Վիքիպեդիա

«Աբորտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
չ մանր-մունր ուղղումներ, փոխարինվեց: → (22)
Տող 4.
'''Աբորտ''' ({{lang-la|abortus}}՝ «վիժում» բառից), աբորտ, անցուցք, հղիության ընդհատում՝ [[պտուղ]]ի հեռացում [[կնոջ արգանդ]]ից, առաջին 28 շաբաթվա (7 լուսնամսի) ընթացքում։ Հղիությունն ընդհատելու համար կատարված կանխամտածված քայլը կոչվում է խթանված աբորտ: Սովորաբար, աբորտ տերմինը հենց օգտագործում են նկարագրելու համար միայն խթանված տեսակը<ref>{{cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/abortion|title=Abortion (noun)|publisher=Oxford Living Dictionaries|accessdate=8 June 2018|quote=''[mass noun]'' The deliberate termination of a human pregnancy, most often performed during the first 28 weeks of pregnancy}}</ref>: Նմանատիպ միջամտությունը, որից հետո պտուղը կարող է արգանդից դուրս գոյատևել, կոչվում է հղիության ուշացած ընդհատում<ref name="stuart">{{cite journal|last1=Grimes|first1=DA|last2=Stuart|first2=G|year=2010|title=Abortion jabberwocky: the need for better terminology|journal=Contraception|volume=81|issue=2|pages=93–6|doi=10.1016/j.contraception.2009.09.005|pmid=20103443}}</ref>: Ժամանակակից բժշկության մեջ լայն կիրառություն ունեն տարբեր դեղամիջոցներ և վիրաբուժական միջամտություններ դրդված վիժման համար։ Այնպիսի դեղամիջոցներ, ինչպիսիք են միֆեպրիստոնը (mifepristone) և պրոստագլադինը (prostaglandin), արդյունավետությամբ չեն զիջում վիրաբուժական միջամտությանը՝ առաջին եռամսյակում<ref>{{cite journal|last1=Kulier|first1=R|last2=Kapp|first2=N|last3=Gülmezoglu|first3=AM|last4=Hofmeyr|first4=GJ|last5=Cheng|first5=L|last6=Campana|first6=A|title=Medical methods for first trimester abortion.|journal=The Cochrane database of systematic reviews|date=նոյեմբերի 9, 2011|issue=11|pages=CD002855|pmid=22071804|doi=10.1002/14651858.CD002855.pub4}}</ref>:
 
Բոլոր այն երկրներում, որտեղ հղիության արհեստական ընդհատումը օրենքով թույլատրելի է, այն համարվում է ամենաանվտանգ միջամտություններից մեկը բժշկության ոլորտում<ref name="Ray20142">{{cite journal|last1=Raymond|first1=EG|last2=Grossman|first2=D|last3=Weaver|first3=MA|last4=Toti|first4=S|last5=Winikoff|first5=B|date=November 2014|title=Mortality of induced abortion, other outpatient surgical procedures and common activities in the United States|journal=Contraception|volume=90|issue=5|pages=476–479|doi=10.1016/j.contraception.2014.07.012|pmid=25152259}}</ref><ref name="lancet-grimes2">{{Cite journal|last1=Grimes|first1=DA|last2=Benson|first2=J|last3=Singh|first3=S|last4=Romero|first4=M|last5=Ganatra|first5=B|last6=Okonofua|first6=FE|last7=Shah|first7=IH|year=2006|title=Unsafe abortion: The preventable pandemic|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/general/lancet_4.pdf|deadurl=no|format=PDF|journal=The Lancet|volume=368|issue=9550|pages=1908–1919|doi=10.1016/S0140-6736(06)69481-6|pmid=17126724|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629040442/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/general/lancet_4.pdf|archivedate=29 June 2011|df=dmy-all}}</ref>: Ժամանակակից մեթոդներն իրենց մեջ ներառում են դեղորայքային կամ վիրաբուժական տեսակները<ref name="1st_Methods2">{{cite journal|last1=Kulier|first1=R|last2=Kapp|first2=N|last3=Gülmezoglu|first3=AM|last4=Hofmeyr|first4=GJ|last5=Cheng|first5=L|last6=Campana|first6=A|date=9 November 2011|title=Medical methods for first trimester abortion.|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=11|pages=CD002855|doi=10.1002/14651858.CD002855.pub4|pmid=22071804}}</ref>: Միֆեպրիստոնը պրոստագլանդինի հետ համակցված համարվում է նույնքան անվտանգ և արդյունավետ, որքան վիրաբուժական մեթոդն է հղիության առաջին և երկրորդ եռամսյակներում<ref name="1st_Methods2" /><ref name="Kapp20132">{{cite journal|last1=Kapp|first1=N|last2=Whyte|first2=P|last3=Tang|first3=J|last4=Jackson|first4=E|last5=Brahmi|first5=D|date=September 2013|title=A review of evidence for safe abortion care|journal=Contraception|volume=88|issue=3|pages=350–63|doi=10.1016/j.contraception.2012.10.027|pmid=23261233}}</ref>: Ամենատարված վիրաբուժական միջամտությունը կատարվում է արգանդի պարանոցի դիլատացիայով և արտածծող սարքով<ref>{{cite web|url=https://www.merckmanuals.com/home/women-s-health-issues/family-planning/abortion|title=Abortion - Women's Health Issues|website=Merck Manuals Consumer Version|accessdate=12 July 2018}}</ref>: Դեղահաբերը կամ ներարգանդային պարույրները, որոնք օգտագործում են հետագա հղիություններից խուսափելու համար, կարող են օգտագործվել հղիության արհեստական ընդհատումից անմիջապես հետո<ref name="Kapp20132" />: Հղիության արհեստական ընդհատումները, երբ կատարվում են օրենքի սահմաններում և անվտանգ են, չեն հանգեցնում հետագա մտավոր կամ ֆիզիկական ռիսկերի բարձրացմանը<ref name="BMJ2014">{{Cite journal|last1=Lohr|first1=PA|last2=Fjerstad|first2=M|last3=Desilva|first3=U|last4=Lyus|first4=R|year=2014|title=Abortion|journal=BMJ|volume=348|page=f7553|doi=10.1136/bmj.f7553}}</ref>: Ի տարբերություն դրա, մեկ տարվա ընթացքում 5 միլիոն ոչ հուսալի աբորտների միջամտության արդյունքում գրանցվել է 47.000 մահվան դեպք<ref name="BMJ2014" /><ref name="OBGY092">{{Cite journal|last1=Shah|first1=I|last2=Ahman|first2=E|date=December 2009|title=Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges|url=http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf|deadurl=yes|format=PDF|journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada|volume=31|issue=12|pages=1149–58|doi=10.1016/s1701-2163(16)34376-6|pmid=20085681|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716212405/http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf|archivedate=16 July 2011|df=dmy}}</ref>: Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպությունը երաշխավորում է օրենքով թույլատրելի և հուսալի միջամտությունների հասանելիությունը կանանց համար<ref name="WHOPolicy2012">{{cite book|url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/70914/1/9789241548434_eng.pdf?ua=1|title=Safe abortion: technical and policy guidance for health systems|author=World Health Organization|date=2012|publisher=World Health Organization|isbn=9789241548434|edition=2nd|location=Geneva|page=8|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150116223512/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/70914/1/9789241548434_eng.pdf?ua=1|archivedate=16 January 2015|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
 
Ամեն տարի աշխարհում կատարվում է մոտավոր 56 միլիոն հղիության արհեստական ընդհատում<ref>{{cite journal|last1=Sedgh|first1=Gilda|last2=Bearak|first2=Jonathan|last3=Singh|first3=Susheela|last4=Bankole|first4=Akinrinola|last5=Popinchalk|first5=Anna|last6=Ganatra|first6=Bela|last7=Rossier|first7=Clémentine|last8=Gerdts|first8=Caitlin|last9=Tunçalp|first9=Özge|date=May 2016|title=Abortion incidence between 1990 and 2014: global, regional, and subregional levels and trends|journal=The Lancet|volume=388|pages=258–67|doi=10.1016/S0140-6736(16)30380-4|pmc=5498988|pmid=27179755|last10=Johnson|first10=Brooke Ronald|last11=Johnston|first11=Heidi Bart|last12=Alkema|first12=Leontine}}</ref>, որից 45%-ը կատարվել է ոչ հուսալի կերպով<ref>{{cite web|url=http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2017/unsafe-abortions-worldwide/en/|title=Worldwide, an estimated 25 million unsafe abortions occur each year|date=28 September 2017|website=World Health Organization|accessdate=29 September 2017}}</ref>: 2003-2008 թվականների ընթացքում հղիության արհեստական ընդհատման ցուցանիշները փոփոխվել են<ref name="worldtrends20072">{{Cite journal|date=September 2007|title=Legal abortion worldwide: incidence and recent trends|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3310607.html|deadurl=no|journal=International Family Planning Perspectives|volume=33|issue=3|pages=106–116|doi=10.1363/ifpp.33.106.07|pmid=17938093|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090819122933/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3310607.html|archivedate=19 August 2009|vauthors=Sedgh G, Henshaw SK, Singh S, Bankole A, Drescher J|df=dmy-all}}</ref><ref name="Sedgh 20123">{{Cite journal|last1=Sedgh|first1=G.|last2=Singh|first2=S.|last3=Shah|first3=I. H.|last4=Åhman|first4=E.|last5=Henshaw|first5=S. K.|last6=Bankole|first6=A.|year=2012|title=Induced abortion: Incidence and trends worldwide from 1995 to 2008|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf|deadurl=no|format=PDF|journal=The Lancet|volume=379|issue=9816|pages=625–632|doi=10.1016/S0140-6736(11)61786-8|pmid=22264435|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206043854/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf|archivedate=6 February 2012|quote=Because few of the abortion estimates were based on studies of random samples of women, and because we did not use a model-based approach to estimate abortion incidence, it was not possible to compute confidence intervals based on standard errors around the estimates. Drawing on the information available on the accuracy and precision of abortion estimates that were used to develop the subregional, regional, and worldwide rates, we computed intervals of certainty around these rates (webappendix). We computed wider intervals for unsafe abortion rates than for safe abortion rates. The basis for these intervals included published and unpublished assessments of abortion reporting in countries with liberal laws, recently published studies of national unsafe abortion, and high and low estimates of the numbers of unsafe abortion developed by WHO.|df=dmy-all}}</ref>: Ըստ 2008 թվականի տվյալների, աշխարհի կանանց 40%-ը հնարավորություն է ունեցել կատարել հղիության արհեսատական ընդհատում՝ առանց սահմանափակումների<ref name="IJGO103">{{Cite journal|date=July 2010|title=Critical gaps in universal access to reproductive health: Contraception and prevention of unsafe abortion|journal=International Journal of Gynecology & Obstetrics|volume=110|pages=S13–16|doi=10.1016/j.ijgo.2010.04.003|pmid=20451196|vauthors=Culwell KR, Vekemans M, de Silva U, Hurwitz M}}</ref>: Այն երկրներում, որտեղ թույլատրված է հղիության արհեստական ընդհատումը, ունեն որոշակի սահմանափակումներ, օրինակ՝ թե որ գեստացիոն շաբաթում է կատարվում այն<ref name="IJGO103" />:
Տող 11.
 
== Տեսակներ ==
Վիժումը լինում է ինքնաբեր և արհեստական։
 
=== Ինքնաբեր ===
Ինքնաբեր աբորտը առաջանում է արգանդի պատի և պտղաձվի կապի խախտումից` մինչև գեստացիոն 24-րդ շաբաթը<ref>{{cite book|title=Churchill Livingstone medical dictionary|publisher=Churchill Livingstone Elsevier|year=2008|isbn=978-0-443-10412-1|location=Edinburgh New York|quote=The preferred term for unintentional loss of the product of conception prior to 24 weeks' gestation is miscarriage.}}</ref>։ Վիժումը, որը տեղի է ունենում մինչև գեստացիոն 37-րդ շաբաթը, կոչվում է վաղաժամ ծնունդ<ref>{{cite book|title=Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies|last1=Annas|first1=George J.|last2=Elias|first2=Sherman|publisher=[[Churchill Livingstone]]|year=2007|isbn=978-0-443-06930-7|editor1-last=Gabbe|editor1-first=Steven G.|editor1-link=Steven Gabbe|edition=5|page=669|chapter=51. Legal and Ethical Issues in Obstetric Practice|quote=A preterm birth is defined as one that occurs before the completion of 37 menstrual weeks of gestation, regardless of birth weight.|authorlink1=George Annas|editor2-last=Niebyl|editor2-first=Jennifer R.|editor3-last=Simpson|editor3-first=Joe Leigh}}</ref>: Երբ պտուղը մահանում է արգանդում պրոցեդուրայի ընթացքում, այն կոչվում է մեռելածին<ref>{{cite encyclopedia|quote=birth of a fetus that shows no evidence of life (heartbeat, respiration, or independent movement) at any time later than 24 weeks after conception|title=Stillbirth|work=[[Concise Medical Dictionary]]|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2010|url=https://books.google.am/books?id=Zs8ZM4OUurcC&pg=PA698&lpg=PA698|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015195038/https://books.google.am/books?id=Zs8ZM4OUurcC&pg=PA698&lpg=PA698|archivedate=15 October 2015|df=dmy-all}}</ref>: Վաղաժամ ծնունդը և մեռելածնությունը մեծ մասամբ չեն համարվում վիժում, չնայած, այս տերմինների օգտագործումը երբեմն կարող է համընկնել<ref>{{cite web|url=https://fam.state.gov/FAM/07FAM/07FAM1470.html|title=7 FAM 1470 Documenting Stillbirth (Fetal Death)|date=18 February 2011|publisher=United States Department of State|accessdate=12 January 2016}}</ref>: Հղիության առաջին եռամսյակում ամենահաճախ հանդիպող ինքնաբեր աբորտի պատճառները էմբրիոնի կամ պտղի քրոմոսոմալ անոմալիաներն են<ref name="Williams Gyn, Chp 6">{{cite book|editor1-last=Schorge|editor1-first=John O.|editor2-first=Joseph I.|editor2-last=Schaffer|editor3-first=Lisa M.|editor3-last=Halvorson|editor4-first=Barbara L.|editor4-last=Hoffman|editor5-first=Karen D.|editor5-last=Bradshaw|editor6-first=F. Gary|editor6-last=Cunningham|year=2008|title=Williams Gynecology|edition=1|publisher=[[McGraw-Hill Medical]]|isbn=978-0-07-147257-9|chapter=6. First-Trimester Abortion}}</ref><ref name="mednet2">{{cite web|url=http://www.medicinenet.com/miscarriage/page1.htm|title=Miscarriage (Spontaneous Abortion)|last=Stöppler|first=Melissa Conrad|editor1-last=Shiel|editor1-first=William C., Jr.|work=MedicineNet.com|publisher=[[WebMD]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20040829013142/http://www.medicinenet.com/Miscarriage/page1.htm|archivedate=29 August 2004|accessdate=7 April 2009|deadurl=yes}}</ref>, որոնք հանգեցնում են վաղ հղիության ընդհատման<ref name="fetal med 8372">{{Cite book|url=https://books.google.am/?id=0BY0hx2l5uoC|title=Fetal medicine: basic science and clinical practice|vauthors=Jauniaux E, Kaminopetros P, El-Rafaey H|publisher=Churchill Livingstone|year=1999|isbn=978-0-443-05357-3|veditors=Whittle MJ, Rodeck CH|location=Edinburgh|page=837|chapter=Early pregnancy loss|oclc=42792567}}</ref>: Կոնցեպցիաների միայն 30-50%-ն է պրոգրեսում առաջին եռամյսակից հետո<ref name="Gabbe, Chp 24">{{cite book|title=Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies|last1=Annas|first1=George J.|last2=Elias|first2=Sherman|publisher=[[Churchill Livingstone]]|year=2007|isbn=978-0-443-06930-7|editor1-last=Gabbe|editor1-first=Steven G.|editor1-link=Steven Gabbe|edition=5|chapter=24. Pregnancy loss|authorlink1=George Annas|editor2-last=Niebyl|editor2-first=Jennifer R.|editor3-last=Simpson|editor3-first=Joe Leigh}}</ref>: Հայտնի հղիությունների 15-30%-ը կլինիկորեն ավարտվում են վիժումով, որը կախված է հղի կնոջ տարիքից և առողջական վիճակից<ref>{{cite book|title=Novak's Gynecology|last=Stovall|first=Thomas G.|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2002|isbn=978-0-7817-3262-8|editor1-last=Berek|editor1-first=Jonathan S.|editor1-link=Jonathan Berek|edition=13|chapter=17. Early Pregnancy Loss and Ectopic Pregnancy}}</ref>, իսկ շատ հղիություններ էլ ընդհատվում են՝ մինչ բժիշկները կնկատեն էմբրիոնը<ref>{{cite book|title=Katz: Comprehensive Gynecology|last=Katz|first=Vern L.|publisher=[[Mosby (publisher)|Mosby]]|year=2007|isbn=978-0-323-02951-3|editor1-last=Katz|editor1-first=Vern L.|edition=5|chapter=16. Spontaneous and Recurrent Abortion&nbsp;– Etiology, Diagnosis, Treatment|editor2-last=Lentz|editor2-first=Gretchen M.|editor3-last=Lobo|editor3-first=Rogerio A.|editor4-last=Gershenson|editor4-first=David M.}}</ref>: Ինքնաբեր աբորտների մոտ 80%-ը հանդիպում է հղիության առաջին եռամսյակի ընթացքում<ref name="Williams18">{{cite book|title=Williams Obstetrics|publisher=McGraw Hill Education|year=2014|isbn=978-0-07-179893-8|editor1-last=Cunningham|editor1-first=F. Gary|edition=24th|editor2-last=Leveno|editor2-first=Kenneth J.|editor3-last=Bloom|editor3-first=Steven L.|editor4-last=Spong|editor4-first=Catherine Y.|editor5-last=Dashe|editor5-first=Jodi S.|editor6-last=Hoffman|editor6-first=Barbara L.|editor7-last=Casey|editor7-first=Brian M.|editor8-last=Sheffield|editor8-first=Jeanne S.}}</ref>:
 
Այլ հանդիպող պատճառներ են՝ մոր ընդհանուր հիվանդությունը (գրիպ, տիֆ, սիֆիլիս, տուբերկուլյոզ, արյան հիվանդություններ, սրտի արատ, հիպերտոնիկ հիվանդություն, [[Վիտամին A|A]], [[Վիտամին E|E]] [[վիտամիններ]]ի պակաս), սննդային և դեղորայքային թունավորումը, ճառագայթային հիվանդությունը, սեռական օրգանների հիվանդությունը ([[արգանդ|արգանդի]]ի հավելումների բորբոքում և անոմալիա<ref name="mednet">{{cite web|url=http://www.medicinenet.com/miscarriage/page1.htm |title=Miscarriage (Spontaneous Abortion) |accessdate=7 April 2009 |last=Stöppler |first=Melissa Conrad |editor1-first=William C., Jr. |editor1-last=Shiel |work=MedicineNet.com |publisher=[[WebMD]] |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040829013142/http://www.medicinenet.com/Miscarriage/page1.htm |archivedate=29 August 2004 }}</ref>, ուռուցք, թերզարգացում), ֆիզիկական վնասվածքները (ծանրություն բարձրացնելը, որովայնի վնասվածքը), հոգեկան ապրումները<ref name="Fetal Homicide Laws">{{cite web|url=http://www.ncsl.org/programs/health/fethom.htm|title=Fetal Homicide Laws|publisher=[[National Conference of State Legislatures]]|archiveurl=https://archive.is/20120911171355/http://www.ncsl.org/issues-research/health/fetal-homicide-state-laws.aspx|archivedate=September 11, 2012|accessdate=7 April 2009}}</ref>, անոթային պաթոլոգիաները (օրինակ՝ համակարգային կարմիր գայլախտը) , շաքարային դիաբետը և հորմոնալ դիսբալանսը:
 
Գլխավոր նախապայմանները, որոնք հանդիսանում են ռիսկի գործոն ինքնաբեր աբորտի համար, մոր տարիքն է և նախկինում հանդիպած ինքնաբեր աբորտների քանակը<ref name="fetal med 837">{{Cite book|vauthors=Jauniaux E, Kaminopetros P, El-Rafaey H |chapter=Early pregnancy loss |veditors=Whittle MJ, Rodeck CH |title=Fetal medicine: basic science and clinical practice |publisher=Churchill Livingstone |location=Edinburgh |year=1999 |url=https://books.google.am/?id=0BY0hx2l5uoC |isbn=978-0-443-05357-3 |oclc=42792567 |page=837}}</ref>:
 
=== Արհեստական ընդհատում ===
Արհեստական աբորտը պտղաձվի հեռացումն է պտղաձվի կամ հղի կնոջ օրգանիզմի վրա անմիջաբար ներգործելու միջոցով, և, աբորտները մեծ մասամբ անցանկալի հղիության հետևանք են: Տարբերում են օրինական (բժշկական) և ապօրինի (կրիմինալ) արհեստական աբորտներ։ Իրավիճակներով պայմանավորված՝ աբորտը կարելի է համարել թերապևտիկ, եթե այն կատարվում է հղի կնոջ կամ պտղի առողջական վիճակներից ելնելով, և էլեկտիվ, եթե կան այլ պատճառներ<ref name=":0">{{Cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/article/007382.htm|title=Abortion - medical|last=|first=|date=9 July 2018|website=US National Library of Medicine (Medline Plus)|access-date=}}</ref>:
 
Աբորտը թույլատրվում է ժառանգաբար փոխանցվող ծանր հիվանդությամբ տառապելու, վտանգավոր հղիության, ինչպես նաև անցանկալի հղիության դեպքում<ref>{{cite journal|author=Bankole|display-authors=etal|year=1998|title=Reasons Why Women Have Induced Abortions: Evidence from 27 Countries|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/2411798.html|deadurl=no|journal=International Family Planning Perspectives|volume=24|issue=3|pages=117–127 & 152|doi=10.2307/3038208|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060117191716/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/2411798.html|archivedate=17 January 2006|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Finer|first1=Lawrence B.|last2=Frohwirth|first2=Lori F.|last3=Dauphinee|first3=Lindsay A.|last4=Singh|first4=Susheela|last5=Moore|first5=Ann M.|year=2005|title=Reasons U.S. Women Have Abortions: Quantitative and Qualitative Perspectives|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3711005.pdf|deadurl=no|format=PDF|journal=Perspectives on Sexual and Reproductive Health|volume=37|issue=3|pages=110–118|doi=10.1111/j.1931-2393.2005.tb00045.x|pmid=16150658|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060117143856/https://www.guttmacher.org/pubs/journals/3711005.pdf|archivedate=17 January 2006|df=dmy-all}}</ref>, շատ անգամ՝ չվնասելու համար հղի կնոջ մտավոր և հոգեկան առողջությունը։ Հակացուցումներն են՝ գոնորեան, սեռական օրգանների սուր և ենթասուր բորբոքումները, թարախային օջախների առկայությունը, վարակիչ հիվանդությունները և այլն։ Աբորտը կատարվում է բժշկական մանրակրկիտ հետազոտություններից հետո՝ հղիության առաջին 12 շաբաթվա ժամկետում։ Ապօրինի է համարվում արտահիվանդանոցային պայմաններում (նույնիսկ բժշկի կողմից) կատարվող ամեն մի վիժում։ Ապօրինի աբորտը վտանգավոր է կյանքի համար, այն կարող է արգանդի պատռվածքի և ներքին օրգանների վնասվածքների պատճառ դառնալ։
Տող 31.
Հղիության առաջին եռամսյակում՝ մինչև գեստացիոն 9-րդ շաբաթը, աբորտը մակածելու համար ստեղծում են դեղորայքային կոմբինացիա՝ օգտագործելով միֆեպրիստոնը և պրոստագլանդինի անալգոգները՝ միզոպրոստոլը կամ գեմեպրոստը, մեթոտրեքսատը և պրոստագլանդինի անալոգները՝ մինչև 7-րդ գեստացիոն շաբաթը, կամ միայն պրոստագլանդինի անալոգները<ref name="Kulier 2011" />:
 
Միֆեպրիստոն-միզոպրոստոլ համակցումը ավելի արագ և արդյունավետ է գործում ուշ գեստացիոն շաբաթներում, քան մեթոտրեքսատը-միզոպրոստոլ զույգը, և էլ ավելի էֆեկտիվ, քան միայն միզոպրոստոլը<ref name="Creinin 2009" />: Այս տարբերակը էֆեկտիվ է երկրորդ եռամսյակի դեպքում <ref>{{cite journal|last=Wildschut|first=H|author2=Both, MI|author3=Medema, S|author4=Thomee, E|author5=Wildhagen, MF|author6=Kapp, N|date=19 January 2011|title=Medical methods for mid-trimester termination of pregnancy.|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=1|pages=CD005216|doi=10.1002/14651858.CD005216.pub2|pmid=21249669}}</ref>:
 
Դեղորայքային աբորտի մեկ այլ տեսակ, երբ կիրառվում է միֆեպրիստոնը, այնուհետև՝ միզոպրոստոլը թշային տարբերակով, 24 ժամվա ընթացքում և 48 ժամ հետո, էֆեկտիվ է, երբ այն կատարվում է մինչև գեստացիոն 63-րդ օրը<ref>{{cite journal|last1=Chen|first1=MJ|last2=Creinin|first2=MD|date=July 2015|title=Mifepristone With Buccal Misoprostol for Medical Abortion: A Systematic Review|journal=Obstetrics and Gynecology|volume=126|issue=1|pages=12–21|doi=10.1097/AOG.0000000000000897|pmid=26241251}}</ref>:
Տող 37.
Մինչև գեստացիոն 7-րդ շաբաթը դեղորայքային աբորտը՝ միֆեպրիստոնի և միզոպրոստոլի համակցումով, ավելի արդյունավետ է, քան վիրաբուժական աբորտը (վակուումային արտածծում), հատկապես, երբ կլինիկական պրակտիկան չի ներառում արտածծված հյուսվածքի մանրակրկիտ հետազոտությունը<ref name="WHO FAQs 2006">{{cite book|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241594845_eng.pdf|title=Frequently asked clinical questions about medical abortion|author=WHO Department of Reproductive Health and Research|date=23 November 2006|publisher=World Health Organization|isbn=92-4-159484-5|location=Geneva|accessdate=22 November 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111226115043/http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241594845_eng.pdf|archivedate=26 December 2011|deadurl=no|df=dmy-all}}{{subscription required}}</ref>: Վաղ դեղորայքային աբորտը, երբ միֆեպրիստոնն օգտագործվում է թշային կամ հեշտոցային տարբերակներով միզոպրոստոլի կիրառումից հետո, տալիս է 98% էֆեկտիվություն մինչև գեստացիոն 9-րդ շաբաթը<ref name="Fjerstad 2009b">{{cite journal|date=September 2009|title=Effectiveness of medical abortion with mifepristone and buccal misoprostol through 59 gestational days|journal=Contraception|volume=80|issue=3|pages=282–286|doi=10.1016/j.contraception.2009.03.010|pmc=3766037|pmid=19698822|vauthors=Fjerstad M, Sivin I, Lichtenberg ES, Trussell J, Cleland K, Cullins V}} The regimen (200&nbsp;mg of mifepristone, followed 24–48 hours later by 800 mcg of ''vaginal'' misoprostol) ''previously'' used by [[Planned Parenthood]] clinics in the United States from 2001 to March 2006 was 98.5% effective through 63 days gestation—with an ongoing pregnancy rate of about 0.5%, and an additional 1% of women having uterine evacuation for various reasons, including problematic bleeding, persistent gestational sac, clinician judgment or a woman's request. The regimen (200&nbsp;mg of mifepristone, followed 24–48 hours later by 800 mcg of ''[[wikt:buccal|buccal]]'' misoprostol) ''currently'' used by Planned Parenthood clinics in the United States since April 2006 is 98.3% effective through 59 days gestation.</ref>: Եթե դեղորայքային աբորտը ձախողվում է, ապա պարտադիր կատարվում է վիրաբուժական միջամտություն՝ պրոցեսն ավարտին հասցնելու համար<ref>{{cite book|title=Danforth's obstetrics and gynecology|vauthors=Holmquist S, Gilliam M|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2008|isbn=978-0-7817-6937-2|veditors=Gibbs RS, Karlan BY, Haney AF, Nygaard I|edition=10th|location=Philadelphia|pages=586–603|chapter=Induced abortion}}</ref>:
 
Վաղ դեղորայքային աբորտը՝ մինչև 9-րդ գեստացիոն շաբաթ, աբորտների մեծ մասն է կազմում Բրիտանիայում<ref>{{cite web|url=https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/215584/dh_127202.pdf|title=Abortion statistics, England and Wales: 2010|date=24 May 2011|publisher=Department of Health, United Kingdom|location=London|accessdate=22 November 2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.isdscotland.scot.nhs.uk/Health-Topics/Sexual-Health/Publications/2011-05-31/2011-05-31-Abortions-Report.pdf?68450564147|title=Abortion statistics, year ending 31 December 2010|date=31 May 2011|publisher=ISD, NHS Scotland|location=Edinburgh|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110726193951/http://www.isdscotland.scot.nhs.uk/Health-Topics/Sexual-Health/Publications/2011-05-31/2011-05-31-Abortions-Report.pdf?68450564147|archivedate=26 July 2011|accessdate=22 November 2011|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>, Ֆրանսիայում<ref>{{cite web|url=http://www.sante.gouv.fr/IMG/pdf/er765.pdf|title=Voluntary terminations of pregnancies in 2008 and 2009|date=22 June 2011|publisher=DREES, Ministry of Health, France|location=Paris|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110926235733/http://www.sante.gouv.fr/IMG/pdf/er765.pdf|archivedate=26 September 2011|accessdate=22 November 2011|vauthors=Vilain A, Mouquet MC|deadurl=yes}}</ref>, Շվեյցարիայում<ref>{{cite web|url=http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/fr/index/themen/14/02/03/key/03.html|title=Abortions in Switzerland 2010|date=5 July 2011|publisher=Office of Federal Statistics, Switzerland|location=Neuchâtel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111003203103/http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/fr/index/themen/14/02/03/key/03.html|archivedate=3 October 2011|accessdate=22 November 2011|author=|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref> և այլ Հյուսիսային երկրներում<ref>{{cite web|url=http://www.stakes.fi/tilastot/tilastotiedotteet/2011/Tr09_11.pdf|title=Induced abortions in the Nordic countries 2009|date=21 February 2011|publisher=National Institute for Health and Welfare, Finland|location=Helsinki|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120118094034/http://www.stakes.fi/tilastot/tilastotiedotteet/2011/Tr09_11.pdf|archivedate=18 January 2012|accessdate=22 November 2011|vauthors=Gissler M, Heino A|deadurl=yes|df=dmy-all}}</ref>: Ըստ 2014 թվականի տվյալների՝ Միացյալ Նահանգներում վաղ դեղորայքային աբորտի տոկոսային ցուցանիշը մոտ 30% է<ref name="Jones 2017">{{cite journal|last1=Jones|first1=Rachel K.|last2=Jerman|first2=Jenna|date=January 17, 2017|title=Abortion incidence and service availability in the United States, 2014|url=http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1363/psrh.12015/epdf|journal=Perspectives on Sexual and Reproductive Health|volume=49|issue=1|pages=17–27|doi=10.1363/psrh.12015|pmc=5487028|pmid=28094905}}96% of all abortions performed in nonhospital facilities × 31% early medical abortions of all nonhospital abortions = 30% early medical abortions of all abortions; 97% of nonhospital medical abortions used mifepristone and misoprostol—3% used methotrexate and misoprostol, or misoprostol alone—in the United States in 2014.</ref>: Կանադայում, Եվրոպայի մեծ մասում, Չինաստանում և Հնդկաստանում<ref name="Kapp 20092" /> , երկրորդ եռամսյակի ընթացքում դեղորայքային աբորտները մեծ մասամբ կատարվում են միֆեպտրիստոնի և պրոստագլանդինի անալոգների զուգակցմամբ, ի տարբերություն Միացյալ Նահանգների, որտեղ 96% դեպքերում երկրորդ եռամսյակի ընթացքում հղիության արհեստական ընդհատումը կատարվում է դիլատացիայի և էվակուացիայի միջոցով<ref>{{cite book|title=Management of unintended and abnormal pregnancy: comprehensive abortion care|vauthors=Hammond C, Chasen ST|publisher=Wiley-Blackwell|year=2009|isbn=1-4051-7696-2|veditors=Paul M, Lichtenberg ES, Borgatta L, Grimes DA, Stubblefield PG, Creinin MD|location=Oxford|pages=178–92|chapter=Dilation and evacuation}}</ref>:
 
=== Վիրաբուժական ===
Տող 72.
Առողջության ռիսկերը կախված են նրանից, թե ինչքանով է անվտանգ կատարված միջամտությունը: Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպությունը վտանգավոր է համարում բոլոր այն աբորտները, որոնք կատարվում են ոչ բավարար գիտելիքներին տիրապետող անհատների կողմից, ոչ հուսալի սարքավորումներով և վատ սանիտարահիգիենիկ պայմաններ ունեցող հաստատություններում<ref name="who-unsafe-1992">{{cite web|url=http://whqlibdoc.who.int/hq/1992/WHO_MSM_92.5.pdf|title=The Prevention and Management of Unsafe Abortion|date=April 1992|publisher=[[World Health Organization]]|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100530072310/http://whqlibdoc.who.int/hq/1992/WHO_MSM_92.5.pdf|archivedate=30 May 2010|accessdate=18 October 2017|deadurl=no}}</ref>:
[[Պատկեր:Abortion_Quick_&_Pain_Free_sign,_Joe_Slovo_Park,_Cape_Town,_South_Africa-3869.jpg|աջից|մինի|Աբորտի գովազդ Հարավային Աֆրիկայում]]
Զարգացած երկրներում կատարվող օրինական աբորտները բժշկության ամենաապահով միջամտությունների շարքին են դասվում<ref name="lancet-grimes">{{Cite journal |last1=Grimes |first1=DA |last2=Benson |first2=J |last3=Singh |first3=S |last4=Romero |first4=M |last5=Ganatra |first5=B |last6=Okonofua |first6=FE |last7=Shah |first7=IH |doi=10.1016/S0140-6736(06)69481-6 |title=Unsafe abortion: The preventable pandemic |journal=The Lancet |volume=368 |issue=9550 |pages=1908–1919 |year=2006 |pmid=17126724 |url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/general/lancet_4.pdf |format=PDF |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629040442/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/general/lancet_4.pdf |archivedate=29 June 2011 |df=dmy-all }}</ref><ref name="grimes-overview">{{cite journal|last1=Grimes|first1=DA|last2=Creinin|first2=MD|year=2004|title=Induced abortion: an overview for internists|url=http://www.annals.org/content/140/8/620.full|deadurl=no|journal=Annals of Internal Medicine|volume=140|issue=8|pages=620–6|doi=10.7326/0003-4819-140-8-200404200-00009|pmid=15096333|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100507081029/http://www.annals.org/content/140/8/620.full|archivedate=7 May 2010|df=dmy-all}}</ref>: Միացյալ Նահանգներում մայրական մահացության ռիկսի հավանականությունը հավասար է 0.7-ի 100.000 միջամտությունների ընթացքում<ref name="Ray2014">{{cite journal |last1=Raymond |first1=EG |last2=Grossman |first2=D |last3=Weaver |first3=MA |last4=Toti |first4=S |last5=Winikoff |first5=B |title=Mortality of induced abortion, other outpatient surgical procedures and common activities in the United States |journal=Contraception |date=November 2014 |volume=90 |issue=5 |pages=476–479 |pmid=25152259 |doi=10.1016/j.contraception.2014.07.012}}</ref>, աբորտը 13 անգամ ավելի ապահով է, քան մանկածնությունը (մայրական մահացությունը հավասար է 8.8-ի 100.000-ի դեպքում)<ref name="grimes-mortality-2012">{{Cite journal|last1=Raymond|first1=E. G.|last2=Grimes|first2=D. A.|year=2012|title=The Comparative Safety of Legal Induced Abortion and Childbirth in the United States|journal=Obstetrics & Gynecology|volume=119|issue=2, Part 1|pages=215–219|doi=10.1097/AOG.0b013e31823fe923|pmc=|pmid=22270271}}</ref><ref name="grimes-mortality-2006">{{cite journal|author=Grimes DA|date=January 2006|title=Estimation of pregnancy-related mortality risk by pregnancy outcome, United States, 1991 to 1999|url=|journal=American Journal of Obstetrics & Gynecology|volume=194|issue=1|pages=92–4|doi=10.1016/j.ajog.2005.06.070|pmid=16389015}}</ref>: 2000-2009 թթ. աբորտի արդյունքում մահացության մակարդակն ավելի ցածր է եղել, քան պլաստիկ վիրաբուժության ոլորտում<ref>{{cite journal|last1=Raymond|first1=EG|last2=Grossman|first2=D|last3=Weaver|first3=MA|last4=Toti|first4=S|last5=Winikoff|first5=B|date=November 2014|title=Mortality of induced abortion, other outpatient surgical procedures and common activities in the United States|journal=Contraception|volume=90|issue=5|pages=476–79|doi=10.1016/j.contraception.2014.07.012|pmid=25152259}}</ref>:
 
Աբորտ կախյալ մահացության ռիսկը գեստացիոն տարիքի հետ ավելի է մեծանում, բայց այն ավելի ցածր է, քան 21-րդ գեստացիոն շաբաթում ծննդաբերության դեպքում<ref name="bartlett">{{cite journal|author=Bartlett LA|author2=Berg CJ|author3=Shulman HB|last4=Zane|first4=Suzanne B.|last5=Green|first5=Clarice A.|last6=Whitehead|first6=Sara|last7=Atrash|first7=Hani K.|display-authors=3|date=April 2004|title=Risk factors for legal induced abortion-related mortality in the United States|url=|journal=Obstetrics & Gynecology|volume=103|issue=4|pages=729–37|doi=10.1097/01.AOG.0000116260.81570.60|pmid=15051566}}</ref><ref name="emedicine">{{cite web|url=http://emedicine.medscape.com/article/252560-overview|title=Elective Abortion|last=Trupin|first=Suzanne|date=27 May 2010|publisher=eMedicine|archiveurl=https://web.archive.org/web/20041214092044/http://www.emedicine.com/MED/topic3311.htm|archivedate=14 December 2004|accessdate=1 June 2010|quote=At every gestational age, elective abortion is safer for the mother than carrying a pregnancy to term.|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="Genevra-2012">{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/2012/01/23/us-abortion-idUSTRE80M2BS20120123|title=Abortion safer than giving birth: study|last=Pittman|first=Genevra|date=23 January 2012|publisher=Reuters|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206195457/http://www.reuters.com/article/2012/01/23/us-abortion-idUSTRE80M2BS20120123|archivedate=6 February 2012|deadurl=no|accessdate=4 February 2012|df=dmy-all}}</ref>: Ամբուլատոր աբորտը անվտանգ և էֆեկտիվ է ինչպես գեստացիոն 57-63 օրերի ընթացքում, այնպես էլ՝ 64-70 օրերի ընթացքում<ref>{{cite journal|last1=Abbas|first1=D|last2=Chong|first2=E|last3=Raymond|first3=EG|date=September 2015|title=Outpatient medical abortion is safe and effective through 70 days gestation|journal=Contraception|volume=92|issue=3|pages=197–99|doi=10.1016/j.contraception.2015.06.018|pmid=26118638}}</ref>: Դեղորայքային աբորտը անվտանգ և էֆեկտիվ է մինչև գեստացիոն 6-րդ շաբաթը<ref>{{Cite journal|last=Kapp|first=Nathalie|last2=Baldwin|first2=Maureen K.|last3=Rodriguez|first3=Maria Isabel|date=2017-09-18|title=Efficacy of medical abortion prior to 6 gestational weeks: a systematic review|journal=Contraception|volume=97|pages=90–99|doi=10.1016/j.contraception.2017.09.006|issn=1879-0518|pmid=28935220}}</ref>:
 
Վակուումային արտածծումը՝ առաջին եռամսյակի ընթացքում, վիրաբուժական աբորտի ամենաանվտանգ մեթոդն է, և կարող է կատարվել բժշկական հիմնարկներում և հիվանդանոցներում: Բարդությունները, որոնք հազվադեպ են, կարող են լինել արգանդային արյունահոսությունը, կոնքային շրջանի ինֆեկցիան և բեղմնավորման արգասիքները, և պահանջել այլ միջամտություններ դրանք վերացնելու համար<ref name="arch-fam-practice">{{cite journal|year=1998|title=Manual vacuum aspiration for first-trimester abortion|url=http://archfami.ama-assn.org/cgi/content/full/7/6/559|deadurl=yes|journal=Arch Fam Med|volume=7|issue=6|pages=559–62|doi=10.1001/archfami.7.6.559|pmid=9821831|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050405202853/http://archfami.ama-assn.org/cgi/content/full/7/6/559|archivedate=5 April 2005|vauthors=Westfall JM, Sophocles A, Burggraf H, Ellis S}}</ref>:
 
Միացյալ Նահագներում ինֆեկցիաները աբորտ-կախյալ մահացության մեկ երրորդն մասն են կազմում<ref>{{cite journal|last1=Dempsey|first1=A|date=December 2012|title=Serious infection associated with induced abortion in the United States.|journal=Clinical Obstetrics and Gynecology|volume=55|issue=4|pages=888–92|doi=10.1097/GRF.0b013e31826fd8f8|pmid=23090457}}</ref>: Վակուումային ասպիրացիոն մեթոդի կիրառման դեպքում առաջին եռամսյակի ընթացքում բարդությունների հանդիպման հաճախականությունը կախված չէ, թե որտեղ է այն կատարվել. հոսպիտալում, վիրաբուժական կենտրոնում, թե գրասենյակում<ref>{{cite journal|last1=White|first1=Kari|last2=Carroll|first2=Erin|last3=Grossman|first3=Daniel|date=November 2015|title=Complications from first-trimester aspiration abortion: a systematic review of the literature|journal=Contraception|volume=92|issue=5|pages=422–438|doi=10.1016/j.contraception.2015.07.013|pmid=26238336}}</ref>: Դոքսիցիկլինը կամ մետրոնիդազոլը համարվում են կանխարգելիչ հակաբիոտիկներ և նշանակվում են մինչև միջամտությունը<ref>{{cite journal|author1=ACOG Committee on Practice Bulletins—Gynecology|date=May 2009|title=ACOG practice bulletin No. 104: antibiotic prophylaxis for gynecologic procedures|url=|journal=Obstetrics & Gynecology|volume=113|issue=5|pages=1180–9|doi=10.1097/AOG.0b013e3181a6d011|pmid=19384149}}</ref>, քանի որ դրանք իջեցնում են հետվիրահատական ինֆեկցիաների ռիկսը <ref name="NEJMDec2011" /><ref>{{cite journal|date=May 1996|title=Antibiotics at the time of induced abortion: the case for universal prophylaxis based on a meta-analysis|url=|journal=Obstetrics & Gynecology|volume=87|issue=5 Pt 2|pages=884–90|doi=|pmid=8677129|vauthors=Sawaya GF, Grady D, Kerlikowske K, Grimes DA}}</ref>:
 
Ձախողված միջամտությունների ցուցանիշը , մեծ մասամբ կախված չէ նրանից, թե աբորտն ում կողմից է կատարվել. բժշկի թե միջին պրակտիկայի անձնակազմի կողմից<ref>{{cite journal|last1=Barnard|first1=S|last2=Kim|first2=C|last3=Park|first3=MH|last4=Ngo|first4=TD|date=27 July 2015|title=Doctors or mid-level providers for abortion|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=7|pages=CD011242|doi=10.1002/14651858.CD011242.pub2|pmid=26214844}}</ref>:
 
Երկրորդ եռամսյակում կատարված աբորտների բարդությունները նման են առաջին եռամսյակի հետվիրահատական բարդություններին և կախված են նրանից, թե ինչ մեթոդ է ընտրված եղել: Երկրորդ եռամսյակում կատարվող աբորտները հիմնականում լավ տանելի են<ref>{{Cite journal|last=Lerma|first=Klaira|last2=Shaw|first2=Kate A.|date=2017-09-15|title=Update on second trimester medical abortion|journal=Current Opinion in Obstetrics and Gynecology|volume=29|pages=413–418|doi=10.1097/GCO.0000000000000409|issn=1473-656X|pmid=28922193}}</ref>:
 
Առաջին եռամսյակում՝ մինչև գեստացիոն 9-րդ շաբաթը, էֆեկտիվության և անվտանգության փոքրիկ տարբերություն կա դեղորայքային (երբ կիրառվում է միֆեպրիստոնի և միզոպրոստոլի կոմբինացիան) և վիրաբուժական միջամտության (վակուումային ասպիրացիա) միջև<ref name="WHO FAQs 2006" />: Դեղորայքային աբորտը, երբ կիրառվում է միայն պրոստագլանդինի անալոգ միզոպրոստոլը, քիչ էֆեկտիվ է և ավելի ցավոտ քան միֆեպրիստոնի և միզոպրոստոլի կոմբինացված տարբերակը կամ վիրաբուժական աբորտը<ref>{{cite web|url=http://apps.who.int/rhl/fertility/abortion/pccom/en/index.html|title=Medical versus surgical methods for first trimester termination of pregnancy: RHL commentary|date=15 December 2006|work=Reproductive Health Library|publisher=World Health Organization|location=Geneva|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100517201143/http://apps.who.int/rhl/fertility/abortion/pccom/en/index.html|archivedate=17 May 2010|accessdate=1 June 2010|vauthors=Chien P, Thomson M|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite web|url=http://apps.who.int/rhl/fertility/abortion/dgcom/en/index.html|title=Medical methods for first trimester abortion: RHL commentary|date=3 September 2004|work=Reproductive Health Library|publisher=World Health Organization|location=Geneva|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111028054620/http://apps.who.int/rhl/fertility/abortion/dgcom/en/index.html|archivedate=28 October 2011|accessdate=22 November 2011|author=Grossman D|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
Տող 107.
 
=== Մտավոր առողջություն ===
Ներկայիս հետազոտությունները ոչ մի կապ չեն գտել մտավոր առողջության<ref name="BMJ20142" /><ref name="Hor20172">{{cite journal|last1=Horvath|first1=S|last2=Schreiber|first2=CA|date=14 September 2017|title=Unintended Pregnancy, Induced Abortion, and Mental Health|journal=Current Psychiatry Reports|volume=19|issue=11|pages=77|doi=10.1007/s11920-017-0832-4|pmid=28905259}}</ref> և մակածված աբորտների միջև ի տարբերություն ոչ ցանկալի հղիության<ref name="apa-press">{{cite press release|publisher=American Psychological Association|title=APA Task Force Finds Single Abortion Not a Threat to Women's Mental Health|date=12 August 2008|accessdate=7 September 2011|url=http://www.apa.org/news/press/releases/2008/08/single-abortion.aspx|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110906022824/http://www.apa.org/news/press/releases/2008/08/single-abortion.aspx|archivedate=6 September 2011|df=dmy-all}}</ref>: Ամերիկյան Հոգեբանական Ասոցիացիայի տվյալներով եզրակացվել է, որ կանանց առաջին աբորտը սպառնալիք չի հանդիսանում մտավոր առողջության համար, երբ այն կատարվում է առաջին եռամսյակի ընթացքում, և այդպիսի կանանց մոտ մտավոր առողջության խնդիրներ առաջանալու հավանականությունն այնքան էլ մեծ չէ, որքան որ կարող է հանդիպել այն կանանց մոտ, ովքեր ոչ ցանկալի հղիությունը պահպանում են. երկրորդ աբորտի արդյուքնում մտավոր առողջության ելքը այնքան էլ հուսալի չէ<ref name="apa-press" /><ref>{{cite web|url=http://www.apa.org/pi/women/programs/abortion/mental-health.pdf|title=Report of the APA Task Force on Mental Health and Abortion|date=13 August 2008|publisher=American Psychological Association|location=Washington, DC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100615020211/http://apa.org/pi/women/programs/abortion/mental-health.pdf|archivedate=15 June 2010|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>: Այնինչ, ավելի հին տվյալները վկայում են, որ աբորտը հանդիսանում է ռիսկի գործոն հոգեբանական խնդիրների համար<ref>{{cite journal|last1=Coleman|first1=PK|date=September 2011|title=Abortion and mental health: quantitative synthesis and analysis of research published 1995–2009|journal=The British Journal of Psychiatry|volume=199|issue=3|pages=180–86|doi=10.1192/bjp.bp.110.077230|pmid=21881096}}</ref>, սակայն, նրանք կոնկտրետ ստուգիչ խմբեր չեն օգտագործել հետազոտությունների ժամանակ<ref name="Hor2017">{{cite journal|last1=Horvath|first1=S|last2=Schreiber|first2=CA|date=14 September 2017|title=Unintended Pregnancy, Induced Abortion, and Mental Health.|journal=Current Psychiatry Reports|volume=19|issue=11|pages=77|doi=10.1007/s11920-017-0832-4|pmid=28905259}}</ref>:
 
Չնայած նրան, որ որոշ հետազոտություններ ցույց են տալիս մտավոր առողջության բացասական արդյունքներ այն կանանց մոտ,ովքեր առաջին եռամսյակից հետո դիմել են աբորտի պտղի զարգացման անոմալիաների դեպքում<ref name="apa-2008">{{cite web|url=http://www.apa.org/pi/women/programs/abortion/index.aspx|title=Mental Health and Abortion|year=2008|publisher=[[American Psychological Association]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120419174044/http://www.apa.org/pi/women/programs/abortion/index.aspx|archivedate=19 April 2012|accessdate=18 April 2012|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>, հարկավոր են ավելի մեծածավալ աշխատանքներ հստակ եզրակացություններ կազմելու համար<ref name="Steinberg2011">{{Cite journal|last1=Steinberg|first1=J. R.|year=2011|title=Later Abortions and Mental Health: Psychological Experiences of Women Having Later Abortions—A Critical Review of Research|journal=Women's Health Issues|volume=21|issue=3|pages=S44–S48|doi=10.1016/j.whi.2011.02.002|pmid=21530839}}</ref>:
 
Հակաաբորտային փաստաբանները առաջարկեցին «հետաբորտային սինդրոմ» տերմինը, որը նկարագրում է կնոջ վիճակի վրա ազդող բացասական հոգեբանական էֆեկտները աբորտից հետո, սակայն Միացյալ Նահանգներում այդ տերմինը չճանաչվեց բժշկական կամ հոգեբանական մասնագետների կողմից<ref>{{cite journal|last1=Kelly|first1=Kimberly|date=February 2014|title=The spread of 'Post Abortion Syndrome' as social diagnosis|journal=Social Science & Medicine|volume=102|pages=18–25|doi=10.1016/j.socscimed.2013.11.030}}</ref>:
 
=== Վտանգավոր աբորտ ===
[[Պատկեր:RussianAbortionPoster.jpg|մինի|Պաստառ 1925թ., զգուշացում հղիության արհեստական ընդհատում կատարող մանկաբարձուհիներին: Գրվածքի թարգմանությունը. «Հղիության արհեստական ընդհատումը, որը կատարվում է վերապատրաստված կամ ինքնուսուց մանկաբարձուհիների կողմից, կարող է ոչ միայն վնասել կնոջը, այլ նաև մահվան պատճառ դառնալ:»]]
Կանայք, ովքեր ցանկանում են ընդհատել իրենց հղիությունը, երբեմն դիմում են վտանգավոր մեթոդների, մասնավորապես, երբ օրինական ճանապարհով աբորտին հասնելը դանռում է անհնար: Նրանք դա կարող են կատարել ինքնուրույն, կամ դիմել մեկին, ով չունի պատշաճ բժշկական հմտություններ: Հենց այս քայլերն էլ ծանր բարդությունների առաջացման միտում ունեն, ինչպիսիք են՝ թերի աբորտը, սեպսիսը, արյունահոսությունները կամ ներքին օրգանների վնասվածքները<ref>{{Cite journal|last1=Okonofua|first1=F.|year=2006|title=Abortion and maternal mortality in the developing world|url=http://www.jogc.org/abstracts/full/200611_WomensHealth_1.pdf|deadurl=yes|format=PDF|journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada|volume=28|issue=11|pages=974–79|pmid=17169222|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111121431/http://www.jogc.org/abstracts/full/200611_WomensHealth_1.pdf|archivedate=11 January 2012|df=dmy}}</ref>:
 
Ամբողջ աշխարհում կանանց մահացության ամենահաճախ հանդիպող պատճառներից մեկը հենց վտանգավոր աբորտն է: Չնայած նրան, որ տվյալներն այդքան էլ հստակ չեն, տարեկան կատարվում է մոտ 20 միլիոն աբորտ, որից 97%-ը՝ զարգացող երկրներում<ref name="lancet-grimes" />: Ոչ հուսալի աբորտը կարող է միլիոնավոր վնասվածքների պատճառ հադնիսանալ<ref name="lancet-grimes3" /><ref name="Haddad-2009">{{Cite journal|last1=Haddad|first1=LB|last2=Nour|first2=NM|year=2009|title=Unsafe abortion: unnecessary maternal mortality|journal=Reviews in Obstetrics & Gynecology|volume=2|issue=2|pages=122–26|doi=|pmc=2709326|pmid=19609407}}</ref>: Կախված մեթոդից՝ մահացության ցուցանիշները տարբեր են, և նախորդ տասնամյակում տատանվում են 37,000-ից մինչև 70,000-ը<ref name="lancet-grimes3" /><ref name="OBGY093" /><ref name="Loz2012">{{cite journal|last=Lozano|first=R|date=15 December 2012|title=Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010|journal=Lancet|volume=380|issue=9859|pages=2095–128|doi=10.1016/S0140-6736(12)61728-0|pmid=23245604|hdl=10536/DRO/DU:30050819|hdl-access=free}}</ref>, ոչ հուսալի աբորտների արդյունքում կանանց մահացության թիվը կազմում է ընդհանուր մայրական մահացության շուրջ 13%-ը<ref>{{cite book|title=A clinical guide for contraception|last=Darney|first=Leon Speroff, Philip D.|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2010|isbn=1-60831-610-6|edition=5th|location=Philadelphia|page=406}}</ref>:
 
Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպությունը վկայում է, որ մահացության ցուցանիշները նվազել են 1990-ականներից սկսած<ref name="WHO2011">{{cite book|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501118_eng.pdf|title=Unsafe abortion: global and regional estimates of the incidence of unsafe abortion and associated mortality in 2008|last=World Health Organisation|publisher=World Health Organisation|year=2011|isbn=978-92-4-150111-8|edition=6th|page=27|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140328093307/http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501118_eng.pdf|archivedate=28 March 2014|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
 
2012 թվականին Դուբլինի Դեկլարացիայի կողմից ստորագրված հռչակագրում նշվում է, որ «աբորտի արգելումը ոչ մի կերպ չի ազդում հղի կանանց օպտիմակ խնամքի հասանելիության վրա»<ref>{{cite web|url=http://www.dublindeclaration.com/translations/|title=Translations|publisher=Dublin Declaration|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151028135616/http://www.dublindeclaration.com/translations/|archivedate=28 October 2015|accessdate=28 October 2015|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
 
Ներկայումս հանրային առողջության կազմակերպությունները նախաձեռնում են բուժանձնակազմի վերապատրաստումներ, փորձում են նպաստել աբորտների օրինականացմանը, ապահովում վերարտադրողական առողջության ծառայությունների հասանելիությունը՝ նպատակ ունենալով նվազեցնել ոչ հուսալի աբորտների քանակը<ref name="berer-who">{{cite journal|author=Berer M|year=2000|title=Making abortions safe: a matter of good public health policy and practice|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=5|pages=580–92|pmc=2560758|pmid=10859852}}</ref>:
 
Հիմնականում աբորտրների իրավական դիրքորոշումով է պայմանավորված, դրանք կարվեն հուսալի ճանապարհներով թե ոչ: Այն երկրներում, որտեղ աբորտը ոչ միշտ է հասանելի հանրությանը, ավելի մեծ ցուցանիշներ են գրանցված համեմատած այն երկրների, որտեղ աբորտը օրինական է և հասանելի<ref name="OBGY09">{{Cite journal|last1=Shah |first1=I |last2=Ahman |first2=E |title=Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges |journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada |volume=31 |issue=12 |pages=1149–58 |date=December 2009 |pmid=20085681 |url=http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf |format=PDF |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716212405/http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf |archivedate=16 July 2011 |df=dmy |doi=10.1016/s1701-2163(16)34376-6}}</ref><ref name="Sedgh 2012">{{Cite journal |last1=Sedgh |first1=G. |last2=Singh |first2=S. |last3=Shah |first3=I. H. |last4=Åhman |first4=E. |last5=Henshaw |first5=S. K. |last6=Bankole |first6=A. |doi=10.1016/S0140-6736(11)61786-8 |title=Induced abortion: Incidence and trends worldwide from 1995 to 2008 |journal=The Lancet |volume=379 |issue=9816 |pages=625–632 |year=2012 |pmid=22264435 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf |format=PDF |quote=Because few of the abortion estimates were based on studies of random samples of women, and because we did not use a model-based approach to estimate abortion incidence, it was not possible to compute confidence intervals based on standard errors around the estimates. Drawing on the information available on the accuracy and precision of abortion estimates that were used to develop the subregional, regional, and worldwide rates, we computed intervals of certainty around these rates (webappendix). We computed wider intervals for unsafe abortion rates than for safe abortion rates. The basis for these intervals included published and unpublished assessments of abortion reporting in countries with liberal laws, recently published studies of national unsafe abortion, and high and low estimates of the numbers of unsafe abortion developed by WHO. |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206043854/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf |archivedate=6 February 2012 |df=dmy-all }}</ref><ref name="Sedgh 2007">{{cite journal|year=2007|title=Induced abortion: estimated rates and trends worldwide|journal=Lancet|volume=370|issue=9595|pages=1338–45|doi=10.1016/S0140-6736(07)61575-X|pmid=17933648|vauthors=Sedgh G, Henshaw S, Singh S, Ahman E, Shah IH|citeseerx=10.1.1.454.4197}}</ref><ref name="WHO-unsafe-2007">{{cite web|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241596121_eng.pdf|title=Unsafe abortion: Global and regional estimates of the incidence of unsafe abortion and associated mortality in 2003|year=2007|publisher=[[World Health Organization]]|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110216141018/http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241596121_eng.pdf|archivedate=16 February 2011|accessdate=7 March 2011|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite journal|author=Berer M|date=November 2004|title=National laws and unsafe abortion: the parameters of change|url=|journal=Reproductive Health Matters|volume=12|issue=24 Suppl|pages=1–8|doi=10.1016/S0968-8080(04)24024-1|pmid=15938152}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Culwell|first1=Kelly R.|last2=Hurwitz|first2=Manuelle|date=May 2013|title=Addressing barriers to safe abortion|journal=International Journal of Gynecology & Obstetrics|volume=121|pages=S16–S19|doi=10.1016/j.ijgo.2013.02.003}}</ref>:
 
Օրինակ՝ 1996 թ-ին աբորտի օրինականացումը Հարավային Աֆրիկայում անմիջապես իր դրական ազդեցությունը թողեց աբորտով պայմանավորված բարդությունների հանդիպման հաճախականության վրա<ref name="jewkes">{{cite journal|date=March 2005|title=The impact of age on the epidemiology of incomplete abortions in South Africa after legislative change|url=|journal=BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology|volume=112|issue=3|pages=355–9|doi=10.1111/j.1471-0528.2004.00422.x|pmid=15713153|vauthors=Jewkes R, Rees H, Dickson K, Brown H, Levin J}}</ref>՝ իջեցնելով այն ավելի քան 90%-ով<ref name="bateman-samj">{{cite journal|author=Bateman C|date=December 2007|title=Maternal mortalities 90% down as legal TOPs more than triple|url=http://samj.org.za/index.php/samj/article/view/642|deadurl=no|journal=South African Medical Journal|volume=97|issue=12|pages=1238–42|pmid=18264602|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170830200316/http://samj.org.za/index.php/samj/article/view/642|archivedate=30 August 2017|df=dmy-all}}</ref>: Աբորտի օրինականացմամբ պայմանավորված՝ մայրական մահացության մակարդակի նմանատիպ իջեցում է նկատվել այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Ռումինիան և Նեպալը<ref>{{cite journal|last1=Conti|first1=Jennifer A.|last2=Brant|first2=Ashley R.|last3=Shumaker|first3=Heather D.|last4=Reeves|first4=Matthew F.|date=November 2016|title=Update on abortion policy|journal=[[Current Opinion in Obstetrics and Gynecology]]|pages=1|doi=10.1097/GCO.0000000000000324}}</ref>:
 
2011 թվականի հետազոտությունների արդյունքում պարզ դարձավ, որ Միացյալ Նահանգներում, որոշ նահանգների աբորտների իրականացման դեմ օրենքները կորելացվում են այդ նահանգներում կատարվող աբորտների ցածր ցուցանիշների հետ<ref>{{cite journal|last1=New|first1=M.J.|date=15 February 2011|title=Analyzing the Effect of Anti-Abortion U.S. State Legislation in the Post-Casey Era|journal=State Politics & Policy Quarterly|volume=11|issue=1|pages=28–47|doi=10.1177/1532440010387397}}</ref>: Տվյալները, իհարկե, բոլոր նահանգների ցուցանիշներին չեն համապատասխանում<ref>{{cite journal|last1=Medoff|first1=M.H.|last2=Dennis|first2=C.|date=21 July 2014|title=Another Critical Review of New's Reanalysis of the Impact of Antiabortion Legislation|journal=State Politics & Policy Quarterly|volume=14|issue=3|pages=269–76|doi=10.1177/1532440014535476}}</ref>:
 
Բացի դրանից, էֆեկտիվ հակաբեղմնավորիչներ բացակայությունը նույնպես ոչ հուսալի աբորտների պատճառ է հադնիսանում: Հաստատվել է, որ ոչ հուսալի աբորտների քանակը կարելի է կրճատել 75%-ով, եթե ընտանիքի պլանավորման և մոր առողջության պահպանման ժամանակակից ծառայությունները հասանելի լինեն ամբողջ աշխարհով մեկ<ref name="Singh">{{cite web|url=http://www.guttmacher.org/pubs/FB-AIU-summary.pdf|title=Facts on Investing in Family Planning and Maternal and Newborn Health|year=2010|publisher=Guttmacher Institute|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120324101905/http://www.guttmacher.org/pubs/FB-AIU-summary.pdf|archivedate=24 March 2012|accessdate=24 May 2012|deadurl=yes}}</ref>:
 
Սակայն, այս տվյալները բացարձակ ճշգրիտ չեն կարող լինել, քանի որ իրավիճակները կարող են տարբեր կերպ մեկնաբանված լինել մասնագետների կողմից. օրինակ՝ ինքնաբեր վիժում կամ ուշացած-կասեցված մենստրուացիա<ref name="Pandemic">{{cite web|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/unsafe_abortion/lancet_paper/en/|title=Unsafe Abortion - The Preventable Pandemic*|last=Grimes|first=David A.|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140305122947/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/unsafe_abortion/lancet_paper/en/|archivedate=5 March 2014|accessdate=2010-01-16|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="Brazil_Unsafe">{{cite journal|last1=Nations|first1=MK|date=1997|title=Women's hidden transcripts about abortion in Brazil|journal=Social Science & Medicine|volume=44|pages=1833–45|doi=10.1016/s0277-9536(96)00293-6|pmid=9194245}}</ref>:
 
Աշխարհում կանանց 40%-ին է հասանելի թերապևտիկ և էլեկտիվ աբորտը գեստացիոն տարիքի սահմաններում<ref name="IJGO10" />, մինչդեռ լրացուցիչ 35%-ն էլ ունի այդ հնարավորությունը, եթե նրանք համապատասխանում են որոշակի ֆիզիկական, մտավոր կամ սոցիալական չափանիշներին<ref name="Dev98-07">{{Cite journal |last1=Boland |first1=R. |last2=Katzive |first2=L. |doi=10.1363/ifpp.34.110.08 |title=Developments in Laws on Induced Abortion: 1998–2007 |journal=International Family Planning Perspectives |volume=34 |issue=3 |pages=110–120 |year=2008 |pmid=18957353 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007221828/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html |archivedate=7 October 2011 |df=dmy-all }}</ref>:Մինչ մայրական մահացության մակարդակը քչանում է հուսալի աբորտներից, ոչ հուսալի աբորտների դեպքում արձանագրվել է 70.000 մահ և 5 միլիոն հաշմանդամության դեպք մեկ տարվա ընթացքում<ref name="OBGY09" />: Երկրորդային անպտղությունը, որի պատճառն է ոչ հուսալի աբորտը, հանդիպում է մոտ 24 միլիոն կանանց շրջանում<ref name="WHO-unsafe-2007" />: Ոչ հուսալի աբորտների ցուցանիշը աճել է 44%-ից մինչև 49% 1995-2008 թվականների ընթացքում<ref name="Sedgh 20122" />: Միայն ընտանիքի պլանավորման նախատեսմամբ, կրթական մակարդակի բարձրացմամբ և առողջապահական համակարգի բարելավմամբ է հնարավոր տվյալ երևույթների ցուցանիշները հասցնել նվազագույնի<ref>{{cite web|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/fch_10_06/en/index.html|title=Packages of interventions: Family planning, safe abortion care, maternal, newborn and child health|year=2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101109224916/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/fch_10_06/en/index.html|archivedate=9 November 2010|accessdate=31 December 2010|authors=[[UNICEF]], [[United Nations Population Fund]], WHO, World Bank|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
 
=== Կենդանի ծնունդ ===
Տող 150.
* Հղիության արհեստական ընդհատման տոկոսային հարաբերություն&nbsp;– 100 հղիությունների ելքում կատարված աբորտների թիվը
 
Շատ վայրերում, որտեղ հղիության արհեստական ընդհատումը օրինական չէ կամ անընդունելի հասարակության կողմից, բժշկական հաշվետվություններն այդքան էլ հուսալի չեն<ref name="Sedgh 2007" />: Այդ պատճառով պատահարների գնահատումը պետք է կատարվի առանց ստանդարտ սխալի որոշման<ref name="Sedgh 2012" />:
 
Վերջին տարիներում արհեստական վիժման դեպքերի պատահարները կայուն թիվ են ներկայացնում. 2003թ-ին իրականացվել է 41.6 միլիոն աբորտ և 43.8 միլիոն՝ 2008թ-ին<ref name="Sedgh 2012" />: Ամբողջ աշխարհով մեկ հղիության արհեստական ընդհատման ցուցանիշը 28 է 1000 կանանց դեպքում, չնայած զարգացած երկրներում այն 24 է 1000-ի դեպքում և 29՝ զարգացող երկրներում<ref name="Sedgh 2012" />:
Տող 158.
Այն երկրներում, որտեղ արհեստական ընդհատումն ունի օրենքով որոշակի սահմանափակումներ, պատահարների ցուցանիշները բավականին նման են, և, նույն կերպ, օրենքով թույլատրելի երկրներում դիտվում են նմանատիպ ցուցանիշներ:
 
Սակայն, արհեստական ընդհատման օրենքով սահմանափակումը ուղղակի կապի մեջ է ոչ հուսալի կատարված աբորտների տոկոսային թվի աճի հետ<ref name="IJGO10">{{Cite journal|date=December 2009|title=Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges|journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada|volume=31|issue=12|pages=1149–58|doi=10.1016/s1701-2163(16)34376-6|pmid=20085681|quote=However, a woman's chance of having an abortion is similar whether she lives in a developed or a developing region: in 2003 the rates were 26 abortions per 1000 women aged 15 to 44 in developed areas and 29 per 1000 in developing areas. The main difference is in safety, with abortion being safe and easily accessible in developed countries and generally restricted and unsafe in most developing countries|vauthors=Shah I, Ahman E}}</ref><ref name="nytimes-abortion-rates">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2007/10/12/world/12abortion.html|title=Legal or Not, Abortion Rates Compare|last=Rosenthal|first=Elizabeth|date=12 October 2007|newspaper=The New York Times|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110828173628/http://www.nytimes.com/2007/10/12/world/12abortion.html|archivedate=28 August 2011|deadurl=no|accessdate=18 July 2011|df=dmy-all}}</ref>: Զարգացող երկրներում վտանգավոր աբորտների ցուցանիշները մասամբ վերագրվում են հակաբեղմնավորիչների հասանելիությանը: Ըստ Գուտտմախերի Ինստիտուտի տվյալների՝ ամբողջ աշխարհում հակաբեղմնավորիչների հասանելիության շնորհիվ արհեստական աբորտների և դրանց հետևանքով մահվան դեպքերի ավելի քիչ ցուցանիշներ են գրանցվում, համապատասխանաբար՝ տարեկան 14.5 միլիոնով և 38.000-ով ավելի քիչ դեպք<ref>{{cite web|url=http://www.guttmacher.org/pubs/FB-AIU-summary.pdf|title=Facts on Investing in Family Planning and Maternal and Newborn Health|date=November 2010|publisher=[[Guttmacher Institute]]|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111020135329/http://www.guttmacher.org/pubs/FB-AIU-summary.pdf|archivedate=20 October 2011|accessdate=24 October 2011|deadurl=yes}}</ref>:
 
Աշխարհում օրինական աբորտների ցուցանիշները բավականին տարբեր են: Ըստ 2008թ-ի Գուտտմախերի Ինստիտուտի կատարած հետազոտությունների՝ պարզ է դարձել, որ ցուցանիշը 7 է 1000 կնոջ դեպքում Գերմանիայում և Շվեյցարիայում, 30՝ Էստոնիայում: Հղիությունների տոկոսային մասնաբաժինը, որոնք ավարտվել են արհեստական ընդհանտումով, տատանվում են 10%-ից (Իսրայել,Նիդեռլանդներ և Շվեյցարիա) 30%-ի (Էստոնիա) սահմաններում, չնայած, որ այն կարող էր լինել այնքան բարձր, ինչքան որ Հունգարիայում և Ռումինիայում է՝ 36%, որոնց վիճակագրությունները թերի են հաշվվել<ref>[[National Institute of Statistics (Romania)|National Institute of Statistics]], [https://web.archive.org/web/20110515195102/http://www.insse.ro/cms/files/Anuar%20statistic/02/02%20Populatie_ro.pdf Romanian Statistical Yearbook, chapter 2, page 62], 2011</ref><ref>{{Cite journal|last1=Sedgh|first1=G.|last2=Singh|first2=S.|last3=Henshaw|first3=S. K.|last4=Bankole|first4=A.|year=2011|title=Legal Abortion Worldwide in 2008: Levels and Recent Trends|url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3708411.html|deadurl=no|journal=Perspectives on Sexual and Reproductive Health|volume=43|issue=3|pages=188–198|doi=10.1363/4318811|pmid=21884387|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107111306/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3708411.html|archivedate=7 January 2012|df=dmy-all}}</ref>: Հղիության արհեստական ընդհատման ցուցանիշը նաև կարող է արտահայտված լինել որպես կնոջ ռեպրոդուկտիվ տարիքի ընթացքում կատարված աբորտների թվաբանական միջին, որն ընդունված է անվանել ''աբորտի ամբողջական ցուցանիշ'':
 
=== Գեստացիոն տարիք և մեթոդ ===
Տող 176.
=== Մոր և պտղի առողջություն ===
==== Քաղցկեղ ====
Հղիության ընթացքում քաղցկեղի առաջացման ցուցանիշը 0.02-1% է, և շատ դեպքերում, մոր ուռուցքը պատճառ է հանդիսանում աբորտի՝ մոր կյանքը պաշտպանելու համար, կամ, երբ հենց բուժումը կարող է պտղին անմիջական վնաս հասցնել: Սա մասամբ ճշմարիտ է արգանդի պարանոցի քաղցկեղի համար. ամենահաճախ հանդիպող տեսակը, որն առաջանում է ամեն 2.000-13.000 հղիություններից 1-ի ժամանակ, և որի բուժման նախաձեռնությունը համատեղելի չէ պտղի կյանքի պահպանման հետ: Պարանոցի քաղցկեղը շատ վաղ փուլում կարող է բուժվել ռադիկալ հիստերեկտոմիայի և կոնքային ավշային հանգույցների հեռացման միջոցով, ճառագայթային թերապիայով, կամ երկուսի համակցմամբ, մինչդեռ քաղցկեղի ուշ փուլերում բուժումը ճառագայթային մեթոդով է: Զուգահեռ կարող է կատարվել նաև քիմիաթերապիա: Միայն քիմիաթերապիայի իրառումը բարձրացնում է տերատոգեն էֆեկտների ռիկսը 7.5-17%-ով: Ավելի քան 40 Gy ճառագայթումով բուժումը սովորաբար հանգեցնում է ինքնաբեր վիժման: Առաջին եռամսյակում օգտագործվող ավելի ցածր դոզաները, մասնավորապես զարգացման 8-15 շաբաթների ընթացքում, կարող են հանգեցնել մտավոր հետամնացության կամ միկրոցեֆալիայի, իսկ ավելի ուշ՝ ներարգանդային աճի դանդաղեցման և պտղի քաշի նվազման:
 
Ծննդալուծումը հենց ինքը մոր համար ռիսկ է հանդիսանում: Հեշտոցային ծծնդալուծումը կարող է հանգեցնել նեոպլաստիկ բջիջների անցմանը ավշանոթային ուղիներ, արյունահոսության, արգանդի պարանոցի պառման, մինչդեռ որովայնային ծննդալուծումը կարող է հետաձգել ոչ վիրահատական բուժման նախաձեռնումը:
Տող 183.
Դեռ վաղ ժամանակներից սկսած կան ապացույցներ,որ հղիությունն ընդհատելու բազմաթիվ եղանակներ են եղել՝ ներառյալ վիժում առաջացնող բույսերի կիրառությունը, սուր գործիքների օգտագործումը, որովայնի վրա ճնշում գործադրելը և շատ այլ մեթոդներ<ref name="Management of Abortion, Chp 1">{{cite book|chapter=1. Abortion and medicine: A sociopolitical history|isbn=978-1-4443-1293-5|publisher=[[John Wiley & Sons, Ltd.]]|year=2009|location=[[Oxford, United Kingdom]]|title=Management of Unintended and Abnormal Pregnancy|edition=1st|first1=M |last1=Paul |first2=ES |last2=Lichtenberg |first3=L |last3=Borgatta |first4=DA |last4=Grimes |first5=PG |last5=Stubblefield |first6=MD |last6=Creinin |first7=Carole |last7=Joffe |url=http://media.wiley.com/product_data/excerpt/62/14051769/1405176962.pdf |format=PDF |archiveurl=https://www.webcitation.org/62bppK1Iw?url=http://media.wiley.com/product_data/excerpt/62/14051769/1405176962.pdf |archivedate=21 October 2011 |deadurl=no |ol=15895486W }}</ref>:
 
Արհեստական վիժումների ամենավաղ արտացոլումը արվեստի մեջ կարելի է գտնել Անգկոր Վաթ ռելիեֆի վրա: Հինդու և բուդիստական մշակույթներում կարելի է գնտել քանդակների շարք, որտեղ պատկերված է դատաստանը՝ մահից հետո, այդտեղ տեղ է գտել նաև որովայնային վիժման մեթոդը[[File:AngkorWatAbortionAD1150.JPG|thumb|Քանդակ Անկգոր Վաթում, Կամբոջա, 1150թ., պատկերված է դև, որը պատռելով հղի կնոջ որովայնը, կատարում է աբորտ<ref name="potts" /><ref>{{Cite book|author=Mould R |title=Mould's Medical Anecdotes |page=406 |publisher=CRC Press |year=1996|isbn=978-0-85274-119-1}}</ref>:]]Կան բժշկագետներ և արհեստական վիժման օպոնենտներ, որոնք պնդում են,որ Հիպոկրատի երդումը արգելում էր հնագույն ժամանակների հույն վիրաբույժներին արհեստական վիժումների պրակտիկայով զբաղվել, այլ գիտնականներ համաձայն չեն այս մեկնաբանության հետ և պնդում են, որ Հիպոկրատական Կորպուսի տեքստերը, երդմանը զուգընթաց, պարունակում են նաև արհեստական վիժման տարբեր եղանակների նկարագրությունը:
 
Վիրաբույժ Սկրիբոնիուս Լարգուսը մ.թ. 43-ին գրում է, որ Հիպոկրատի Երդումը արգելում է հղիության արհեստական ընդհատումը, նույնը նշում է Սորանուսը, չնայած, ակնհայտորեն, ոչ բոլոր բժիշկներն էին այդ ժամանակներում դրան ենթարկվում:
Տող 195.
Ե՛վ հանրային, և՛ առանձին քննարկումներում հղիության արհեստական ընդհատումը արդարացնող կամ դատապարտող փաստարկները կենտրոնանում են կա՛մ դրա իրականացման բարոյական տեսանկյունից թույլատրելիության, կա՛մ դա թույլատրող/արգելող օրենքներն արդարացնելու վրա<ref>{{cite book|title=Abortion Debate|last=Farrell|first=Courtney|publisher=ABDO Publishing Company|year=2010|isbn=1617852643|pages=6–7}}</ref>:
 
Համաշխարհային բժշկական միության հռչակագիրը Թերապևտիկ վիժման վերաբերյալ ասում է. «հանգամանքները, որոնք մոր շահերը բախման մեջ են դնում չծնված երեխայի շահերի հետ, ստեղծում են մի դիլեմմա և բարձրացնում այն հարցը, թե արդյո՞ք պետք է հղիությունը միտումնավոր ընդհատել»<ref>{{cite web|url=http://www.wma.net/en/30publications/10policies/a1/|title=WMA Declaration on Therapeutic Abortion|publisher=[[World Medical Association|WMA]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151028182953/http://www.wma.net/en/30publications/10policies/a1/|archivedate=28 October 2015|accessdate=28 October 2015|deadurl=yes}}</ref>: Վիժման մասին քննարկումները, հատկապես այնպիսինները, որոնք վերաբերում են վիժման վերաբերյալ օրենքներին, սովորաբար սկսվում են խմբերի կողմից, որոնք այս երկու դիրքորոշումներից մեկի ջատագովն են: Հղիության արհեստական ընդհատմանը դեմ խմբերը, որոնք կողմ են արհեստական վիժումը օրենքով սահմանափակելուն՝ ընդհուպ մինչև դա բոլորովին արգելելը, սովորաբար իրենց կոչում են «կյանքի կողմնակից», իսկ այն խմբերը, որոնք դեմ են օրենքով նման սահմանափակումներ դնելուն, իրենց կոչում են «ընտրության հնարավորության կողմնակից»<ref>Farrell, p. 8</ref>: Ընդհանուր առմամբ, առաջին խումբը պնդում է, որ մարդկային պտուղը արդեն իսկ ձևավորված անձ է, որն ապրելու իրավունք ունի, և սրանով արհեստական վիժումը բարոյապես հավասար է սպանությանը: Երկրորդ խումբը պնդում է, որ կինը կոնկրետ վերարտադրողական իրավունքներ ունի, հատկապես իրավունք՝ որոշելու՝ ցանկանո՞ւմ է հղիությունը կրել մինչև վերջ, թե՞ ոչ:
 
=== Ժամանակակից օրենքներ հղիության արհեստական ընդհատման վերաբերյալ===
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Աբորտ» էջից