«Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (Նոր Ջուղա)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
{{Այլ կիրառումներ|Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (այլ կիրառումներ)}}▼
{{Արևմտահայերեն|Սուրբ Ամենափրկիչ Վանք (Նոր Ջուղա, արեւմտահայերէն)}}
{{Տեղեկաքարտ Կրոնական կառույց
Տող 57 ⟶ 56՝
| Վիքիպահեստում = Vank Cathedral
}}
▲{{Այլ կիրառումներ|Սուրբ Ամենափրկիչ վանք (այլ կիրառումներ)}}
'''Սուրբ Ամենափրկիչ''', հայ առաքելական եկեղեցի Իրանի [[Ֆարսի նահանգ|Ֆարսի]] նահանգում՝ [[Նոր Ջուղա]] քաղաքում: Պատկանում է [[Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւն|Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության]] [[Սպահանի թեմ]]ին: Կառուցուել է 1655 թվականին՝ շահ [[Աբբաս II Սեֆի]]ի ժամանակ։
== Պատմություն ==
Վանքի նոր շենքը կառուցվել է ինը տարում՝ [[Փիլիպոս Ա Աղբակեցի|Փիլիպոս Աղբակեցի]] կաթողիկոսի և ժողովրդի օժանդակությամբ։ Եկեղեցու խորանի տակ թաղված են [[Խաչատուր
Վանքի ներսի պատերին պատկերված են դրվագներ սուրբ [[Գրիգոր Լուսավորիչ|Գրիգոր Լուսավորչի]] կյանքից, [[Ադամ և Եվա|Ադամի և Եվա]]յի պատմությունը, պատկերներ [[Հիսուս Քրիստոս]]ի խաչելությունից։ Պատկերազարդումները կատարվել են անվանի նկարիչներ [[Հովհաննես Մրքուզ (փիլիսոփա)|Հովհաննես
▲Եկեղեցու խորանի տակ թաղված են Խաչատուր Կեսարացին, ով հիմնադրեց Իրանում առաջին տպարանը, և Դավիթ Առաջնորդը, որի ժամանակ վերակառուցվել է վանքի մայր տաճարը։ Վանքի պատերի հախճասալերը տեղադրւել են 1710-1716 թթ.։ Վանքի արևմտեան դռնից քիչ հեռու, 1702 թ-ին կառուցած զանգակատունն է իր չորս զանգերով։ Եկեղեցու մուտքի դռան մոտ, խորանարդաձև բարձր շինութեան վրայ, չորս կողմից տեղադրուած է ժամացոյց։ Այն նուիրվել է եկեղեցուն 1930 թ.։ 1971 թ., Սպահանի թեմի առաջնորդարանի ջանքերով, կառուցվել է Նոր Ջուղայի թանգարանը։ Իսկ գրադարանը, որը ծառայել է նաև իբրև թանգարան, հիմնվել է 1905 թ.։
== Օժանդակ կառույցներ ==
Սուրբ Ամենափրկիչ վանքի տպարանը, որն առաջինն էր Իրանում և ողջ [[Միջին Արևելք]]ում, հիմնադրվել է 1636 թվականին [[Խաչատուր Կեսարացի|Խաչատուր Կեսարացու]] ջանքերով։ Վանքի գրադարանը հարուստ է հայերեն, պարսկերեն և եվրոպական լեզուներով գրված գրքերով, որոնք հասանելի են գիտաշխատողներին և ընթերցողին։ Տպարանի շենքի մոտ է գտնվում 1915 թվականի [[Մեծ եղեռն]]ի հուշարձանը, որը կառուցվել է 1975 թվականին։▼
▲1930 թ. Նոր ջուղայեցիների թանկարժեք իրերը, որոնք իրենց հետ բերել էին Եվրոպայից, ցուցադրվեցին թանգարանում։ Քանի որ ցուցահանդեսը մեծ հետաքրքրության արժանացավ զբոսաշրջիկների կողմից, ազգային առաջնորդարանը որոշեց Վանքի բակում կառուցել միջազգային չափանիշներին համապատասխանող թանգարանի երկհարկանի շենք։ Այնտեղ են պահպանվում և ցուցադրվում ձեռագիր գրքեր, կտավներ, կրոնական արարողությունների հանդերձանքներ, ազգային տարազներ, կաթողիկոսների կոնդակներ, թագավորների հրովարտակներ, 18-րդ դարում գրված հայերեն ձեռագիր Ղուրան, նաև աննանի եվրոպացի նկարիչների գործեր ու Հայաստանի թագավորների պատկերներով ոսկեդրամներ։ Առանձնահատուկ տեղ է գրավում Վահրամ Հակոբյանի՝ 7 մմ երկարութեամբ մազի վրայ գրված հետևյալ նախադասությունը՝ «Ճանաչել զիմաստություն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ»։ Այն գրվել է մազի հաստութիւնից 20 անգամ ավելի բարակ ալմաստե գրչով։ Բանաստեղծների, անւանի գրողների և Խաչատուր Կեսարացու կիսանդրիները տեղադրված են մուտքի դռան առջև։
▲Վանքի գրադարանը հարուստ է հայերեն, պարսկերեն և եվրոպական լեզուներով գրված գրքերով, որոնք հասանելի են գիտաշխատողներին և ընթերցողին։ Տպարանի շենքի մոտ է գտնվում 1915 թվականի [[Մեծ եղեռն]]ի հուշարձանը, որը կառուցվել է 1975 թվականին։
== Աղբյուրներ ==
* Դիւան Նոր Ջուղայի Ս. Ամենափրկիչ վանքի. Մասն Ա, Էջմիածնի կաթողիկոսների կոնդակներ (1652-1705 թթ.), Աշխատասիրեց Խաժակ Տէր-Գրիգորեան, Անթիլիաս, 2003։
== Ծանոթագրություններ ==▼
{{ծանցանկ}}▼
== Գրականություն ==
* Դիւան Ս. Ամենափրկիչ վանքի 1606-1960. Կազմեց Լ. Գ. Մինասեան,, Նոր Ջուղա, 1983։
* Լևոն Գ. Մինասեան, Նոր Ջուղայի տպարանն ու իր տպագրած գրքերը, Նոր Ջուղա, 1972։
▲== Ծանոթագրություններ ==
▲{{ծանցանկ}}
{{Իրանահայ կյանք}}
{{ՎՊԵ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
| |||