«Ոզնենի կլորագլուխ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 9.
| ordo =
| familia = [[Աստղածաղկավորներ]]
| genus = '''Ոզնենի'''
| ref =
| comment =
Տող 30.
}}
 
'''Ոզնենի կլորագլուխ''' ({{lang-lat|Echinops sphaerocephalus}}), Աստղածաղկավորներիաստղածաղկավորների կամ բարդածաղկավորների[[բարդածաղկավորներ]]ի ընտանիքին պատկանող, մինչև 1,5 մ բարձրության,բարձրությամբ հաստ առանցքային արմատով խոտաբույս։
 
== Նկարագրություն ==
Ունի ակոսավոր, սպիտակ, գեղձային ցողուն, փետրաձև, եզրերը փշաատամնավոր տերևներ։ Ծաղկաբույլերը[[Ծաղկաբույլ]]երը զամբյուղներ են՝ ամպագույն կամ մոխրագույն երանգով։ Բույսը ծաղկում է ամբողջ [[Ամառ|ամռանը]], պտուղները հասունանում են [[օգոստոս]]-[[սեպտեմբեր]] ամիսներին։ Պտղակալում է կանոնավոր, ձմեռում՝ լավ, բազմանում սերմերով, երբեմն էլ՝ արմատամերձ ելունդներով։ Որպես մոլախոտ հանդիպում է [[Հայաստան]]ի բոլոր գոտիներում, բացառությամբ ցածրադիր գոտու։ Աճում է աղբուտներում, ճամփեզրերին, տնամերձ հողամասերում, խամահողերում, լեռնալանջերին, արոտավայրերում և այլուր՝ հաճախ տալով ոչ ընդարձակ բուսուտներ։ Մեր հանրապետությունում աճում է 10 տեսակ, որոնցից շատերն ունեն որոշակի բուժական նշանակություն։
 
«Էխինոպսը» ծագել է հունական «էխինոս» բառից, որը նշանակում է «ոզնակերպ», իսկ «սֆերոցեֆալուս» նշանակում է գնդագլխիկ, ելնելով այն բանից, որ բույսի պտղագլխիկները գնդաձև են։
Տող 53.
 
== Բուժական նշանակություն ==
Բուժման նպատակով օգտագործում են միայն [[սերմ]]երը՝ առանց փուփուլիկների։ Լրիվ հասունացած ոզնագլխիկները հավաքելուց հետո չորացնում են [[տանիք]]ում կամ [[վառարան]]ի մեջ, հետո փշրելով, հեռացնում են փուփուլիկները,փուփուլիկները՝ թողնելով միայն սերմիկները։ Ոզնենին ժողովրդական բժշկության մեջ կիրառման մեծ [[պատմություն]] չունի, իսկ գիտական [[բժշկություն]]ը տալիս է հիմնավորված տվյալներ։
 
[[Չինական բժշկություն|Չինական բժշկության]] մեջ կիրառվում է ոզնենու մի տեսակը՝ որպես հեմոստատիկ, իսկ արտաքին՝ [[մաշկ]]ային որոշ [[հիվանդություն]]ներ բուժելու նպատակով։ Որոշ [[ազգ]]երի ժողովրդական բժշկության մեջ ամբողջ [[դեղաբույս]]ն օգտագործվել է ավերի և մաշկային որոշ հիվանդությունների դեպքում, ինչպես նաև որպես միզամուղ և քրտնամուղ միջոց։
 
[[Չինական բժշկություն|Չինական բժշկության]] մեջ կիրառվում է ոզնենու մի տեսակը՝ որպես հեմոստատիկ, իսկ արտաքին՝ [[մաշկ]]ային որոշ [[հիվանդություն]]ներ բուժելու նպատակով։ Որոշ [[ազգ]]երի ժողովրդական բժշկության մեջ ամբողջ [[դեղաբույս]]ն օգտագործվել է ավերի և մաշկային որոշ հիվանդությունների դեպքում, ինչպես նաև որպես միզամուղ և քրտնամուղ միջոց։
[[Պատկեր:Kugeldistel 20050705 554.jpg|250px|աջից]
[[Ա.Դ. Տուրովա]]յի և համահեղինակների փորձնական աշխատանքները լայն ուղի բացեցին դեղաբույսի գիտական արժեքավորման գործում։ Հեղինակների տվյալներով, դեղաբույսից ստացված էխինոպսին ալկալոիդը, [[նիտրատային աղեր|նիտրատային]] և [[սուլֆատային աղեր]]ի ձևով, օժտված է ստրիխնինային կամ բրուցինային ներգործությամբ։ Դեղորայքի փոքր դոզաները, մտցնելով գորտի ավշապարկ, հեղինակները նկատեցին կենդանու ընդհանուր գրգռվածությունը, իսկ մեծ դոզաներից սկզբում ուժեղացել է այդ գրգռվածությունը, իսկ հետո փոխարինվել ցնցումներով և արգելակումով։ Նման վիճակ նկատվել է նաև սպիտակ մկների և կատուների մոտ։ Ուշագրավ է եղել փորձերի այն սերիան, որոնք հեղինակները դրել են տրավմատիկ անդամալուծությամբ ճագարների վրա։ Էխինոպսինի ազդեցության տակ բարձրացել է վնասված նյարդի գրգռականությունը. 3-4 շաբաթվա ընթացքում այն վերականգնվել է։ [[1957]] թ-ին էխինոպսինը՝ նիտրատային աղի ձևով։ [[Ն.Պ. Դորնիկովա]]ն, ներարկման կամ ներքին ընդունման ձևով, էխինոպսինն օգտագործել է հիպերտոնիկ հիվանդությամբ տառապող անձանց մոտ։ Դեղորայքի միանվագ ներարկման («սուր փորձ») պայմաններում հեղինակը նկատել է օսցիլյատոր ինդեքսի մեծացում, մի հանգամանք, որը վկայում է անոթների պատի տոնուսի ճկունության բարձրացման մասին։ 3-4 շաբաթ տևողությամբ, բուժման կուրսն ավարտելուց հետո, հեղինակն արձանագրել է հիվանդների զարկերակային արյան ճնշման կայուն բարձրացում, գլխացավերի, ընդհանուր թուլության, հոգնածության մեղմացում կամ լրիվ վերացում։ Հիվանդներն առույգացել են, քունը և ախորժակը լավացել։
Տող 62 ⟶ 63՝
 
== Կիռարման եղանակները ==
Դեղաբույսը թարմ վիճակում հիմնականում չի կիրառվում: Էխինոպսիսը բաց է թողնվում դեղատներում ամպուլաներով և սրվակներով: 0,4% էխին ոպսինէխինոպսին նիտրատի լուծույթը 1 մլ դոզայով օգտագործվում է ենթամաշկային, իսկ սրվակներով բաց է թողնվում 20 մլ 1 տոկոսանոց լուծույթի ձևով, որը ընդունում են տասական կաթիլ՝ օրական 2-3 անգամ:
 
== Այլ հատկանիշներ ==