«Մասնակից:Angela Aghasi/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Անգուլյար խեյլիտի առաջացման պատճառ կարող են հանդիսանալ [[Վարակ|վարակներ]]<nowiki/>ը (ինֆեկցիա), գրգռող գործոնները, [[Ալերգիա|ալերգիաները]]<ref name="Park2011P1" />։ Վարակները ներառում են սունկ՝ ''[[Կանդիդա|Candida albicans]]'' և բակտերիա՝ ''[[Ստաֆիլակոկ|Staphilococcus aureus]]''<ref name="Park2011P1" />։ Գրգռող գործոններից են՝ անհաջող ընտրված ատամնային պրոթեզները, շուրթերը լիզելը կամ թքահոսությունը, բերանով շնչառությունը, որի պատճառով առաջանում է բերանի չորություն, արևի ազդեցությունը, ծխելը, աննշան վնասվածքները<ref name="Park2011P1" />։ Ալերգիկ ռեակցիաներ առաջացնում են հետևյալ նյութերը՝ ատամի մածուկ, դիմահարդարման պարագաներ, սնունդ<ref name="Park2011P1" />։ Հաճախ անգուլյար խեյլիտի առաջացմանը բերում է թվարկված գործոններից մի քանիսի միաժամանակյա առկայությունը<ref name="Park2011P1" />։ Անգուլյար խեյլիտի առաջացմանը նպաստող այլ գործոններ՝ թերսնուցում, [[իմունադեֆիցիտ]] (իմունասուպրեսիա) <ref name="Park2011P1" /><ref name="Park2011P2" />։

[[File:Corner Lip Lift Before.JPG|thumb|right|Վառ արտահայտված մաշկային ծալքեր ]]Անգուլյար խեյլիտը 22% դեպքերում առաջանում է գրգռիչների ազդեցությունից<ref name=Park2011P1 />։ Թուքը պարունակում է մարսողական ֆերմենտներ, որոնք հյուսվածքների հետ կոնտակտի ժամանակ կարող են հյուսվածքների վրա մարսող ազդեցություն ունենալ<ref name=Park2011P1 />։ Բերանի անկյունները թքի ազդեցությանը ավելի շատ են ենթարկվում, քան բերանի մնացած հատվածները։ Դեմքի ստորին հատվածի բարձրության նվազումը (ուղղահայաց չափը կամ դեմքի հենքը) սովորաբար պայմանավորված է էդենտուլիզմով (ատամների կորուստ) մեծահասակների մոտ՝ մաշված պրոթեզների օգտագործում կամ անհաջող ընտրված պրոթեզներ։ Դրա արդյունքում առաջանում է ստորին ծնոտի գերփակում<ref name="Bruch 2010" />, որի հետևանքով առաջանում է [[ինտերտրիգային]] (տարածք, որտեղ մաշկի երկու հատվածներ հպվում են միմյանց) մաշկային ծալք, որի հետևանքով բերանի անկյունների մաշկը կակղում է<ref name="Neville 2001" />։ Այդ շրջանումՈւստի մեծանում է թքի ազդեցությունը այդ շրջանում շարունակ թրջելով The tendency of saliva to pool in these areas is increased, constantly wetting the area,այն<ref name="Soames 1999" />, whichորի mayարդյունքում causeհյուսվածքը tissueկակղում macerationէ andև favorsնպաստում theէ developmentսնկաըին ofվարակի a yeast infection.զարգացմանը<ref name="Neville 2001" />։ Որպես այդպիսին անգուլյար խեյլիտը ավելի շատ հանդիպում է ատամ չունեցող մարդկանց մոտ<ref name="Bruch 2010" />։ Դրան հակառակ հազվադեպ է հանդիպում այն մարդկանց մոտ, ովքեր պահպանում են իրենց բնական ատամները<ref name="Glick 2003" />։ Անգուլյար խեյլիտը հաճախ է հանդիպում նաև նրանց մոտ, ովքեր կրում են ատամնային պրոթեզներ<ref name=schalock265>{{cite book|title=Primary Care Dermatology|publisher=Lippincott Williams & Wilkins, 2010|isbn=978-0-7817-9378-0|page=265|url=https://books.google.com/books?id=rtUWsKknDOoC&pg=PA53|editor=Peter C. Schalock, M.D.|editor2=Jeffrey T. S. Hsu, M.D.|editor3=Kenneth A. Arndt|url-status = live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170910173629/https://books.google.com/books?id=rtUWsKknDOoC&pg=PA53|archivedate=2017-09-10|df=|date=2010-09-15}}</ref>։ Անգուլյար խեյլիտը հանդիպում է ատամնային պրոթեզներ ունեցող մարդկանց 30%-ի մոտ<ref name="Soames 1999">{{cite book|last=Soames JV, Southam JC|first=JV|title=Oral pathology|year=1999|publisher=Oxford Univ. Press|location=Oxford|isbn=978-0192628947|pages=197–98|edition=3rd}}</ref>։ Համարվում է, որ դեմքի հորիզոնականուղղահայաց երկարության կրճատումը կարող է լինել ռիսկի գործոն անգուլյար խեյլիտի առաջացման մինչև 11%ծերերի մոտ դեպքերի և մինչև 1811%-ում նրանց մոտ ով կրում էև ատամնային պրոթեզներ կրողների It is thought that reduced vertical dimension of the lower face may be a contributing factor in up to 11% of elderly persons with angular cheilitis and in up toմինչև 18% of denture wearers who have angular cheilitis.-ում<ref name=Park2011P1 />։ Դեմքի հորիզոնական երկարության կրճատումըկրճատում կարող է առաջանալ նաև ատամների միգրացիայի, օրթոդոնտիկ հարմարանքներ կրելու և էլաստիկ հյուսվածքների վնասվելու հետևանքով, որը առաջացել է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների և ծխելու պատճառով<ref name=Park2011P1 />։

Սովորությունները կամ պայմանները, որոնց ժամանակ բերանի անկյունները մնում են խոնավ կարող են ներառել շուրթերիշուրթերը քրոնիկ լիզումըլիզելը, մեծ մատիմատը ծծումծծելը (կամ այլ իրերիիրեր ծծումծծելը՝ այնպիսիք ինչպիսիք են գրիչըգրիչ, ձողիկներըձողիկներ, սառնաշաքարը փայտիկի վրա սառնաշաքար), ատամներիատամները մաքրումըմաքրելը (օրինակ ատամնաթել), մաստակը, գերթքարտադրությունը, թքահոսությունը և բերանով շնչելը<ref name="Scully 2008" /><ref name="Neville 2001" />։ Ոմանք համարում են, որ սովորութային լիզումը կամ picking համարվում է նյարդային [[Տիկ (բժշկություն)|տիկի]] ձև, և դա չեն համարում իրական անգուլյար խեյլիտ<ref name="Scully 2008" />, դրա փոխարեն անվանում են ''perlèche (սերում է ֆրանսերեն բառից pourlècher որը նշանակում է շուրթերը լիզել'' )<ref name=Park2011P1 /> կամ կեղծ խեյլիտ, որը կիրառվում է այս սովորության ժամանակ<ref name=Park2011P1 />։ Խեյլոկանդիդոզ տերմինը նկարագրում է էքսֆոլիատիվ շերտազատվող (շերտազատվողէքսֆոլիատիվ) շուրթերի վնասումը և հարշուրթային մաշկը և առաջանումպատճառ է հանդիսանում մակերեսային կանդիդոզայինկանդիդոզի առաջացման ինֆեկցիայով շուրթերը քրոնիկ լիզելու հետևանքով<ref name="Neville 2001" />։ Ավելի քիչ դեպքեր են հանդիպում ցուրտ, չոր եղանակին և իրենից ներկայացնում են ճաքճքած շուրթեր։ Մարդիկ լիզում են շուրթերը փորջելով թեթևացնել վիճակը, այնինչ ավելի են վատթարացնում իրավիճակը<ref>Gibson, Lawrence E., M.D., [http://www.mayoclinic.com/health/chapped-lips/AN01440 "Dry Skin"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090915190506/http://mayoclinic.com/health/chapped-lips/an01440 |date=2009-09-15 }}, [[Mayo Clinic]]</ref>։

Արևապաշտպան կրեմները որոշ տեսակ բալզամններում շուրթերի համար կամաց -կամաց վեր են ածվում գրգռիչների։ Ժամկետն անց բալզամների կիրառումը կարող է առաջացնել մեղմթեթև արտահայտված անգուլյար խեյլիտ և երբ մարդը կիրառում է մեծ քանակությամբ շուրթերի բալզամ , որպեսզի թեթևացնի ճաքերը, դա միայն վատացնում է վիճակը։ Because of the delayed onset of contact dermatitis and the recovery period lasting days to weeks, people typically do not make the connection between the causative agent and the symptoms

Անգուլյար խեյլիտի որոշ դեպքեր կապվել են վիտամինների և միներալների դեֆիցիտի հետ<ref name=Park2011P2 />։ Համարվում է, որ անգուլյար խեյլիտ ունեցող մարդկանց 25%-ը ունեն նաև երկաթի կամ [[B խմբի վիտամիններ|B խմբի վիտմինների]] պակաս<ref name=Park2011P2 />։ Սննդանյութերի պակասով պայմանավորված անգուլյար խեյլիտը ավելի շաատշատ է հանդիպում երրորդ կարգի երկրներում<ref name=Park2011P2 />։ Երկաթի քրոնիկ անբավարարությունը կարող է առաջացնել կոյլոնիխիա (եղունգների դեֆորմացիա գդալի տեսքով) կամ գլոսիտ (լեզվի բորբոքում): Պարզ չէ թե ինչ մեխանիզմով է երկաթի պակասը առաջացնում անգուլյար խեյլիտ, բայց հայտնի է, որ երկաթի անբավարարությունը առաջացնում է իմունոկոմպրոմիս (իմունային համակարգի արդյունավետության իջեցում), ինչն էլ իր հերթին կարող է բերել կանդիդոզի՝ օպորտունիստական վարակի ի հայտ գալուն<ref name=Park2011P2 />։ Վիտամին B2-ի անբավարարությունը (արիբոֆլավինոզ) նույնպես կարող է անգուլյար խեյլիտի առաջացման պատճառ լինել և կարող է առաջացնել այնպիսի վիճակներ, ինչպիսիք են լորձաթաղանթի կարմրությունը, գլոսիտը (լեզվի վարդագույն բորբոքում)<ref name=Park2011P2 />։ B5 վիտամինի (պանտոտենաթթու) դեֆիցիտը նույնպես կարող է առաջացնել անգուլյար խեյլիտ, գլոսիտ և մաշկային փոփոխություններ՝ սեբորեային դերմատիտին նման՝ աչքերի, քթի և բերանի շուրջը<ref name=Park2011P2 />։ B12 (ցիանակոբալամին) վիտամինի դեֆիցիտը երբեմն պատասխանատու է անգուլյար խեյլիտի առաջացման համար և հաճախ ուղեկցվում է ֆոլատի անբավարարության հետ (ֆոլաթթվի պակաս), որը նույնպես առաջացնում է գլոսիտ և մեգալոբլաստային անեմիա<ref name=Park2011P2 />։ B3 վիտամինի (PP վիտամին, նիկոտինամիդ, նիկոտինաթթու) դեֆիցիտը (պելագրա) հանդիսանում է ևս մեկ հնարավոր պատճառ, որի ժամնակ առաջանում է դերմատիտ, դիարեա, դեմենցիա և գլոսիտ<ref name=Park2011P2 />։ Հայտնի է նաև, որ անգուլյար խեյլիտ առաջանում է B7 վիտամինի (բիոտին) պակասից, մազաթափությունան (ալոպեցիա) և աչքերի չորություն<ref name=Park2011P2 />։ Հայտնի է, որ ցինկի դեֆիցիտը նույնպես կարող է առաջացնել անգուլյար խեյլիտ<ref name="Gaveau">{{cite journal |vauthors=Gaveau D, Piette F, Cortot A, Dumur V, Bergoend H |title=[Cutaneous manifestations of zinc deficiency in ethylic cirrhosis]. |journal=Ann Dermatol Venereol |volume=114 |issue=1 |pages=39–53 |year=1987 |pmid= 3579131}}</ref>։ Այլ սիպտոմները կարող են ներառել դիարեա, ալոպեցիա, դերմատիտ<ref name=Park2011P2 />։ ''Acrodermatitis enteropathica'' աուտոսոմ ռեցեսիվ հիվանդություն է, որը բերում է ցինկի ներծծման խանգարման և կապված է անգուլյար խեյլիտի հետ<ref name=Park2011P2 />։

Գլխավորապես սննդանյութերի անբավարարությունը կապված է թերսնուցման հետ, օրինակ ալկոհոլիզմով տառապողների կամ սնվելու սխալ ռեժիմի հետ կապված կամ ներծծման հետ կապված ստամոքս -աղիքային համակարգի հիվանդությունների հետ (օրինակ ցելիակիա, քրոնիկ պանկրեատիտ) կամ ստամոքս- աղիքային համակարգի վրա արված վիրահատությունների հետևանքով (օրինակ պերնիցիոզ անեմիա, բարակ աղիքի ռեզեկցիայով պայմանավորվածպայմանավորված՝ Կրոնի հիվանդության ժամանակ)<ref name=Park2011P2 />։

Որոշ համակարգային խանգարումներ ներգրավվում են անգուլյար խայլիտի մեջ և դրա արդյունքում մալաբսորբցիայի հետ միասին և առաջանում է սննդանյութերի անբավարարություն, վերը նկարագրված։անբավարարություն։ Այդպիսի օրինակ էեն [[Նյարդային անորեքսիա|նյարդային անորեկսիայով]] տառապող մարդիկ<ref name=Park2011P2 />։ Այլ խանգարումներ կարող են ներառել շուրթերի այտուցը (օրինակ օռոֆացիալ գրանուլեմատոզը)<ref name=Park2011P2 />, որը փոխում է տեղի անատոմիան և լայնացնում է թուլացնում բերանի անկյունների մաշկային ծալքերը։ Ավելի շատ ներգրաված է իմունային համակարգը, թույլ տալով որ սովորական անվնաս միկրոօրգանիզմները այնպիսին ինչպիսին Կանդիդան է որ դառնա պաթոգեն և հարուցի ինֆեկցիա։Համարվում է, որ քսերոստոմիան (բերանում չորություն) հանդիպում է անգուլյար խեյլիտի դեպքերի 5%<ref name=Park2011P2 />։ Քսերոստոմիայի առաջացմաան համար շատ պատճառներ կան, բայց սովորաբար առաջանում է դեղերի կողմնակի ազդեցություններից կամ օրինակ Շոգրենի սինդրոմի ժամանակ։ Եվ հակառակը վիճակը, որը բերում է թքահոսության և սիալոռեայի (շատ թքարտադրություն) կարող են առաջ բերել անգուլյար խեյլիտ ստեղծելով մշտական խոնավ միջավայր բերանի անկյուններում։ Դաունի սինդրոմով տառապող մարդկանց շուրջ 25% տառապում է անգուլյար խեյլիտով<ref name=Park2011P2 />։ Դա կապված է հարաբերական մակրոգլոսիայով մեծ լեզու փոքր բերանում ըրո կարող է անընդհատ դուրս գալ բերանիցբերաից որն էլ կհանգեցնի մացերացիայի կակզեցման բերանի անկյունների։ Աղիքների բորբոքային հիվանդությունները (օրինակ Կրոնի հիվանդությունը կամ խոցային կոլիտ) կարող է կապված լինել անգուլյար խեյլիտի հետ<ref name="Scully 2008" />։ Կրոնի հիվանդության դեպքում հավանական է մալաբսորբցիայի և իմունաճնշիչ թերապիայի հետևանք է, որը բերում է բերանի անկյուններում խոցի առաջացման<ref name="Bruch 2010" />։ Գլյուկագոնոման հազվադեպ հանդիպող էնդոկրին ուռուցք է ենթաստամոքսային գեղձի, որը արտազատում է գլյուկագոն և առաջ է բերում դերմատիտր սինդրոմ, գլյուկոզի հանդեպ անտանելիություն, քաշի կորուստ, անեմիա։ Անգուլյար խեյլիտը հանդիսանում է գլյուկագոնոմայի սինդրոմի ընդհանուր պատկեր<ref name="Yamada 2009">{{cite book|editor=Tadataka Yamada|title=Textbook of gastroenterology|year=2009|publisher=Blackwell Pub.|location=Chichester, West Sussex|isbn=978-1-4051-6911-0|pages=1882–83|edition=5th|editor2=David Alpers |editor3=Anthony Kalloo |editor4=Neil Kaplowitz |editor5=Chung Owyang |editor6=Don Powell}}</ref>։ Հազվադեպ անգուլյար խեյլիտը կարող է լինել քրոնիկ լորձաթաղանթա մաշկային կանդիդոզի առկայության դրսևորումներից մեկը<ref name="Neville 2001">{{cite book|vauthors=Neville BW, Damm DD, Allen CA, Bouquot JE |title=Oral & maxillofacial pathology|year=2002|publisher=W.B. Saunders|location=Philadelphia|isbn=978-0721690032|pages=100, 192, 196, 266|edition=2nd}}</ref>, և հազվադեպ կանդիդոզի դեպքերը բերանըմպանի կամ կերակրափողի կարող են ուղեկցվել անգուլյար խեյլիտով<ref name=Park2011P1 />։ Անգուլյար խեյլիտը կարող է գոյություն ունենալ մարդու իմունային անբավարարության վիրուսային վարակի<ref name="Tyldesley 2003" />, նեյտրոպենիայի<ref name="Glick 2003" />, դիաբետի ժամանակ<ref name="Scully 2008" />։ Անգուլյար խեյլիտը հաճախ հանդիպում է մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն էկզեմա, քանի որ իրենց մաշկը ավելի զգայուն է գրգռիչների նկատմամբ<ref name=Park2011P1 />։ Այլ վիճակներ որոնք կարող են կապված լինել ներառյալ պլազմայի գինգիվիտ Other conditions possibly associated [[plasma cell gingivitis]],<ref name="Wood 1997" />, Մելկերսոն Ռոզենտալ սինդրոմ<ref name=Park2011P2 /> կամ սիդերոպենիկ դիսֆագիա (նաև անվանում են Պլամեր Վինսոնի սինդրոմ կամ Պետերսոն Բրոուն կելի սինդրոմ)<ref name=Park2011P2 />։

Դեպքերի մեծ մասում հակասնկայիններով բուժմանը շուտ է արձագանքումMost cases of angular cheilitis respond quickly when antifungal treatment is used.արձագանքում<ref name="Glick 2003">{{cite book|vauthors=Greenberg MS, Glick M |title=Burket's oral medicine diagnosis & treatment|year=2003|publisher=BC Decker|location=Hamilton, Ont.|isbn=978-1550091861|pages=97–98, 550|edition=10th}}</ref>։ In more long standing cases, the severity of the condition often follows a relapsing and remitting course over time.<ref name="Neville 2001" /> TԿարողԿարող է նաև դժվար ենթարկվել բուժմանը և լինել շարունակականhe condition can be difficult to treat and can be prolonged.<ref name="Scully 2008" />։

Անգուլյար խեյլիտը հարաբերականորեն տարածված վիճակ էAC is a relatively common condition,է<ref name="Tyldesley 2003" />, կեսըդեպքերի գալիս է 0.7-3.8% առաջանում է մեծերի մոտ՝ բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի վարակից մեծերի մոտ և 0.2-15.1% երեխաների մոտ, չնայած սա ավելի հաճախ հանդիպում է մեծահասակների մոտ 30-60 տարեկանումaccounting for between 0.7 – 3.8% of oral mucosal lesions in adults and between 0.2 – 15.1% in children, though overall it occurs most commonly in adults in the third to sixth decades of life.տարեկանում<ref name=Park2011P1 /><ref name="Scully 2008"/>։ Սա տեղի է ունենում ամբողջ աշխարհում տուժում են և՛ տղամարդիկ և՛ կանայքIt occurs worldwide, and both males and females are affected.կանայք<ref name="Scully 2008" />։ Անգուլյար խեյլիտը հանդիսանում է ավելի տարածված արտահայտութունշուրթերի սնկային և բակտերիալ շուրթերի ինֆեկցիաAngularվարակների cheilitisավելի isտարածված the most common presentation of fungal and bacterial infections of the lips.արտահայտութուն<ref name="Neville 2001" />։

Անգուլյար խեյլիտ եզրույթը ծագում է հին հունարենից և նշանակում է շուրթ բորոբոքումThe term "angular cheilitis" is from [[Ancient greek]], ''χείλος'' meaning lip and -itis meaningշուրթի inflammation.բորոբոքում։