Վիքիպեդիա

«Էպիլեպսիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 9.
Այլ հիվանդությունների արդյունքում զարգացած էպիլեպսիան կարելի է կանխարգելել<ref name=WHO2016/>։ Նոպաների 70%-ը կարելի է կարգավորել դեղորայքով, ընդ որում դրանք ոչ շատ թանկարժեք դեղեր են<ref name=Ead2012>{{cite journal | vauthors = Eadie MJ | title = Shortcomings in the current treatment of epilepsy | journal = Expert Review of Neurotherapeutics | volume = 12 | issue = 12 | pages = 1419–27 | date = December 2012 | pmid = 23237349 | doi = 10.1586/ern.12.129 }}</ref><ref name=WHO2016/>։ Եթե նոպաները չեն պատասխանում դեղորայքային բուժմանը պետք է իրականացնել նեյրոստիմուլյացիա, վիրահատական միջամտություն կամ սննդակարգի փոփոխություններ<ref name=Bergey2013>{{cite journal | vauthors = Bergey GK | title = Neurostimulation in the treatment of epilepsy | journal = Experimental Neurology | volume = 244 | pages = 87–95 | date = June 2013 | pmid = 23583414 | doi = 10.1016/j.expneurol.2013.04.004 }}</ref><ref name=Mar2016>{{cite journal | vauthors = Martin K, Jackson CF, Levy RG, Cooper PN | title = Ketogenic diet and other dietary treatments for epilepsy | journal = The Cochrane Database of Systematic Reviews | volume = 2 | pages = CD001903 | date = February 2016 | pmid = 26859528 | doi = 10.1002/14651858.CD001903.pub3 }}</ref>։ Ոչ բոլոր դեպքերում է, որ էպիլեպսիան մնում է մինչև կյանքի վերջ, երբեմն այն անցնում է, և էլ դեղորայքի կարիք չի լինում<ref name=WHO2016/>։
 
2015 թվականի տվյալներով աշխարհում շուրջ 39մլն մարդ ունի էպիլեպսիա<ref name=GBD2015>{{cite journal | vauthors = | title = Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1545–1602 | date = October 2016 | pmid = 27733282 | pmc = 5055577 | doi = 10.1016/S0140-6736(16)31678-6 }}</ref>։ Մոտավոր 80%-ը դեպքերի գրանցվում է զարգացող երկներում<ref name=WHO2016>{{cite web|title=Epilepsy Fact sheet|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs999/en/|website=WHO|access-date=4 March 2016|date=February 2016|deadurl=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20160311001129/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs999/en/|archive-date=11 March 2016|df=dmy-all}}</ref>։ Ի տարբերություն 1990 թվականի, երբ մահվան դեպքերը 112000-ի էին հասնում, 2015թ․-ին2015 թվականին այդ թիվը դաձել է 125000<ref name=GBD2015De>{{cite journal | vauthors = | title = Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015 | journal = Lancet | volume = 388 | issue = 10053 | pages = 1459–1544 | date = October 2016 | pmid = 27733281 | pmc = 5388903 | doi = 10.1016/s0140-6736(16)31012-1 }}</ref><ref name=GDB2013>{{cite journal | vauthors = | title = Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013 | journal = Lancet | volume = 385 | issue = 9963 | pages = 117–71 | date = January 2015 | pmid = 25530442 | pmc = 4340604 | doi = 10.1016/S0140-6736(14)61682-2 | url = http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(14)61682-2/fulltext }}</ref>։ Էպիլեպսիան ավելի հաճախ դիտվում է մեծահասակների մոտ<ref>{{cite journal | vauthors = Brodie MJ, Elder AT, Kwan P | title = Epilepsy in later life | journal = The Lancet. Neurology | volume = 8 | issue = 11 | pages = 1019–30 | date = November 2009 | pmid = 19800848 | doi = 10.1016/S1474-4422(09)70240-6 }}</ref><ref name=Holmes2008>{{cite book|last=Holmes|first=Thomas R. | last2 = Browne | first2 = Gregory L. | name-list-format = vanc |title=Handbook of epilepsy|year=2008 |publisher=Lippincott Williams & Wilkins |location=Philadelphia |isbn=978-0-7817-7397-3 |edition=4th |page=7 |url=https://books.google.com/books?id=gLOv8XZ5u48C&pg=PA7 }}</ref>։ Զարգացած երկներում հիվանդության սկիզբը կա՛մ վաղ մանկական տարիքում է, կա՛մ ծերունական հասակում։ Զարգացող երկներում ավելի ուշ մանկական ու երիտասարդության ժամանակ է դիտվում<ref name=Poor2012>{{cite journal | vauthors = Newton CR, Garcia HH | title = Epilepsy in poor regions of the world | journal = Lancet | volume = 380 | issue = 9848 | pages = 1193–201 | date = September 2012 | pmid = 23021288 | doi = 10.1016/S0140-6736(12)61381-6 }}</ref>։ Էպիլեպսիա ունեցողների 5-10%-ը չի ունեցել նոպան մինչև 80 տարեկանը, որովհետև չի եղել սադրիչ գործոն, ու հավանականությունը, որ այդ տարիքում կդրսևորվի առաջին նոպան 40-50% է<ref name=AFP2012>{{cite journal | vauthors = Wilden JA, Cohen-Gadol AA | title = Evaluation of first nonfebrile seizures | journal = American Family Physician | volume = 86 | issue = 4 | pages = 334–40 | date = August 2012 | pmid = 22963022 }}</ref><ref name=Berg2008>{{cite journal | vauthors = Berg AT | title = Risk of recurrence after a first unprovoked seizure | journal = Epilepsia | volume = 49 Suppl 1 | issue = | pages = 13–8 | year = 2008 | pmid = 18184149 | doi = 10.1111/j.1528-1167.2008.01444.x }}</ref>։ Տարբեր երկներում օրենքները տարբեր են, բայց հիմնականում այս հիվանդություն ունեցողներին արգելված է վարելը, կամ թույլ է տրվում, եթե չեն ունեցել նոպա որոշակի սահմանված ժամանակ<ref name="Drive2012">{{cite journal|date=December 2012|title=Epilepsy and driving: current status of research|journal=Epilepsy Research|volume=102|issue=3|pages=135–52|doi=10.1016/j.eplepsyres.2012.08.003|pmid=22981339|vauthors=L Devlin A, Odell M, L Charlton J, Koppel S}}</ref>։
 
== Ախտանիշներ ==
Տող 49.
Էպիլեպսիան կարող է զարգանալ նաև մի շարք այլ պատճառներից, որոնցից են՝ ուռուցքները, ինսուլտները, գլխի վնասվածքները, նախկինում տարած ԿՆՀ-ի վարակները, գենետիկական անոմալիաները և գլխի վնասումը ծննդաբերական ուղիներով անցնելիս<ref name="National Clinical Guideline 119_129" /><ref name=WHO2012/>։ Գլխուղեղի ուռուցք ունեցողների 30%-ն ունի էպիլեպսիա, ու կազմում է բոլոր էպիլեպսիայով հիվանդների 4%-ը<ref name=Bh2011/>։ Ռիսկը առավելագույնն է քունքային բլթի և դանդաղ պրոգրեսիվող ուռուցքների դեպքում<ref name=Bh2011/>։ Այլ ծավալային գոյացություններ, ինչպիսիք են ուղեղային կավերնոզ մալֆորմացիաները և զարկերակ-երակային մալֆորմացիաները ունեն 40-60% ռիսկ՝ էպիլեպսիայի զարգացման <ref name=Bh2011/>: Ինսուլտ ունեցողների 2-4%-ի մոտ զարգանում է էպիլեպսիա<ref name=Bh2011/><ref name="National Clinical Guideline 21_28" /><ref name=Bh2011/>։ Էպիլեպսիայի դեպքերի 6-20%-ը վերագրում են գլխի վնասվածքներին, հատկապես եթե այն ստացվել է հրազենով<ref name=Bh2011/>։
 
Որոշ փաստեր կապ են գտել էպիլեպսիայի և [[Ցելիակիա|ցելիակիայի]], ինչպես նաև այլ ոչ ցելիակային գլուտենային էնտերոպաթիաների հետ։ Գտնում են, որ կա հատուկ համախտանիշ որը ներառում է ցելիակիան, էպիլեպսիան և կալցիֆիկատներն ուղեղում<ref name=Grossman2008>{{cite journal | vauthors = Grossman G | title = Neurological complications of coeliac disease: what is the evidence? | journal = Practical Neurology | volume = 8 | issue = 2 | pages = 77–89 | date = April 2008 | pmid = 18344378 | doi = 10.1136/jnnp.2007.139717 }}</ref><ref name=JacksonEaton2012 />։ 2012թ․-ին2012 թվականին կատարված մի հետազոտություն հայտնաբերել էր, որ էպիլեպսիա ունեցող անձանց 1-6%-ն ունի ցելիակիա, մինչդեռ ընդհանուր պոպուլյացիայում ցելիակիայի տարածվածությունը չի գերազանցում 1%-ը<ref name=JacksonEaton2012>{{cite journal | vauthors = Jackson JR, Eaton WW, Cascella NG, Fasano A, Kelly DL | title = Neurologic and psychiatric manifestations of celiac disease and gluten sensitivity | journal = The Psychiatric Quarterly | volume = 83 | issue = 1 | pages = 91–102 | date = March 2012 | pmid = 21877216 | pmc = 3641836 | doi = 10.1007/s11126-011-9186-y }}</ref>։
 
[[Մենինգիտ|Մենինգիտից]] հետո էպիլեպսիա զարգանալու հավանականությունը 10%-ից քիչ է<ref name=Bh2011/>։ Հերպեսային էնցեֆալիտի ժամանակ էպիլեպտիկ նոպայի հավանականությունը մոտավորապես 50% է, իսկ հիվանդությունից հետո նոպայի զարգացման հավանականությունը 25% է<ref name=Bh2011/><ref>{{cite book|title=The Causes of Epilepsy: Common and Uncommon Causes in Adults and Children|year=2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49578-3 |page=467 |url=https://books.google.am/books?id=BUs-AYMBbC0C&pg=PA467| first=Simon D. | last = Shorvon | name-list-format = vanc }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Sellner J, Trinka E | title = Seizures and epilepsy in herpes simplex virus encephalitis: current concepts and future directions of pathogenesis and management | journal = Journal of Neurology | volume = 259 | issue = 10 | pages = 2019–30 | date = October 2012 | pmid = 22527234 | doi = 10.1007/s00415-012-6494-6 }}</ref> ։ Հատուկ ուշադրության է արժանի [[Ցիստիցերկոզ|ցիստիցերկոզի]] ուղեղային ձևը՝ նեյրոցիստիցերկոզը, որը մակաբույծի տարածման էնդեմիկ օջախներում էպիլեպսիայի առաջացման առաջատար պատճառն է<ref name=Bh2011/>։ Էպիլեպսիա կարող է զարգանալ ուղեղի այնպիսի վարակային հիվանդություններից հետո, ինչպիսիք են ուղեղային մալարիան և [[Տոքսոպլազմոզ|տոքսոպլազմոզը]]<ref name="Bh2011" />։ Ալկոհոլի քրոնիկական օգտագործումը մեծացնում է էպիլեպսիայի ռիսկը<ref name="Bh2011" />։ Այլ ռիսկի գործոններից են [[Ալցհայմերի հիվանդություն|Ալցհայմերի հիվանդությունը]], [[Ցրված սկլերոզ|ցրված սկլերոզը]], տուբերոսկլերոզը և [[Աուտոիմուն էնցեֆալիտ|աուտոիմուն էնցեֆալիտը]]։ Վակցինացիաները չեն բարձրացնում էպիլեպսիայի առաջացման ռիսկը<ref name="Bh2011" />։ Թերսնուցումը ռիսկի գործոն է զարգացող երկրների համար, բայց անմիջական մեխանիզմը դեռ անհայտ է<ref name="Poor2012" />։ ՈՒղեղի կաթվածով մարդիկ ունեն էպիլեպսիայի ավելի բարձր ռիսկ և սպաստիկ կվադրիպլեգիայով կամ սպաստիկ հեմիպլեգիայով հիվանդների կեսը ունեն էպիլեպսիա<ref name="CerebralPalsy1">{{cite journal | vauthors = Hadjipanayis A, Hadjichristodoulou C, Youroukos S | title = Epilepsy in patients with cerebral palsy | journal = Developmental Medicine and Child Neurology | volume = 39 | issue = 10 | pages = 659–63 | date = October 1997 | pmid = 9352726 | doi = 10.1111/j.1469-8749.1997.tb07359.x }}</ref>։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Էպիլեպսիա» էջից