանակի ընթացքում, և ի սկզբանե Ֆրանկիա էր կոչվում միայն մեկ թագավորություն՝ [[Австразия|Ավստրազիան]], որը գտնվում էր Եվրոպայի հյուսիսային մասում՝ [[Рейн|Ռեյն]] և [[Маас|Մաաս]] գետերի շրջակայքում․ յայնուամենայնիվայնուամենայնիվ, երբեմն այս հասկացությունն ընդգրկում էր նաև [[Нейстрия|Նեյստրիայի]] թագավորությունը, որը հյուսիսում գտնվում էր հյուսիսում [[Луара|Լուարա]] գետի ևգետը, արևմուտքումարևմուտքում՝ [[Сена|Սենա]] գետի։գետը։ СԺամանակի течениемընթացքում времениՖրանկիա применениеանվան названияկիրառումը ''Франкия''տեղափոխվեց смещалосьՓարիզի вուղղությամբ՝ направленииարդյունքում [[Париж]]а,հաստատվելով установившисьՓարիզը вշրջապատող результатеՍենա надգետի областьюավազանի бассейнаշրջանի рекиվրա Сены,(մեր окружавшейօրերում Парижհայտնի (вէ нашиԻլ- дниդե- известнойՖրանս под именем [[Иль-де-Франс]]անունով)՝ иիր давшейանունը своёտալով имя всемуողջ [[Средневековая Франция|королевствуՖրանկական Францияթագավորությանը]].։
[[Պատկեր:Clotilde partageant le royaume entre ses fils.jpg|ձախից|մինի|Քլոթիլդա Բուրգունդացին ֆրանկների թագավորությունը բաժնում է Քլոդվիգ I-ի չորս որդիների միջև]]
 
== Սկզբնավորմ ան և զարգացման պատմությունը ==
== История появления и развитие ==
=== Անվան ծագումը ===
[[Файл:Clotilde partageant le royaume entre ses fils.jpg|thumb|left|[[Клотильда Бургундская]] делит королевство франков между четырьмя сыновьями [[Хлодвиг I|Хлодвига I]], ''Grandes Chroniques de Saint-Denis'' (Муниципальная библиотека Тулузы).]]
Ֆրանկիա անվան առաջին գրավոր հիշատակությունը գտնվում է III դարի սկզբով թվագրվող [[Латинские панегирики|գովասանքի խոսքերում]]։ Այդ ժամանակ այս հասկացությունը վերաբերում էր [[Рейн|Ռեյն]]  գետի հյուսիսի և արևելքի աշխարհագրական շրջաններին․ մոտավորապես [[Утрехт|Ուտրեխտի]], [[Билефельд|Բիլեֆելդի]] և [[Бонн|Բոննի]] միջև եռանկյունու մեջ։ Այդ անվանումը տարածվում էր [[Германцы (племена)|գերմանական սիկամբրների, սալիական ֆրանկների, բրուկտերների, ամպսիվարների, համավների և հատտուարների]] ցեղերի հողային տիրույթների վրա։ Որոշ ցեղերի հողերը, օրինակ սիկամբրների և սալիական ֆրանկների, ընդգրկված էին [[Римская империя|Հռոմեակն կայսրության]] մեջ, և այդ ցեղերը հռոմեացիների սահմանային զորքերին զինվորներ էին մատակարարում։ [[357 год|357 թվականին]] սալիական ֆրանկների ցեղային առաջնորդն իր հողերը մտցրեց Հռոմեական կայսրության կազմի մեջ և իր դրությունն ամրապնդեց [[Юлиан Отступник|Հուլիանոս II Ուրացողի]] հետ կնքած դաշինքով՝ համավների ցեղին ետ մղելով [[Хамаланд|Համալանդ]]։
 
Ֆրանկիա հասկացության նշանակությունն ընդլայնվեց ֆրանկների հողերի աճման չափով։ Ֆրանկական [[Вождизм|ցեղային առաջնորդներից]] մի քանիսը (օրինակ՝ [[Флавий Бавтон|Բավտոնը]] և [[Арбогаст (военный магистр)|Արբոգաստը]]) հռոմեացիներին հավատարմության երդում էին տվել, իսկ ուրիշները (օրինակ՝ [[Маллобавд|Մալլոբավդը]]) ռոմանական հողերում այլ պատճառներով էին գործում։ Արբոգաստի գահընկեց լինելուց հետո նրա որդի Արիգիուսին հաջողվեց [[Трир|Թրիրում]] հիմնել ժառանգական կոմսություն, իսկ բռնապետ [[Константин III (узурпатор)|Կոնստանտին III-ի]] անկումից հետո որոշ ֆրանկներ կանգնեցին բռնապետ [[Иовин|Հովինի]] կողքին (411 թիվ)։ Հովինի մահվանից հետո 413 թվականին հռոմեացիներն արդեն չէին կարողանում իրենց սահմաններում պահել ֆրանկներին։
=== Происхождение названия ===
Первое письменное упоминание названия ''Франкии'' содержится в [[Латинские панегирики|хвалебных речах]], датированных началом III столетия. В то время это понятие относилось к географической области севернее и восточнее реки [[Рейн]] — приблизительно в треугольнике между [[Утрехт]]ом, [[Билефельд]]ом и [[Бонн]]ом. Это название охватывало земельные владения [[Германцы (племена)|германских племён]] [[Сигамбры|сикамбров]], [[Салические франки|салических франков]], [[Бруктеры|бруктеров]], [[Ампсиварии|ампсивариев]], [[Хамавы|хамавов]] и [[Хаттуарии|хаттуариев]]. Земли некоторых племён — к примеру, сикамбров и салических франков — были включены в [[Римская империя|Римскую империю]], и эти племена снабжали воинами приграничные войска римлян. В [[357 год]]у вождь салических франков включил свои земли в состав Римской империи и упрочил своё положение благодаря союзу, заключённому с [[Юлиан Отступник|Юлианом II Отступником]], оттеснившим племена хамавов назад в [[Хамаланд]].
 
Ֆրանկների ցեղային առֆաջնորդ [[Теодомер|Թեոդոմերը]] մահապատժի ենթարկվեց հռոմեացինիերի կողմից, բայց այդ մաը չբերեց սպասված արդյունքը։ Մոտ [[428 год|428 թվականին]] նրա որդին՝ սալիական ֆրանկների առաջնորդ [[Хлодион|Քլոդիոնը]], որի տիրույթներն ընդգրկում էին [[Токсандрия|Տոքսանդրիան]] և ''[[Civitas Tungrorum]]-ը'' (մայրաքաղաքը՝ ժամանակակից [[Тонгерен|Տոնգերեն]]<nowiki/>ը), բազմաթիվ արշավանքներ կազմակերպեց հռոմեացիների տարածքներում և կարողացավ իր տիրապետության մեջ ընգրկել հռոմեական [[Камбре|Կամբրե]] գաղութը և ժամանակակից [[Сомма (департамент)|Սոմմայի]] վարչության հողերը։ Չնայած [[Сидоний Аполлинарий|Սիդոնիոս Ապողինարիոսի]] հաստատմանն այն մասին, որ [[Флавий Аэций|Ֆլավիոս Հաեցիոսին]] հաջողվել է ֆրանկների դեմ մղած մարտերի ժամանակ ետ մղել նրանց (մոտավորապես [[431 год|431 թվականին]]), այդ ժամանակները հանդիսանում են նոր բազմադարյա շրջանի՝ գերմանական ֆրանկների՝ գալլա-ռոմանական ողջ մեծաքանակ տիրույթների վրա կառավարման դարաշրջանի սկիզբը։
Значение понятия ''Франкия'' расширялось по мере разрастания земель франков. Некоторые из франкских [[Вождизм|вождей]] (к примеру, [[Флавий Бавтон|Бавтон]] и [[Арбогаст (военный магистр)|Арбогаст]]) присягнули на верность римлянам, а другие (например, [[Маллобавд]]) действовали на романских землях по иным мотивам. После падения Арбогаста его сын Аригиус преуспел в установлении наследуемого графства в [[Трир]]е, а после падения узурпатора [[Константин III (узурпатор)|Константина III]] некоторые франки встали на сторону узурпатора [[Иовин]]а (411 год). После смерти Иовина в 413 году римляне уже не смогли сдерживать франков в их границах.
 
Քլոդիոնի թագավորությունը նոր սահմաններ ձեռք բերեց, իսկ Ֆրանկիա հասկացությունն ընդմիշտ ստացավ նոր նշանակություն։ Ֆրանկական պետությունը դադարեց նշանակել «Ռեյնից այն կողմ գտնվող բարբարոսական հողեր»(''barbaricum trans Rhenum''), այլ դարձավ քաղաքական ուժ գետի երկու ափերին՝ նշանակալից ազդեցություն ունենալով հռոմեական քաղաքականության վրա։ Քլոդիոնի ազգականները՝ [[Меровинги|Մերովինգների]] արքայատոհմը, ընդլայնեցին ֆրանկների պետության սահմանները հարավից այն կողմ։ расширили границы государства франков ещё дальше на юг. К римерно между рекой Соммой и [[Мюнстер]]ом.
Вождь франков [[Теодомер]] был казнён римлянами, но эта смерть не принесла ожидаемого результата. Примерно в [[428 год]]у его сын, вождь салических франков [[Хлодион]], чьи владения включали [[Токсандрия|Токсандрию]] и ''[[Civitas Tungrorum]]'' (со столицей в современном [[Тонгерен]]е), устраивал многочисленные вылазки на территорию римлян и смог включить в свои владения римскую колонию [[Камбре]] и земли современного департамента [[Сомма (департамент)|Сомма]]. Несмотря на утверждения [[Сидоний Аполлинарий|Сидония Аполлинария]] о том, что [[Флавий Аэций|Флавию Аэцию]] удалось в сражениях с франками на время оттеснить их (примерно [[431 год]]), эти времена являются началом новой многовековой эпохи — эпохи правления германских франков над всё большим числом галло-романских владений.
 
Королевство Хлодиона получило новые границы, а понятие ''Франкия'' навсегда получило новое значение. Франкское государство перестало означать «земли варваров за Рейном» (''barbaricum trans Rhenum''), а стало политической силой на обоих берегах реки, имеющей существенное влияние на романскую политику. Родственники Хлодиона, династия [[Меровинги|Меровингов]], расширили границы государства франков ещё дальше на юг. К тому же из-за разбойных нападений племён [[Саксы|саксов]] у северо-восточной границы владений франков большая часть франков была вынуждена переселиться юго-западнее — на земли, расположенные примерно между рекой Соммой и [[Мюнстер]]ом.
 
=== Период Меровингов ===
Տող 95 ⟶ 94՝
 
=== Раздел империи ===
[[Файл:Partage de l'Empire carolingien au Traité de Verdun en 843.JPG|thumb|right|400px|Максимальная территория Империи Каролингов. Представлены 3 части при территориальном делении 843 года, слева направо:<ul><li>[[Западно-Франкское королевство]]: [[Карл II Лысый]], король Западных франков.</li><li>[[Срединное королевство]]: [[Лотарь I]], король Срединных франков, номинальный Император. Это королевство распалось в 869 году.</li><li>[[Восточно-Франкское королевство]]: [[Людовик II Немецкий]], король Восточных франков.</li>]]<ul><li>[[Западно-Франкское королевство]]: [[Карл II Лысый]], король Западных франков.</li><li>[[Срединное королевство]]: [[Лотарь I]], король Срединных франков, номинальный Император. Это королевство распалось в 869 году.</li><li>[[Восточно-Франкское королевство]]: [[Людовик II Немецкий]], король Восточных франков.</li><ul><li>[[Западно-Франкское королевство]]: [[Карл II Лысый]], король Западных франков.</li><li>[[Срединное королевство]]: [[Лотарь I]], король Срединных франков, номинальный Император. Это королевство распалось в 869 году.</li><li>[[Восточно-Франкское королевство]]: [[Людовик II Немецкий]], король Восточных франков.</li>
 
У [[Карл Великий|Карла I Великого]] было несколько сыновей, однако только один пережил отца. Этот сын, [[Людовик I Благочестивый|Людовик Благочестивый]], [[Наследование|унаследовал]] от своего отца всю единую ''Франкскую империю''. При этом такое единоличное наследование было не умыслом, а делом случая. Каролинги придерживались обычая ''делимого наследования'' и, после смерти Людовика в [[840 год]]у, после короткой [[Гражданская война|гражданской войны]] три его сына заключили в [[843 год]]у так называемый [[Верденский договор]], по которому империя была разделена на три части:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Մասնակից:Զարուհի_Խաչատրյան/Ավազարկղ» էջից