«Աբորտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 115.
=== Վտանգավոր աբորտ ===
[[Պատկեր:RussianAbortionPoster.jpg|մինի|Պաստառ 1925թ., զգուշացում հղիության արհեստական ընդհատում կատարող մանկաբարձուհիներին: Գրվածքի թարգմանությունը. «Հղիության արհեստական ընդհատումը, որը կատարվում է վերապատրաստված կամ ինքնուսուց մանկաբարձուհիների կողմից, կարող է ոչ միայն վնասել կնոջը, այլ նաև մահվան պատճառ դառնալ:»]]
Կանայք, ովքեր ցանկանում են ընդհատել իրենց հղիությունը, երբեմն դիմում են վտանգավոր մեթոդների, մասնավորապես, երբ օրինական ճանապարհով աբորտին հասնելը դանռում է անհնար: Նրանք դա կարող են կատարել ինքնուրույն, կամ դիմել մեկին, ով չունի պատշաճ բժշկական հմտություններ: Հենց այս քայլերն էլ ծանր բարդությունների առաջացման միտում ունեն, ինչպիսիք են՝ թերի աբորտը, սեպսիսը, արյունահոսությունները կամ ներքին օրգանների վնասվածքները<ref>{{Cite journal|last1=Okonofua|first1=F.|year=2006|title=Abortion and maternal mortality in the developing world|url=http://www.jogc.org/abstracts/full/200611_WomensHealth_1.pdf|deadurl=yes|format=PDF|journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada|volume=28|issue=11|pages=974–979974–79|pmid=17169222|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120111121431/http://www.jogc.org/abstracts/full/200611_WomensHealth_1.pdf|archivedate=11 January 2012|df=dmy}}</ref>:
 
Ամբողջ աշխարհում կանանց մահացության ամենահաճախ հանդիպող պատճառներից մեկը հենց վտանգավոր աբորտն է: Չնայած նրան, որ տվյալներն այդքան էլ հստակ չեն, տարեկան կատարվում է մոտ 20 միլիոն աբորտ, որից 97%-ը՝ զարգացող երկրներում<ref name="lancet-grimes" />: ԱռողջապահությանՈչ Համաշխարհայինհուսալի Կազմակերպությունըաբորտը վկայումկարող է, որմիլիոնավոր մահացությանվնասվածքների ցուցանիշներըպատճառ նվազելհադնիսանալ<ref են 1990name="lancet-ականներիցgrimes3" սկսած/><ref name="WHO2011Haddad-2009">{{citeCite bookjournal|urllast1=http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501118_eng.pdfHaddad|first1=LB|last2=Nour|first2=NM|year=2009|title=Unsafe abortion: globalunnecessary andmaternal regionalmortality|journal=Reviews estimatesin ofObstetrics the& incidenceGynecology|volume=2|issue=2|pages=122–26|doi=|pmc=2709326|pmid=19609407}}</ref>: ofԿախված unsafeմեթոդից՝ abortionմահացության andցուցանիշները associatedտարբեր mortalityեն, inև 2008նախորդ տասնամյակում տատանվում են 37,000-ից մինչև 70,000-ը<ref name="lancet-grimes3" /><ref name="OBGY093" /><ref name="Loz2012">{{cite journal|last=WorldLozano|first=R|date=15 HealthDecember Organisation2012|publishertitle=WorldGlobal Healthand Organisationregional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010|yearjournal=2011Lancet|isbnvolume=978-92-4-150111-8380|editionissue=6th9859|pagepages=272095–128|formatdoi=PDF10.1016/S0140-6736(12)61728-0|archiveurlpmid=https:23245604|hdl=10536/DRO/web.archive.org/web/20140328093307/httpDU:30050819|hdl-access=free}}<//whqlibdoc.whoref>, ոչ հուսալի աբորտների արդյունքում կանանց մահացության թիվը կազմում է ընդհանուր մայրական մահացության շուրջ 13%-ը<ref>{{cite book|title=A clinical guide for contraception|last=Darney|first=Leon Speroff, Philip D.int/publications/2011/9789241501118_eng.pdf|archivedatepublisher=28Lippincott MarchWilliams 2014& Wilkins|deadurlyear=no2010|dfisbn=dmy1-all60831-610-6|edition=5th|location=Philadelphia|page=406}}</ref>:
 
Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպությունը վկայում է, որ մահացության ցուցանիշները նվազել են 1990-ականներից սկսած<ref name="WHO2011">{{cite book|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501118_eng.pdf|title=Unsafe abortion: global and regional estimates of the incidence of unsafe abortion and associated mortality in 2008|last=World Health Organisation|publisher=World Health Organisation|year=2011|isbn=978-92-4-150111-8|edition=6th|page=27|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140328093307/http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9789241501118_eng.pdf|archivedate=28 March 2014|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
Ներկայումս հանրային առողջության կազմակերպությունները նախաձեռնում են բուժանձնակազմի վերապատրաստումներ, փորձում են նպաստել աբորտների օրինականացմանը, ապահովում վերարտադրողական առողջության ծառայությունների հասանելությունը, որոնք կօգնեն նվազեցնել ոչ հուսալի աբորտների քանակը<ref name="berer-who">{{cite journal|author=Berer M|year=2000|title=Making abortions safe: a matter of good public health policy and practice|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=5|pages=580–92|pmc=2560758|pmid=10859852}}</ref>:
 
2012 թվականին Դուբլինի Դեկլարացիայի կողմից ստորագրված հռչակագրում նշվում է, որ «աբորտի արգելումը ոչ մի կերպ չի ազդում հղի կանանց օպտիմակ խնամքի հասանելիության վրա»<ref>{{cite web|url=http://www.dublindeclaration.com/translations/|title=Translations|publisher=Dublin Declaration|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151028135616/http://www.dublindeclaration.com/translations/|archivedate=28 October 2015|accessdate=28 October 2015|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
 
Ներկայումս հանրային առողջության կազմակերպությունները նախաձեռնում են բուժանձնակազմի վերապատրաստումներ, փորձում են նպաստել աբորտների օրինականացմանը, ապահովում վերարտադրողական առողջության ծառայությունների հասանելությունը,հասանելիությունը՝ նպատակ որոնք կօգնենունենալով նվազեցնել ոչ հուսալի աբորտների քանակը<ref name="berer-who">{{cite journal|author=Berer M|year=2000|title=Making abortions safe: a matter of good public health policy and practice|journal=Bulletin of the World Health Organization|volume=78|issue=5|pages=580–92|pmc=2560758|pmid=10859852}}</ref>:
 
Հիմնականում աբորտրների իրավական դիրքորոշումով է պայմանավորված, դրանք կարվեն հուսալի ճանապարհներով թե ոչ: Այն երկրներում, որտեղ աբորտը ոչ միշտ է հասանելի հանրությանը, ավելի մեծ ցուցանիշներ են գրանցված համեմատած այն երկրների, որտեղ աբորտը օրինական է և հասանելի<ref name="OBGY09">{{Cite journal|last1=Shah |first1=I |last2=Ahman |first2=E |title=Unsafe abortion: global and regional incidence, trends, consequences, and challenges |journal=Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada |volume=31 |issue=12 |pages=1149–58 |date=December 2009 |pmid=20085681 |url=http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf |format=PDF |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716212405/http://www.sogc.org/jogc/abstracts/full/200912_WomensHealth_1.pdf |archivedate=16 July 2011 |df=dmy |doi=10.1016/s1701-2163(16)34376-6}}</ref><ref name="Sedgh 2012">{{Cite journal |last1=Sedgh |first1=G. |last2=Singh |first2=S. |last3=Shah |first3=I. H. |last4=Åhman |first4=E. |last5=Henshaw |first5=S. K. |last6=Bankole |first6=A. |doi=10.1016/S0140-6736(11)61786-8 |title=Induced abortion: Incidence and trends worldwide from 1995 to 2008 |journal=The Lancet |volume=379 |issue=9816 |pages=625–632 |year=2012 |pmid=22264435 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf |format=PDF |quote=Because few of the abortion estimates were based on studies of random samples of women, and because we did not use a model-based approach to estimate abortion incidence, it was not possible to compute confidence intervals based on standard errors around the estimates. Drawing on the information available on the accuracy and precision of abortion estimates that were used to develop the subregional, regional, and worldwide rates, we computed intervals of certainty around these rates (webappendix). We computed wider intervals for unsafe abortion rates than for safe abortion rates. The basis for these intervals included published and unpublished assessments of abortion reporting in countries with liberal laws, recently published studies of national unsafe abortion, and high and low estimates of the numbers of unsafe abortion developed by WHO. |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120206043854/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/Sedgh-Lancet-2012-01.pdf |archivedate=6 February 2012 |df=dmy-all }}</ref><ref name="Sedgh 2007">{{cite journal|year=2007|title=Induced abortion: estimated rates and trends worldwide|journal=Lancet|volume=370|issue=9595|pages=1338–45|doi=10.1016/S0140-6736(07)61575-X|pmid=17933648|vauthors=Sedgh G, Henshaw S, Singh S, Ahman E, Shah IH|citeseerx=10.1.1.454.4197}}</ref><ref name="WHO-unsafe-2007">{{cite web|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241596121_eng.pdf|title=Unsafe abortion: Global and regional estimates of the incidence of unsafe abortion and associated mortality in 2003|year=2007|publisher=[[World Health Organization]]|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110216141018/http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241596121_eng.pdf|archivedate=16 February 2011|accessdate=7 March 2011|deadurl=no}}</ref><ref>{{cite journal|author=Berer M|date=November 2004|title=National laws and unsafe abortion: the parameters of change|url=|journal=Reproductive Health Matters|volume=12|issue=24 Suppl|pages=1–8|doi=10.1016/S0968-8080(04)24024-1|pmid=15938152}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Culwell|first1=Kelly R.|last2=Hurwitz|first2=Manuelle|date=May 2013|title=Addressing barriers to safe abortion|journal=International Journal of Gynecology & Obstetrics|volume=121|pages=S16–S19|doi=10.1016/j.ijgo.2013.02.003}}</ref>:
Տող 125 ⟶ 129՝
Օրինակ՝ 1996 թ-ին աբորտի օրինականացումը Հարավային Աֆրիկայում անմիջապես իր դրական ազդեցությունը թողեց աբորտով պայմանավորված բարդությունների հանդիպման հաճախականության վրա<ref name="jewkes">{{cite journal|date=March 2005|title=The impact of age on the epidemiology of incomplete abortions in South Africa after legislative change|url=|journal=BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology|volume=112|issue=3|pages=355–9|doi=10.1111/j.1471-0528.2004.00422.x|pmid=15713153|vauthors=Jewkes R, Rees H, Dickson K, Brown H, Levin J}}</ref>՝ իջեցնելով այն ավելի քան 90%-ով<ref name="bateman-samj">{{cite journal|author=Bateman C|date=December 2007|title=Maternal mortalities 90% down as legal TOPs more than triple|url=http://samj.org.za/index.php/samj/article/view/642|deadurl=no|journal=South African Medical Journal|volume=97|issue=12|pages=1238–42|pmid=18264602|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170830200316/http://samj.org.za/index.php/samj/article/view/642|archivedate=30 August 2017|df=dmy-all}}</ref>: Աբորտի օրինականացմամբ պայմանավորված՝ մայրական մահացության մակարդակի նմանատիպ իջեցում է նկատվել այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Ռումինիան և Նեպալը<ref>{{cite journal|last1=Conti|first1=Jennifer A.|last2=Brant|first2=Ashley R.|last3=Shumaker|first3=Heather D.|last4=Reeves|first4=Matthew F.|date=November 2016|title=Update on abortion policy|journal=[[Current Opinion in Obstetrics and Gynecology]]|pages=1|doi=10.1097/GCO.0000000000000324}}</ref>:
 
2011 թվականի հետազոտությունների արդյունքում պարզ դարձավ, որ Միացյալ Նահանգներում, որոշ նահանգների աբորտների իրականացման դեմ օրենքները կորելացվում են այդ նահանգներում կատարվող աբորտների ցածր ցուցանիշների հետ<ref>{{cite journal|last1=New|first1=M.J.|date=15 February 2011|title=Analyzing the Effect of Anti-Abortion U.S. State Legislation in the Post-Casey Era|journal=State Politics & Policy Quarterly|volume=11|issue=1|pages=28–47|doi=10.1177/1532440010387397}}</ref>: Տվյալները, իհարկե, բոլոր նահանգների ցուցանիշներին չեն համապատասխանում<ref>{{cite journal|last1=Medoff|first1=M.H.|last2=Dennis|first2=C.|date=21 July 2014|title=Another Critical Review of New's Reanalysis of the Impact of Antiabortion Legislation|journal=State Politics & Policy Quarterly|volume=14|issue=3|pages=269–76|doi=10.1177/1532440014535476}}</ref>:
Սակայն, այս տվյալները բացարձակ ճշգրիտ չեն կարող լինել, քանի որ իրավիճակները կարող են տարբեր կերպ մեկնաբանված լինել մասնագետների կողմից. օրինակ՝ ինքնաբեր վիժում կամ ուշացած-կասեցված մենստրուացիա<ref name="Pandemic">{{cite web|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/unsafe_abortion/lancet_paper/en/|title=Unsafe Abortion - The Preventable Pandemic*|last=Grimes|first=David A.|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140305122947/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/unsafe_abortion/lancet_paper/en/|archivedate=5 March 2014|accessdate=2010-01-16|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="Brazil_Unsafe">{{cite journal|last1=Nations|first1=MK|date=1997|title=Women's hidden transcripts about abortion in Brazil|journal=Social Science & Medicine|volume=44|pages=1833–45|doi=10.1016/s0277-9536(96)00293-6|pmid=9194245}}</ref>:
 
Բացի դրանից, էֆեկտիվ հակաբեղմնավորիչներ բացակայությունը նույնպես ոչ հուսալի աբորտների պատճառ է հադնիսանում: Հաստատվել է, որ ոչ հուսալի աբորտների քանակը կարելի է կրճատել 75%-ով, եթե ընտանիքի պլանավորման և մոր առողջության պահպանման ժամանակակից ծառայությունները հասանելի լինեն ամբողջ աշխարհով մեկ<ref name="Singh">{{cite web|url=http://www.guttmacher.org/pubs/FB-AIU-summary.pdf|title=Facts on Investing in Family Planning and Maternal and Newborn Health|year=2010|publisher=Guttmacher Institute|format=PDF|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120324101905/http://www.guttmacher.org/pubs/FB-AIU-summary.pdf|archivedate=24 March 2012|accessdate=24 May 2012|deadurl=yes}}</ref>:
Աշխարհում կանանց 40%-ին է հասանելի թերապևտիկ և էլեկտիվ աբորտը գեստացիոն տարիքի սահմաններում<ref name="IJGO10" />, մինչդեռ լրացուցիչ 35%-ն էլ ունի այդ հնարավորությունը, եթե նրանք համապատասխանում են որոշակի ֆիզիկական, մտավոր կամ սոցիալական չափանիշներին<ref name="Dev98-07">{{Cite journal |last1=Boland |first1=R. |last2=Katzive |first2=L. |doi=10.1363/ifpp.34.110.08 |title=Developments in Laws on Induced Abortion: 1998–2007 |journal=International Family Planning Perspectives |volume=34 |issue=3 |pages=110–120 |year=2008 |pmid=18957353 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007221828/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html |archivedate=7 October 2011 |df=dmy-all }}</ref>:Մինչ մայրական մահացության մակարդակը քչանում է հուսալի աբորտներից, ոչ հուսալի աբորտների դեպքում արձանագրվել է 70.000 մահ և 5 միլիոն հաշմանդամության դեպք մեկ տարվա ընթացքում<ref name="OBGY09" />: Երկրորդային անպտղությունը, որի պատճառն է ոչ հուսալի,վտանգավոր աբորտը, հանդիպում է մոտ 24 միլիոն կանանց մոտ<ref name="WHO-unsafe-2007" />: Միայն ընտանիքի պլանավորման նախատեսմամբ, կրթական մակարդակի բարձրացմամբ և առողջապահական համակարգի բարելավմամբ է հնարավոր տվյալ երևույթների ցուցանիշները հասցնել նվազագույնի<ref>{{cite web|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/fch_10_06/en/index.html|title=Packages of interventions: Family planning, safe abortion care, maternal, newborn and child health|year=2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101109224916/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/fch_10_06/en/index.html|archivedate=9 November 2010|accessdate=31 December 2010|authors=[[UNICEF]], [[United Nations Population Fund]], WHO, World Bank|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
 
Սակայն, այս տվյալները բացարձակ ճշգրիտ չեն կարող լինել, քանի որ իրավիճակները կարող են տարբեր կերպ մեկնաբանված լինել մասնագետների կողմից. օրինակ՝ ինքնաբեր վիժում կամ ուշացած-կասեցված մենստրուացիա<ref name="Pandemic">{{cite web|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/unsafe_abortion/lancet_paper/en/|title=Unsafe Abortion - The Preventable Pandemic*|last=Grimes|first=David A.|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140305122947/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/unsafe_abortion/lancet_paper/en/|archivedate=5 March 2014|accessdate=2010-01-16|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref><ref name="Brazil_Unsafe">{{cite journal|last1=Nations|first1=MK|date=1997|title=Women's hidden transcripts about abortion in Brazil|journal=Social Science & Medicine|volume=44|pages=1833–45|doi=10.1016/s0277-9536(96)00293-6|pmid=9194245}}</ref>:
 
Աշխարհում կանանց 40%-ին է հասանելի թերապևտիկ և էլեկտիվ աբորտը գեստացիոն տարիքի սահմաններում<ref name="IJGO10" />, մինչդեռ լրացուցիչ 35%-ն էլ ունի այդ հնարավորությունը, եթե նրանք համապատասխանում են որոշակի ֆիզիկական, մտավոր կամ սոցիալական չափանիշներին<ref name="Dev98-07">{{Cite journal |last1=Boland |first1=R. |last2=Katzive |first2=L. |doi=10.1363/ifpp.34.110.08 |title=Developments in Laws on Induced Abortion: 1998–2007 |journal=International Family Planning Perspectives |volume=34 |issue=3 |pages=110–120 |year=2008 |pmid=18957353 |url=http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007221828/http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3411008.html |archivedate=7 October 2011 |df=dmy-all }}</ref>:Մինչ մայրական մահացության մակարդակը քչանում է հուսալի աբորտներից, ոչ հուսալի աբորտների դեպքում արձանագրվել է 70.000 մահ և 5 միլիոն հաշմանդամության դեպք մեկ տարվա ընթացքում<ref name="OBGY09" />: Երկրորդային անպտղությունը, որի պատճառն է ոչ հուսալի,վտանգավոր աբորտը, հանդիպում է մոտ 24 միլիոն կանանց մոտշրջանում<ref name="WHO-unsafe-2007" />: Ոչ հուսալի աբորտների ցուցանիշը աճել է 44%-ից մինչև 49% 1995-2008 թվականների ընթացքում<ref name="Sedgh 20122" />: Միայն ընտանիքի պլանավորման նախատեսմամբ, կրթական մակարդակի բարձրացմամբ և առողջապահական համակարգի բարելավմամբ է հնարավոր տվյալ երևույթների ցուցանիշները հասցնել նվազագույնի<ref>{{cite web|url=http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/fch_10_06/en/index.html|title=Packages of interventions: Family planning, safe abortion care, maternal, newborn and child health|year=2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101109224916/http://www.who.int/reproductivehealth/publications/maternal_perinatal_health/fch_10_06/en/index.html|archivedate=9 November 2010|accessdate=31 December 2010|authors=[[UNICEF]], [[United Nations Population Fund]], WHO, World Bank|deadurl=no|df=dmy-all}}</ref>:
=== Կենդանածին ===
== Պատահար ==
Գոյություն ունի պատահարների գնահատման երկու մեթոդ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Աբորտ» էջից