«Իրաք»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 392.
* 2013 թվականի հունվարին էմիրաթական մի ընկերություն՝ Նախել փրոփերթիզը, համաձայնության է եկել՝ կառուցելու Ան-Նախել քաղաքը՝ ապագայի քաղաք [[Բասրա|Բասրայում]]։
 
==Ժողովրդագրություն==
== Բնակչություն ==
{{Historical populations
[[Պատկեր:Ethnoreligious Iraq.svg|աջից|մինի|{{legend|#ffaaaa|Շիա արաբներ}}
|source = <ref name="Issawi1988">{{cite book|author=Charles Philip Issawi|title=The Fertile Crescent, 1800–1914: A Documentary Economic History|url={{Google books|F2TGkO7G43oC|page=PA17|keywords=|text=|plainurl=yes}}|year=1988|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-504951-0|page=17|accessdate=2016-08-17}}</ref><ref>{{cite web|title=Population Census|url=http://cosit.gov.iq/AAS/AAS2012/section_2/test.htm|publisher=Central Organization for Statistics|accessdate=2016-08-17}}</ref><ref>{{cite web|title=Population Of Iraq For The Years 1977 – 2011 (000)|url=http://cosit.gov.iq/AAS/AAS2012/section_2/1.htm|publisher=Central Organization for Statistics|accessdate=2016-08-17}}</ref>
{{legend|#aaffcc|Սուննի արաբներ}}
|title = Պատմական բնակչության թիվը (միլիոններով)
{{legend|#eeffaa|Քրդեր}}
|percentages = pagr
{{legend|#ccaaff|Ասորիներ}}
|1878 |2.0
{{legend|#cdde87|Եզդիներ}}
|1947 |4.8
{{legend|#ff9955|Թուրքմեններ}}]]
|1957 |6.3
Իրաքը բազմազգ պետություն է. մեծ մասը [[արաբ]]ներ են, բնակվում են նաև [[քրդեր]], թուրքմեններ, [[ասորիներ]], [[հայեր]] և այլք։
|1977 |12.0
[[Բաղդադ]]ից բացի, որը բարձրահարկ եվրոպական շինություններով ու լայն պողոտաներով ժամանակակից խոշոր քաղաք է, Իրաքի կարևոր արդյունաբերական, տրանսպորտային ու մշակութային կենտրոններ են [[Մոսուլ]]ը, Բասրան, Կիրկուկը, Ամարան, Ռամդին։
|1987 |16.3
|1997 |22.0
|2009 |31.6
|2016 |37.2
}}
[[File:Bevölkerungsstruktur Irak 2014.jpg|thumb|Սեռատարիքային բուրգ]]
2016 թվականի տվյալներով Իրաքի ընդհանուր բնակչությունը կազմում է {{UN_Population|Iraq}}{{UN_Population|ref}}։ 1878 թվականին կատարված հաշվարկներով Իրաքի բնակչությունը եղել է ընդամենը 2 միլիոն<ref name="Issawi1988"/>։ 2013 թվականին Իրաքի բնակչությունը հասել է 35 միլիոնը, որը հետպատերազմյան շրջանի համար բում էր<ref>{{cite web|url=http://en.aswataliraq.info/(S(s0hfzsnuvqwhq445fuqqwg55))/Default1.aspx?page=article_page&id=153148&l=1|title=Iraqi population reaches about 35 million|date=2013-04-27|publisher=Aswat Al Iraq|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150114203319/http://en.aswataliraq.info/%28S%28j2xgdq450hsdyz455nf0n125%29%29/Default1.aspx?page=article_page&id=153148&l=1|archivedate=January 14, 2015|accessdate=2013-07-01|deadurl=yes|df=}}</ref>։
 
===Էթնիկ խմբեր===
Համաձայն [[Կենտրոնական հետախուզական վարչություն|Կենտրոնական հետախուզական վարչության]] Փաստերի համաշխարհային գրքի համաձայն՝ հղում կատարելով Իրաքի կառավարության 1987 թվականի հաշվարկների վրա<ref name="cia" />, Իրաքի բնակչության 75-80%-ը [[Արաբներ|արաբ]] է, իսկ 15%-ը՝ [[Քրդեր|քուրդ]]<ref name="cia" />։ Ավելին՝ հաշվարկների համաձայն այլ փոքրամասնությունները կազմում են երկրի բնակչության 5%-ը, այդ թվում [[թուրքմեններ]], [[եզդիներ]], շաբաքներ, [[բեդվիններ]], [[ասորիներ]], [[գնչուներ]], [[չերքեզներ]], [[չեչեններ]], դաղստանցիներ և [[պարսիկներ]]<ref name="cia" />։ Սակայն Միջազգային ճգնաժամային խումբը նշում է, որ 1987 թվականի, ինչպես նաև 1967, 1977 և 1997 թվականների [[Մարդահամար|մարդահամարի]] տվյալները «շատ խնդրահարույց են վարչակարգի մանիպուլյացիաների պատճառով», քանի որ Իրաքի քաղաքացիները իրավունք ունեին իրենց սեփականությունը ներկայացնել կա՛մ որպես արաբ, կա՛մ քուրդ<ref name="ICG">{{cite web|url=http://www.genocidewatch.org/images/Iraq_08_11_13_Turkey_and_Iraqi_Kurds_Conflict_or_Cooperation.pdf|title=Turkey and the Iraqi Kurds: Conflict or Cooperation?|year=2008|publisher=[[International Crisis Group]]|page=16|accessdate=19 June 2018|author=}}</ref>։ Արդյունքում՝ սա էթնիկ փոքրամասնությունների թվաքանակի վերաբերյալ թյուր կարծիք է ձևավորել, մասնավորապես Իրաքի երրորդ ամենախոշոր էթնիկ խմբի՝ թուրքմենների վերաբերյալ<ref name="ICG" />։
 
Եվրոպական խորհրդի հետազոտության ծառայության հրատարակած զեկույցի համաձայն 2015 թվականին Իրաքում եղել են 24 միլիոն արաբներ (15 միլիոն [[Շիա իսլամ|շիաներ]] 9 միլիոն [[Սուննի իսլամ|սուննիներ]]), 4 միլիոն սուննի քրդեր, 3 միլիոն իրաքյան թուրքմեններ, 1 միլիոն սևամորթ իրաքցիներ, 500 հազար [[Քրիստոնեություն|քրիստոնյաներ]] (այդ թվում ասորիներ և [[հայեր]]), 500 հազար եզդիներ, 250 հազար շաբաքներ, 50 հազար գնչուներ, 3000 մանդեաներ, 2000 չեչեններ, չերքեզներ և դաղստանցիներ, 1000 բահաիներ և շատ քիչ [[հրեաներ]]<ref name="EPRS">{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2015/548988/EPRS_BRI(2015)548988_REV1_EN.pdf|title=Minorities in Iraq Pushed to the brink of existence|year=2015|publisher=[[European Parliamentary Research Service]]|pages=3–4|accessdate=19 June 2018|author=}}</ref>։
 
Իրաքի հարավային շրջաններում ապրում են ավելի քան 20 հազար հովտային արաբներ<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/2807821.stm|title=BBC News – Iraq's 'devastated' Marsh Arabs|date=March 3, 2003|accessdate=2008-05-01|first=Heather|last=Sharp}}</ref>։
 
Իրաքում ապրում են շուրջ 2500 չեչենական համայնք<ref>{{cite web|url=http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/12785/chechens_in_the_middle_east.html|title=Chechens in the Middle East: Between Original and Host Cultures|date=2002-09-18|publisher=Belfer Center for Science and International Affairs|archive-url=https://web.archive.org/web/20110722061015/http://belfercenter.ksg.harvard.edu/publication/12785/chechens_in_the_middle_east.html|archive-date=2011-07-22|dead-url=yes|accessdate=2010-04-21|df=}}</ref>։
 
Հարավային Իրաքում աֆրիկյան արմատներով իրաքցիների համայնք կա․ այն ձևավորվել է Իսլամական խալիֆայությունում 9-րդ դարում Զանջի ապստամբության ժամանակ գոյություն ունեցող ստրկատիրական սովորույթի արդյունքում։ Բասրան համարվել է կարևորագույն նավահանգիստը<ref name="zanj" />։ Այն Արաբական պլատֆորմի ամենաբնակեցված երկիրն է<ref>{{cite book|title=Geo-data: the world geographical encyclopedia|last1=McCoy|first1=John|date=2003|page=281}}</ref>։
 
== Տրանսպորտ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Իրաք» էջից