«Հայոց պատմություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 253.
Օսմանյան կայսրության տիրապետության տակ գտնվող հայերին որպես երկրորդ կարգի քաղաքացի արգելվում էր զենք կրել, Արևմտյան Հայաստանում հայերը ենթարկվում էին քուրդ ավազակախմբերի պարբերական հարձակումների, կեղեքվում օսմանյան հարկահավաքների կողմից։ Համեմատաբար տանելի էր հայերի կյանքը Ստամբուլում, որտեղ նրանք օգտվում էին որոշակի արտոնություններից։ Օսմանյան իշխանությունները հայերին ճանաչում էր որպես առանձին «միլեթ» (կրոնական–ազգային համայնք)` օժտելով նրանց համայնքային ինքնակառավարման որոշակի տարրերով։ Օսմանյան պետական ապարատը և բանկային համակարգի զգալի հատված վարում էին հայերը և հույները։ Նրանց մշակութային ավելի բարձր մակարդակը և աշխատասիրությունը հաճախ առաջացնում էր մուսուլման բնակչության նախանձը։
[[Ռուս-թուրքական պատերազմ 1877-1878|1877—1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմից]] հետո պատմական Հայաստանի մի մասը ՝ Կարսը և նրա շրջակայքը, անցավ Ռուսաստանին։ Այդ պատերազմը եզրափակող [[Բեռլինի
Օսմանյան սուլթան [[Աբդուլ-Համիդ II]]-ը (1876 - 1908) Հայկական հարցը օրակարգից հանելու և բարեփոխումներ իրականացմանն ուղղված հայերի պահանջները լռեցնելու նպատակով գնալով ուժեղացնում է արևմտահայության նկատմամբ հալածանքները։
[[Պատկեր:Mkrtich Khrimyan.jpg|մինի|աջից|200px|Կաթողիկոս Մկրտիչ Խրիմյան]]
[[Հայկական ազգային-ազատագրական շարժում]]ը հայերի փորձն էր ազատագրել [[Հայաստանը (պատմական տարածաշրջան)|իրենց հայրենիքը]] օսմանյան և ռուսական տիրապետությունից և վերականգնել Հայաստանի անկախությունը։ Բալկանյան ժողովուրդների ազգային-ազատագրական շարժումը և եվրոպական ուժերի հետագա ներգրավումը Արևելյան հարցում ուժեղ ներգործություն են ունենում այդ ընթացքում Օսմանյան կայսրությունում ճնշված հայերի ազգային շարժման և ազգային ազատագրական գաղափարախոսության զարգացման վրա<ref>Арам Джей. Киракосян — Британская дипломатия и армянский вопрос: с 1830х по 1914 гг, страница 58 (англ.)</ref>։ Հայկական ազգային շարժումը, բացառությամբ առանձին
1894 թ. Աբդուլ-Համիդը ձեռնամուխ է լինում «հայկական հարցի վերջնական լուծման» իր տարբերակի իրագործմանը։ Քրդերից կազմավորվում են հատուկ զինված ջոկատներ, որոնք սուլթանի պատվին կոչվում էին «
1908 թ. Թուրքիայում հեղափոխություն է տեղի ունենում, որը գլխավորում է
Չնայած XX դարի սկզբի թաթարների և քրդերի հետ բախումներին (տես. [[Հայ-թաթարական կոտորած]]), Ռուսական կայսրության հայ հպատակները Օսմանյան Թուրքիայում ապրող իրենց եղբայրակիցների համեմատ ապրում էին հարաբերական անվտանգության մեջ։ Ռուսական կայսրության անկումից հետո Անդրկովկասում խառը բնակչությամբ շրջաններում սրվեցին ազգամիջյան հարաբերությունները։1920 թ. մարտին տեղի ունեցավ [[Շուշիի կոտորած]]ը։
|