«Մուղլայի մարզ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
հեռացվել է Կատեգորիա:Թուրքիայի նահանգներ ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Վարչական միավոր
|գույն1 =
|հայերեն անվանում = Մուղլայի մարզ
|բնօրինակ անվանում = {{lang-tr|Muğla ili}}
|պատկեր = Turkish coast near Dalaman.jpg
|զինանշան =
|զինանշանի նկարագրում =
|դրոշ =
|դրոշի նկարագրում =
|երկիր = Թուրքիա
|հիմն =
|կարգավիճակ = [[Թուրքիայի մարզեր|մարզ]]
|մտնում է = [[Էգեյան երկրամաս]]
|ներառում է = 13 շրջան
|վարչական կենտրոն = [[Մուղլա]]
|խոշորագույն քաղաք =
|խոշոր քաղաքներ =
|կազմավորման թվական =
|ղեկավար =
|ղեկավարի պաշտոն =
|ղեկավար2 =
|ղեկավարի պաշտոն2 =
|ՀՆԱ =
|ՀՆԱ-ի թվական =
|տեղը ըստ ՀՆԱ-ի =
|ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով =
|տեղը ըստ ՀՆԱ-ի մեկ շնչի հաշվով =
|լեզու = [[թուրքերեն]]
|լեզուներ =
|բնակչություն = 967,487
|մարդահամարի թվական = 2018
|տոկոսը բնակչությունից =
|տեղը ըստ բնակչության =
|խտություն =
|տեղը ըստ խտության =
|ազգային կազմ = [[թուրքեր]]
|կրոնական կազմ = [[սուննի իսլամ]]
|տարածք = 13,338
|տոկոսը տարածքից =
|տեղը ըստ տարածքի =
|առավելագույն բարձրություն =
|միջին բարձրություն =
|նվազագույն բարձրություն =
|լայնք =
|երկայնք =
|միավորը երկրի քարտեզին = Muğla in Turkey.svg
|քարտեզի չափ =
|վարչական միավորի քարտեզ = Muğla location districts.png
|պատմական շրջան =
|ժամային գոտի = +03:00
|հապավում =
|ISO =
|FIPS =
|հեռախոսային կոդ = 0252
|փոստային ինդեքսներ =
|Ինտերնետ-դոմեն =
|ավտոմոբիլային կոդ =
|կայք =
|վիքիպահեստում = Muğla Province
|ծանոթագրություններ =
}}
'''Մուղլայի մարզ''' ({{lang-tr|Muğla
== Աշխարհագրություն ==
Մուղլայի մարզը գտնվում է Փոքր Ասիայի արևմուտքում, սահմանակցում է հետևյալ մարզերով. [[Այդընի մարզ|Այդըն]] (հյուսիս), [[Դենիզլիի մարզ|Դենիզլի]] (հյուսիս-արևելք), [[Բորդուրի մարզ|Բորդուր]] (արևելք) և [[Անթալիայի մարզ|Անթալիա]] (հարավ-արևելք):
Մուղլայի ափամերձ գոտին ամենաերկարն է Թուրքիայի մարզերի շարքում (1100 կմ) և ավելի երկար, քան շատ երկրների ափերը, (նույնիսկ առանց հաշվի առնելով որևէ փոքր կղզիներ): Առանձնապես նշանակալի է [[Դաթչա (թերակղզի)|Դաթչա]] թերակղզին: Մարզում կա նաև երկու մեծ լիճ ՝ [[Բաֆա լիճ ազգային պարկ|Բաֆա]] և [[Քյոյջեղիզ (լիճ)|Քյոյջեղիզ]]: Հարուստ է կոշտատերև և լայնատերև մշտադալար անտառներով: Մարզը սոճու անտառային մեղրի Թուրքիայի խոշորագույն արտադրողներից է, ցիտրուսային մրգերը աճեցվում են Օրթաչայում, Ֆեթհիեում, Դալամանում:
== Պատմություն ==
Մուղլայի մարզի տարածքը բնակեցված է եղել հնագույն ժամանակներից: Այստեղ առաջին բնակավայրերը կառուցվել են մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակի ընթացքում՝ [[կարիա]]ցիների և [[լիկիա]]ցիների կողմից: Մարզկենտրոն [[Մուղլա]]ն հիմնադրվել է ավելի քան 3 հազար տարի առաջ: Մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակի կեսերին այստեղ իրենց գերիշխանությունն են հաստատել [[Աքեմենյան պետություն|պարսիկները]]: [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդր Մակեդոնացու]] արշավանքներից հետո այստեղ սկսել է հունականության, ապա բյուզանդական դարաշրջանը, որը տևել է մոտ 1.5 հազարամյակ (մ.թ.ա. 4-րդ դար - մ.թ. 11-րդ դար): 12-13-րդ դարերում այստեղ պարբերաբար հաստատվում էր [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրության]] գերիշխանությունը: Օսմանյան պետության գերիշխանությունն այստեղ հաստատվել է 15-րդ դարի սկզբից: Տարածքը մտել է [[Անատոլիայի կուսակալություն|Անատոլիայի կուսակալության]] մեջ: 19-րդ դարի թանզիմաթի դարաշրջանում մտնում է Մուղլայի սանջաք-գավառի մեջ՝ [[Այդընի վիլայեթ]]ի կազմում:
Դարեր շարունակ մարզը ղեկավարվել է թուրքերի կողմից: [[Իտալա-թուրքական պատերազմ]]ից (1911-1912) հետո Եգեյան ծովի մի քանի կղզիներ հայտնվում են Իտալիայի գերիշխանության տակ: Առաջին համաշխարհային պատերազմում ծովի հարավային ափերը անցնում են Իտալիայի վերահսկողության ներքո, սակայն կարճ ժամանակով: [[Թուրքիայի անկախության պատերազմ]]ում քեմալական զորքերն իրենց իշխանությունը հաստատել են ինչպես Մուղլաում, այնպես էլ ամբողջ Փոքր Ասիայում: 1920-ական թվականներին ձևավորվել են ժամանակակից մարզերը, այդ թվում՝ Մուղլան:
== Վարչական բաժանում ==
{{Հիմնական|Թուրքիայի շրջաններ}}
Մարզի տարածքը 13,338 կմ² է, բաժանվում է 13 շրջանների: Դրանք են՝
{{Սյուն|2}}
# '''[[Մուղլա]]''', {{lang-tr|Kütahya}}
# [[Բոդրում]], {{lang-tr|Bodrum}}
# [[Դաթչա]], ({{lang-tr|Datça}}
# [[Դալաման]], {{lang-tr|Dalaman}}
# [[Մարմարիս]], {{lang-tr|Marmaris}}
# [[Միլաս]], {{lang-tr|Milas}}
# [[Յաթաղան (շրջան)|Յաթաղան]], {{lang-tr|Yatağan}}
# [[Ուլա (Մուղլայի մարզ)|Ուլա]], {{lang-tr|Ula}}
# [[Քավաքլըդերե (Մուղլայի մարզ)|Քավաքլըդերե]], {{lang-tr|Kavaklıdere}}
# [[Քյոյջեղիզ]], {{lang-tr|Köyceğiz}}
# [[Օրթաջա]], {{lang-tr|Ortaca}}
# [[Ֆեթհիե]], {{lang-tr|Fethiye}}
{{Սյունակ ավարտ}}
Բնակչությունը հասել է 967,487 մարդու (2018 թվականի տվյալներով)<ref>"[http://www.citypopulation.de/Turkey-C20.html Population of provinces by years - 2000-2018]". Turkish Statistical Institute. Retrieved 9 March 2019.</ref>։ Կենտրոնը [[Մուղլա]] քաղաքն է: Այստեղ գործում է մարզի միակ՝ [[Մուղլայի համալսարան]]ը, հիմնադրված 1992 թվականին:
== Տնտեսություն ==
Մարզի տնտեսությունը հիմնականում ապավինում է [[Զբոսաշրջությունը Թուրքիայում|զբոսաշրջությանը]] և [[Գյուղատնտեսությունը Թուրքիայում|գյուղատնտեսությանը]], ինչպես նաև անտառտնտեսությանը և մարմարի քարհանքերին: Մարզը [[Աֆյոնքարահիսարի մարզ|Աֆյոնքարահիսարից]] հետո երկրորդ կենտրոնն է՝ մարմարի արդյունաբերության քանակի, բազմազանության և որակի առումով: Այլ հանքանյութերի արդյունաբերություն կա [[Յաթաղան (շրջան)|Յաթաղան]]ում ([[ածուխ]]) և [[Ֆեթհիե]]ում ([[քրոմ]]): Այդուհանդերձ, մարզի եկամտի հիմնական աղբյուրը զբոսաշրջությունն է: Այստեղ գործում են երկու միջազգային օդանավակայաններ՝ [[Դալամանի օդանավակայան|Դալաման]] և [[Միլաս-Բոդրում օդանավակայան|Միլաս-Բոդրում]]: 2018 թվականին նրանք համատեղ սպասարկել են ավելի քան 9 միլիոն ուղևոր:
== Պատկերասրահ ==
<gallery>
Պատկեր:Marmaris Castle.jpg|Մարմարիս ամրոց
Պատկեր:48710 Şehir Adası-Marmaris-Muğla, Turkey - panoramio.jpg|Մուղլայի ծովափ
Պատկեր:Dalyan Belediyesi, 48600 Dalyan-Ortaca-Muğla Province, Turkey - panoramio (6).jpg|Լիկիացիների դամբարաններ Դալյանում
Պատկեր:Bodrum Castle 5.JPG|Բոդրումի ծովափնյա ամրոց
</gallery>
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.mugla.gov.tr Muğla governor's official website]
* [http://www.mugla.bel.tr Muğla municipality's official website]
* [http://www.turkeyforecast.com/weather/mugla/ Muğla weather forecast information]
{{Թուրքիայի վարչական բաժանում}}
{{Արտաքին հղումներ}}
[[Կատեգորիա:Մուղլայի մարզ]]
| |||