Վիքիպեդիա

«Իլինոյս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 9.
| պարամետր1 = [[դեկտեմբերի 3]], [[1818]] (21-րդ)
}}
'''Իլինոյս''' կամ '''Իլինոյ''' ([[անգլերեն]]՝ ''{{lang-en|Illinois''}}, կարդ.՝ {{ԱուդիոIPAc-en|Enaudio=en-us-Illinois.ogg|Իլինոյˌ|ɪ|l|ə|ˈ|n|ɔɪ}} {{respell|IL|ə|NOY|'}}), նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի կենտրոնական մասում, Կենտրոնական հարթավայրերի հյուսիսային մասում՝ [[Միչիգան լիճ|Միչիգան լճի]] [[Օհայո]] և [[Միսիսիպի]] գետերի միջև։ Տարածքը՝ 146 հազար կմ²։ [[Սփրինգֆիլդ (Իլինոյս)|Սփրինգֆիլդ]] է մայրաքաղաքն ու ամենամեծ քաղաքն է [[Չիկագո]]ն։
 
== Անվանում ==
Տող 15.
 
== Աշխարհագրություն և կլիմա ==
Նահանգը տեղակայված է [[Կենտրոնական հարթավայրեր]]ում, և նրա տարածքի 60% %-ը զբաղեցնում է գետերը, իսկ մնացածը զբաղեցնում են լեռները: Նահանգի ընդհանուր տարածքը կազմում է 149 998 կմ² (50 նահանգներից զբաղեցնում է 25-րդ տեղը), որի 6020 կմ²-ը ջրային տարածք է կազմում և ջրային տարածքի մեծ մասը զբաղեցնում է [[Միչիգան լիճ]]ը:
 
Նահանգի ամենաբարձր կետը Չարլզ-Մաունդ լեռն է, որի բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 376 մ: Նահանգի ամենախոշոր շրջանը Մակլինն է <ref>[https://www2.illinois.gov/Pages/PageNotFoundError.aspx Data & Statistics]</ref>:
Տող 31.
ԱՄՆ մարդահամարի բյուրոյի տվյալներով [[2011]] թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ նահանգի բնակչությունը կազմել է 12.869.257 մարդ, ինչը 0,30 % -ով ավելի է, քան [[2010]] թվականի մարդահամարի տվյալները: Իլինոյսը Միջին Արևելքի ամենախիտ բնակեցված նահանգն է, և նրա բնակչության 65 %-ը կենտրոնացած է [[Չիկագո]]յի մետրոպոլիայի տարածքում, որը զբաղեցնում է նահանգի միայն 8 %-ը: Բնակչության մնացած մասը ապրում է փոքր քաղաքներում և գյուղական վայրերում: Միչիգան լճի ափին է գտնվում Իլինոյսի ամենամեծ քաղաքը և ԱՄՆ-ում երրորդ խոշորագույնը` [[Չիկագո]] քաղաքը, որտեղ ապրում է 2 695 598 մարդ:
 
Համաձայն 2010 թվականի մարդահամարի՝ նահանգի բնակչությունը ավելացել է 1,759,859 մարդով կամ 13,7 %-ով, որոնց 47,9 %-ը եկել են [[Լատինական Ամերիկա]]յից, 26,5% %-ը [[Ասիա]]յից, 22,1 % -ը [[Եվրոպա]]յից, 2,5 % -ը [[Աֆրիկա]]յից, 0,9 %-ը [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յից և 0,2 %-ը [[Օվկիանիա]]յից: Օտարերկրյա ծագումով բնակիչների շրջանում միայն 43.7% -ը ԱՄՆ քաղաքացիություն ունեն <ref name="factfinder.census.gov">[https://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_10_1YR_DP02&prodType=table SELECTED SOCIAL CHARACTERISTICS IN THE UNITED STATES]</ref>: Ռասայական կազմը հետևյալն է` 63,7 % սպիտակամորթներ, 14,5 % աֆրոամերիկացիներ, 15,8 % իսպանախոսներ, 4,6 % ասիացիներ, 0,3 % հնդկացիներ և ալյասկայի բնիկներ <ref name="factfinder.census.gov"/>:
 
Բնակչության 6,9 %-ը մինչև 5 տարեկան երեխաներ են, 24,4 %-ը՝ 18 տարեկան, 12,5 %-ը՝ մինչև 65 տարեկան և բարձր տարիքի: Իլինոյսի բնակչության 51,0 %-ը կանայք են:
Տող 73.
2011 թվականի օգոստոսի տվյալներով Համախառն ներքին արտադրանքը կազմել է 654,4 միլիարդ դոլար, և ԱՄՆ-ում զբաղեցնում է 5-րդ տեղը, ինչը համեմատելի է [[Նիդերլանդներ|Նիդեռլանդների]] նման երկրի ՀՆԱ-ի հետ<ref>[https://www.economist.com/blogs/dailychart/2011/01/comparing_us_states_countries The Economist: «US equivalents»]</ref>:
 
Գործազրկության մակարդակը 2012 թ.թվականին փետրվարին կազմել է 9.,1 %,՝ նախորդ տարվա 9.,3 %-ի փոխարեն<ref>[https://www.bls.gov/web/laus/laumstch.htm Over-the-Year Change in Unemployment Rates for States]</ref>:
 
Իլինոյսում եկամտահարկը հաշվարկվում է զուտ շահույթով ֆիքսված փոխարժեքը բազմապատկելով: [[1990]] թվականից տոկոսադրույքը սահմանվել է 3% %-ով, սակայն 2010 թվականին Գլխավոր ասամբլեան փոխելով այն հասցրեց մինչև 5 % ժամանակավոր աճի: Նոր օրինագիծը ուժի մեջ է մտել 2011 թվիթվականի հունվարի 1-ին, իսկ չորս տարի հետո նախատեսվել է նվազեցնել նախորդի մակարդակը<ref>[https://www.reuters.com/article/us-illinois-budget/illinois-lawmakers-pass-big-tax-hike-to-aid-budget-idUSTRE70A6GP20110112 Illinois lawmakers pass big tax hike to aid budget]</ref>: Վաճառքի հարկի համար պետությունում երկու դրույքաչափ կա `դեղամիջոցներ, բժշկական սարքավորումներ և օգտակար բարձրորակ սննդամթերքներ ,որոնք կազմում են 1%, մնացած արտադրանքը կազմում է` 6.,25% %<ref>[http://www.revenue.state.il.us/Publications/Sales/strrm/04012008/ST-25.pdf Illinois Sales Tax Reference Manual]</ref>:
 
Արդյունաբերության կենտրոնը Չիկագո քաղաքն է, որը 20-րդ դարից ի վեր հնարավորություն է տալիս նահանգին գրավել պետությունում գրավել մեծ հորիզոնականներ: Առաջատար ճյուղերի շարքի մեջ են մտնում նավթավերամշակումը, մեքենաշինությունը, սննդի արդյունաբերությունը, էլեկտրական սարքավորումների արտադրությունը և քիմիական արդյունաբերությունը<ref>[http://www.commerce.state.il.us/NR/rdonlyres/1357C591-2810-4228-A334-E8B55EF1288D/0/Manufacturing.pdf Manufacturing in Illinois]</ref>:
Տող 100.
 
== Հայտնի մարդիկ ==
 
Իլինոյսում ծնվել, մեծացել կամ աշխատել են այնպիսի անհատականություններ, որոնք հայտնի են ոչ միայն ԱՄՆ-ում, այլև աշխարհում: Նրանք զգալի ազդեցություն ունեցան պետության և ողջ երկրի քաղաքական, տնտեսական, գիտական, մշակութային և հասարակության զարգացման վրա: Նրանց թվում են`
 
Տող 111 ⟶ 110՝
* Ջեքի Ջոյներ Քերսին, ամերիկացի հայտնի մարզիկ, որը մասնագիտացած է երկար ցատկում, բազմակի օլիմպիական չեմպիոն է և աշխարհի չեմպիոն:
* [[Մորիսոն Ջենիֆեր]]ը ամերիկացի դերասանուհի, մոդել և պրոդյուսեր է:
* Ջոզեֆ Մեդիլը 1871-1873թթ.1873 թվականների ամերիկյան լրատվամիջոցների գործիչ, հրատարակիչ, քաղաքական գործիչ, Չիկագոյի քաղաքապետ է:
* [[Ջոզեֆ Սմիթ]]ը ամերիկացի կրոնական գործիչ է, Հիսուս Քրիստոսի Վերջին Օրերի Սրբերի Եկեղեցու հիմնադիր և առաջին նախագահ:
* [[Ջոն Բարդին]] ամերիկյան ֆիզիկոս է, ֆիզիկայի երկու Նոբելյան մրցանակ ստացած միակ մարդը:
Տող 138 ⟶ 137՝
 
{{Իլինոյս}}
 
{{ԱՄՆ-ի վարչական բաժանում}}
 
{{Արտաքին հղումներ}}
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Իլինոյս» էջից