«Շիա իսլամ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Շիա''' ({{IPAc-en|ˈ|ʃ|iː|ə}}; {{lang-ar|شيعة}} ''Shīʿah'', from ''Shīʿatu ʿAlī'', «Ալիի համախոհներ»), իսլամի ճյուղ, որի համաձայն [[Մուհամմադ|Մուհամմադ մարգարեն]] Ղադիր Խումում տեղի ունեցած հավաքի ժամանակ իր իրավահաջորդ և [[Իմամաթ (շիա իսլամ)|իմամ]] (առաջնորդ) է նշանակել [[Ալի իբն Աբի Տալիբ|Ալի իբն Աբի Տալիբին]]<ref>{{cite book |url=https://www.al-islam.org/khilafah-ali-over-abu-bakr-toyib-olawuyi/preface |title=On the Khilafah of Ali over Abu Bakr |last=Olawuyi |first=Toyib |publisher= |year=2014 |isbn=978-1-4928-5884-3 |location= |pages=3 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160422181325/http://www.al-islam.org/khilafah-ali-over-abu-bakr-toyib-olawuyi/preface |archivedate=22 April 2016 |df=dmy-all }}</ref>։ Սակայն Մուհամմադի մահից հետո Սաքիֆայում տեղի ունեցած հավաքի արդյունքում [[խալիֆ]] է դարձել Աբու Բաքրը։ Հենց սրանով էլ սկսվել է [[Սուննի իսլամ|սուննի իսլամի]] հետ առաջին հակադրությունը․ սուննիները կարծում են, որ Մուհամմադը իրավահաջորդ չի նշանակել։ Նրանք նաև պնդում են, որ [[Աբու Բաքր|Աբու Բաքրը]] խալիֆ է նշանակվել շուրայի միջոցով (համայնքային համաձայնությամբ), և նրան համարում են մարգարեից հետո առաջին օրինական խալիֆը<ref>{{cite web|url=http://www.alhewar.com/SadekShura.htm|title=The Shura Principle in Islam – by Sadek Sulaiman|website=www.alhewar.com|access-date=2016-06-18|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160727210611/http://www.alhewar.com/SadekShura.htm|archivedate=27 July 2016|df=dmy-all}}</ref>։

 

 

Շիա իսլամի կողմնակիցները կոչվում են Ալիի շիաներ կամ շիա (հավաքական), շիի կամ շիիթ (անհատապես)<ref>''Shi'a'' is an alternative spelling of ''Shia'', and ''Shi'ite'' of ''Shiite''. In subsequent sections, the spellings ''Shia'' and ''Shiite'' are adopted for consistency, except where the alternative spelling is in the title of a reference.</ref>։ Շիականությունը իսլամի երկրորդ խոշոր ճյուղն է․ 2000-ական թվականների տվյալներով շիա մուսուլմանները կազմել են աշխարհի բնակչության 10-15%<ref name=PEW2009>{{cite web|title=Mapping the Global Muslim Population|url=http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population/|accessdate=10 December 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151214172939/http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population/|archivedate=14 December 2015|df=dmy-all|date=2009-10-07|quote=The Pew Forum’s estimate of the Shia population (10-13%) is in keeping with previous estimates, which generally have been in the range of 10-15%.}}</ref>։ Շիա իսլամի ամենամեծ ճյուղը տասներկուականներն են (իսնաշարիներ)<ref name="Newman2013">{{cite book|last=Newman|first=Andrew J.|title=Twelver Shiism: Unity and Diversity in the Life of Islam, 632 to 1722|url=https://books.google.am/books?id=-_M8BQAAQBAJ|year=2013|publisher=Edinburgh University Press|isbn=978-0-7486-7833-4|chapter=Introduction|chapterurl=https://books.google.am/books?id=-_M8BQAAQBAJ&pg=PP18|page=2}}</ref>․ 2012 թվականի տվյալներով կազմում են շիա մուսուլմանների 85%-ը<ref>{{cite book|last=Guidère|first=Mathieu|title=Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism|url=https://books.google.am/books?id=tCvhzGiDMYsC&pg=PA319|year=2012|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0-8108-7965-2|page=319}}</ref>։