«Ֆլեյտա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 51.
<br />[[Պատկեր:Irish flute Flauta travessera irlandesa.jpg|մինի|Իռլանդական ֆլեյտա]]
== Կատեգորիաներ ==
[[Պատկեր:Zampoña.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Zampo%C3%B1a.jpg|աջից|մինի|''zampoña'' նվագելիս, Pre-Inca
Ֆլեյտան հիմնականում բաց փող է, որը հնչում է երաժիշտի կողմից գործիքի ներսում օդի տատանումների առաջացման միջոցով։ Կենտրոնացված ուսումնասիրություններից և փորձերից հետո նվագողները սկսեցին կառավարել օդի ուղղությունը՝ ստեղծելով օդի հոսանք, որում օդը ուղղված է ցած դեպի գործիքի գլխավոր հատվածի ձայնային անցք։ Կան ֆլեյտայի ընդարջակ տեսակներ։ Տեսակներից մեծամասնության դեպքում երաժիշտը օդը մղում է ուղիղ բերանային հատվածի եզրով՝ ներքևի շրթունքով 1/4 մասով փակելով բերանային հատվածը։ Այնուամենայնիվ որոշ ֆլեյտաներ, ինչպիսիք են վիսթլը'','' ''gemshorn-ը'', [[Ֆլաժոլետ|ֆլաժոլետը]], ''recorder-ը'', [[Թին վիսլ|թին վիսլ,]] ''tonette-ն,'' [[Ֆույարա|ֆույարան]] և օկարինան ունեն խողովակ, որ օդը ուղղում է դեպի եզր։ Բերանիկը գործիքին տաիս է պարզ տեմբր, որը տարբերվում էբերանիկից զուրկ ֆլեյտաներից և գործիքը դարձնում է ավելի դյուրին նվագելու համար, բայց միևնույն ժամանակ կորցնում է երաժիշտի հավասարակշռությունը։
Տող 60.
Ֆլեյտաները կարող են ունենալ ցանկացած քանակի խողովակներ, սակայն ամենտարածվածը մեկն է։ Շատ ռեզոնանտներ ունեցող ֆլեյտաները կարելի է նվագել օգտագործելով մեկ ռեզոնատորը միևնույն ժամանակ (օր՝ պանի ֆլեյտա) կամ մեկից ավելի (օր՝double flutes)։
Ֆլեյտա նվագելիս գոյություն ունի օդի մղման մի քանի տարբեր
=== Արևմտյան համերգային ֆլեյտաներ ===
{{Main|Համերգային ֆլեյտա}}
[[File:Flute with musicial notes.jpg|thumb|upright=1.25|left|Արևմտյան համերգային ֆլեյտա]]
==== Փայտե մեկ բանալի ունեցող ուղղահայաց ֆլեյտա ====
Տոնայնությամբ՝ D։ Փայտե համերգային ֆլեյտա օգտագործել են Եվրոպական դասական երաժշտության մեջ հիմնականում վաղ 18-իդ դարից վաղ 19-իդ դարի ընթացքում։ Որպես այդպիսին գործիքը հաճախ է նշվում որպես [[բարոկկո համերգային ֆլեյտա]]։ 19-րդ դարում աստիճանաբար մարգինալացված արևմտյան համերգային ֆլեյտայից՝ բարոկկո ֆլեյտաները նորից գործի դրվեցին ուշ 20-րդ դարում։
====Արևմտյան համերգային ֆլեյտա ====
[[File:Western concert flute.jpg|thumb|upright=1.35|right| Արևմտյան համերգային ֆլեյտայի պատկեր]]
Արևմտյան համերգային ֆլեյտան՝ միջնադարյան գերմանական ֆլեյտի հաջորդը, ուղղահայաց երեք մասերից կազմված գործիք է՝ փակված վերին հատվածում։ Այս տեսակի ֆլեյտան ունի տոնայնության ավելի մեծ շրջանաձև անցքեր քան բարոկկո ֆլեյտաների մատների համար նախատեսված անցքերըը։ 1932-ից 1847 թվականներին Բյոմ Տեոբալդը ձևավորեց անցքերի չափսը և տեղադրությունը, բանալիների մեխանիզմը և ապլիկատուրան, որոնցով ստեղծվում էին նոտաներ ֆլեյտայի ամենացածրից ամենաարձր դիապազոն։ Սրանով առ համեմատ բարելավվեց գրծիքի դինամիկ դիապազոնը և տոնայնությունը<ref>[[Theobald Boehm|Boehm, Theobald]]. (1964). ''The Flute and Flute-Playing in Acoustical, Technical, and Artistic Aspects'', translated by Dayton C. Miller, with a new introduction by Samuel Baron. New York: Dover Publications. {{ISBN|0-486-21259-9}}, pp. 8–12.</ref>։ Որոշ դետալներով (և բացառությամբ ''Kingma'' համակարգի և այլ ապլիկատուրաների համակարգերի) արևմտյան համերգային ֆլեյտաները համապատասխանում են Բյոմի դիզայնին, որն հայտնի է որպես Բյոմի համակարգ։ Սկսնակ երաժիշտների ֆլեյտաները պատրաստված են նիկելից, արծաթից կամ արծաթազօծ փողով են, մինչ հմուտ երաժիշտներն օգտագործում են կարծր արծաթե, ոսկե և երբեմն էլ պլատինե ֆլեյտաներ։ Կան նաև ժամանակակից փայտե ֆլեյտաներ, որոնք սովորաբար արծաթե կամ ոսկե բանալիներով են։ Սովորաբար օգտագործվում է ''African Blackwood'' տեսակի փայտ։
Սովորական Դո լարվածքով համերգային ֆլեյտայի դիապազոնը երեք օկտավա է և սկսվում է Դո նոտայից կամ կես տոն ցածր, երբ միացված է ''B foot''-ը։ Սա նշանակում է, որ համերգային ֆլեյտան ամենատարածված նվագարանն է։
====Արևմտյան համերգային ֆլեյտայի տերբերակներ====
[[File:Joueuse de flûte à Château-Thierry.jpg|thumb|right| Կենտրոնում՝ պիկոլլո, աջում՝ մեծ ֆլեյտա]]
[[Պիկոլո|Պիկոլոն]] նվագախմբի ամենաբարձր հնչողություն ունեցող գործիքն է։ Ֆլեյտայի ընտանիքին պատկանող ավելի ցածր հնչողության գործիքներն են [[Ալտֆլեյտա|Ալտ-ֆլեյտան]] և [[Բասֆլեյտա|բասֆլեյտան]]։ Վերջիններս հազվադեպ են օգտագործվում և համերգային ֆլեյտայից մեկ օկտավա ցածր են։ [[Կոնտրաբաս ֆլեյտա|Կոնտրաբաս ֆլեյտան]], [[կրկնակի կոնտրաբաս ֆլեյտա|կրկնակի կոնտրաբաս ֆլեյտան]] և [[հիպերբաս ֆլեյտա|հիպերբաս ֆլեյտան]] համապատասխանաբար Դո-ից երկու, երեք, չորս օկտավա ցածր լարում ունեցող ֆլեյտաների հազվագյուտ տեսակներից են։
Երբեմն օգտագործվում են պիկոլլոյի և ֆլեյտայի ալյ տեսակներ։ Գործիքները, որոնք պատրաստված են համապատասխան հին ստանդարտների և օգտագործվում են հատկապես փողային նվագախմբերի համերգներում ներառում են D♭ պիկոլլոն, սոպրանո ֆլեյտան, F ալտ-ֆլեյտան և B♭ բասսֆլեյտան։
<br />
*[[պիկոլո]]
| |||