«Իրան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 164.
=== ''' Իրանի գետեր, ծովեր լճեր, և ջրային այլ ռեսուրսներ ''' ===
Իրանի գետերը հիմնականում սակավաջուր են: Միակ նավարկելի գետը Քարունն է(950 կմ):<ref>{{Cite web|url=وبگاه رسمی سد و نیروگاه کارون ۳|title=|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://isdle.ir/news/index.php?news=8621|title=ثبت روز ملی کارون، پایگاه خبری فضای سبز و محیط زیست ایران.|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>
Իրանի գետերը պատկանում են չորս մեծ՝ Կասպից ծովի, Պարսից և Օմանի ծոցերի, Ուրմիա լճի, ինչպես նաև ներքին հոսքի ավազաններին:
Պարսից և Օմանի ծոցերի ավազանին պատկանող հայտնի գետերից են Քարունը, Ջարահին, Քարխեն, Դեզը, Զոհրեն, Մանդը, Հենդիջանը, Դալաքին, Սեյմարեն, Թիյաբը, Շուրը, Տիգրիսը, Քոլը, Մեհրանը, Ալվանդը, Մինաբը, Սարբազը և Բահուքալաթը:
Սիմիներուդը, Զարիներուդը, Աջիչայը (Թալխերուդ) և Նազլուչայը Ուրմիա լիճ թափվող գետերից են:<ref>{{Cite book|title=تاریخ تمدن ایران ساسانی|last=سعید|first=نفیسی|publisher=تهران: اساطیر، مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها|year=1383|isbn=|location=|pages=151}}</ref>
Կասպից ծովի մեծ ավազանին պատկանում են Ղեզելուզան, Սեֆիդրուդ, Շուր, Ահարչայ, Զանջան, Ղարասու, Արաքս, Չալուս, Հարազ, Թաջան, Գորգան, Աթրաք գետերը:<ref>{{Cite book|title=ایران و ترکان در روزگار ساسانیان. عنایت الله رضا،|last=رضا|first=عنایت الله|publisher=، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ چهارم،|year=۱۳۶۵|isbn=|location=|pages=صفحه۹۵–۱۱۴}}</ref>
Բամփուր, Հալիլրուդ, Մաշքել, Շուր, Քալշուր, Ջուին, Քոր, Զայանդերուդ, Հաբլերուդ, Ղարաչայ, Քարաջ, Ջաջրուդ, Քաշաֆրուդ գետերն էլ պատկանում են ներքին հոսքի ավազանին:
Պարսից ծոցը, որ գտնվում է Իրանի հարավում և Հորմոզի նեղուցի միջոցով Օման ծովին միանալով ապահովում երկրի կապն աշխարհի այլ կետերի հետ, ունի 240000 կմ² մակերես:<ref>{{Cite book|title=؛ کتاب اسناد نام خلیج فارس؛|last=محمد|first=عجم|publisher=میراثی کهن و جاودان انتشارات اوین، چاپ اول، زمستان|year=1388|isbn=|location=|pages=}}</ref>
Իրանի ամենախոշոր կղզիները, որոնք հիմնականում գտնվում են Պարսից ծոցում Հորմոզի նեղուցում, հետևյալն են՝ Ղեշմ (1491կմ²), Քիշ (89,7կմ²), Լավան (76կմ²), Լարք (48,7կմ²), Հորմոզ (41,9կմ²), Հենգամ(33,6կմ²), Աշք (24,3կմ², Ուրմիա լիճ), Ֆարոր Բոզորգ (24,2կմ²), Հենդուրաբի (21,1կմ²), Խարք (20,5կմ²), Մինու(17,8կմ²), Սիրի(17,3կմ²): <ref>{{Cite book|title=جغرافیای خلیج فارس. کانون پژوهش‌های خلیج فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۳.|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref>
Կասպից ծովը, որն ունի 424200կմ² մակերես (աշխարհի ամենամեծ լիճը), գտնվում է Իրանի հյուսիսում: <ref>{{Cite book|title=«خزر نام مناسبی نیست». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳.|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref>Այն ապահովում է Իրանի՝ եվրոպական երկրների հետ ծովային կապը Ռուսաստանի Վոլգա-Դոն ջրանցքի միջոցով: Իրանի լճերն առավելապես աղի են: Ամենամեծ լճերի թվին են դասվում Ուրմիան (4848կմ²), Նամաքը (Աղի լիճ, 1806 կմ²), Համունը (1097կմ²), Բախտեգանը (750կմ²), Տաշաքը (442կմ²) Մահարլուն (208կմ²), Հաուզ-ե Սուլթան (106,5կմ²), Փարիշանը (43կմ²), Զարիվարը (8,5կմ²):
Անտառածածկ է Իրանի տարածքի 180200 կմ², որի մոտ 55,5%-ը կազմում են երկրի արևմտյան հատվածի կաղնու անտառները, 19%-ը «Հյուսիսային անտառները»՝ Կասպից ծովի ափամերձ հարավային շրջաններում, 13,3%-ը հարավարևելյան շրջանի պիստակի նոսր անտառները, 6,6%-ը Արաքսի բարձրադիր անտառները և 5,6%-ը արևադարձային անտառները:
=== Կլիմա ===
| |||