|
Հեպատիտ Ց-ն միայն 15% դեպքերում է սուր ախտանշաններով արտահայտվում։<ref>{{cite journal|last=Maheshwari|first=A|coauthors=Ray, S, Thuluvath, PJ|title=Acute hepatitis C.|journal=Lancet|date=2008-07-26|volume=372|issue=9635|pages=321–32|pmid=18657711|doi=10.1016/S0140-6736(08)61116-2}}</ref> Ավելի հաճախ ախտանշանները մեղմ ու անորոշ են լինում, ինչպես՝ ախորժակի կորուստը, ընդհանուր թուլությունը, սրտխառնոցը, ցավը մկաններում կամ հոդերում և քաշի կորուստը։<ref name=AFP2010/> Սուր ընթացքով դեպքերի մեծամասնությունը չեն ուղեկցվում [[դեղնուկ]]ով։<ref name=Book2011p4>{{cite book|title=Chronic Hepatitis C Virus Advances in Treatment, Promise for the Future.|year=2011|publisher=Springer Verlag|isbn=9781461411918|page=4|url=https://books.google.am/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA4}}</ref> 10-50%-ի դեպքում վարակն անցնում է առանց բուժման, ինչն ավելի հաճախ դիտվում է երիտասարդների և իգական սեռի ներկայացուցիչների մոտ։<ref name=Book2011p4/>
=== ԽրոնիկականՔրոնիկական ընթացք ===
Այս վիրուսով վարակվողների 80 %-ի մոտ խրոնիկական վարակ է առաջանում։<ref name=Lancet2011/> Վարակման առաջին 10 տարվա ընթացքում վարակվածների մեծ մասի մոտ ախտանշանները շատ թույլ են լինում կամ ընդհանրապես չեն լինում,<ref name=Book2011/> չնայած խրոնիկական հեպատիտ Ց-ն կարող է հոգնածության զգացում առաջացնել։<ref name=ID2010/> Հեպատիտ Ց-ն լյարդի ցիրոզի և լյարդի քաղցկեղի առաջացման հիմնական պատճառն է երկար տարիներ վարակված անձանց մոտ։<ref name=NEJM2011>{{cite journal|last=Rosen|first=HR|title=Clinical practice. Chronic hepatitis C infection.|journal=The New England journal of medicine|date=2011-06-23|volume=364|issue=25|pages=2429–38|pmid=21696309|url=http://www.casemedicine.com/ambulatory/Continuity%20Clinic/Clinic%20Articles/1)%20July/2)Week%20of%20July%2025th/chronic%20hep%20c.NEJM.pdf}}</ref> Շուրջ 10–30% դեպքերում ցիրոզը զարգանում է 30 և ավելի տարի անց։<ref name=NEJM2011/><ref name=AFP2010/> Ցիրոզն ավելի հաճախ է դիտվում միաժամանակ նաև հեպատիտ Բ-ով կամ ՄԻԱՎ-ով վարակվածների, ալկոհոլամոլների և արական սեռի ներկայացուցիչների մոտ։<ref name=AFP2010/> Լյարդի ցիրոզ ունեցողների մոտ լյարդի քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը 20 անգամ ավելի մեծ է՝ տարեկան 1-3% տոկոս։<ref name=NEJM2011/><ref name=AFP2010/> Ալկոհոլը չարաշահողների համար այդ վտանգը 100 անգամ մեծ է։<ref>{{cite journal|last=Mueller|first=S|coauthors=Millonig, G, Seitz, HK|title=Alcoholic liver disease and hepatitis C: a frequently underestimated combination.|journal=World journal of gastroenterology : WJG|date=2009-07-28|volume=15|issue=28|pages=3462–71|pmid=19630099}}</ref> Լյարդի ցիրոզի դեպքերի 27%-ը, և լյարդի քաղցկեղի դեպքերի 25%-ը հեպատիտ Ց-ի հետևանք է։<ref name=World2007>{{cite journal|last=Alter|first=MJ|title=Epidemiology of hepatitis C virus infection.|journal=World journal of gastroenterology : WJG|date=2007-05-07|volume=13|issue=17|pages=2436–41|pmid=17552026}}</ref>
=== Արյան ուսումնասիրություն ===
Հեպատիտ C-ի դեպքում սովորաբար սկսում են արյան հետազոտությունից՝ իմունոֆերմենտային վերլուծության միջոցով [[HCV]]-ի հանդեպ [[հակամարմին]]ներ հայտնաբերելու նպատակով։<ref name=AFP2010/> Եթե այս հետազոտության արդյունքները դրական են, ապա կատարվում է երկրորդ հետազոտությունը՝ իմունոֆերմենտային վերլուծության արդյունքները հաստատելու և բարդության աստիճանը գնահատելու նպատակով։<ref name=AFP2010/> Ռեկոմբինանտային իմունոբլոտ հետազոտությունը ճշգրտում է իմունոֆերմենտային հետազոտությունը, իսկ HCV-ի [[ՌՆԹ]] պոլիմերազայիպոլիմերազային շղթայական ռեակցիան (PCRՊՇՌ) որոշակիացնում է բարդության աստիճանը<ref name=AFP2010/> ՌՆԹ-ի բացասական, իսկ իմունոբլոտ հետազոտության դրական արդյունքները նշանակում են, որ հետազոտվողը ունեցել է վարակ, սակայն բուժման կամ ինքնաապաքինման արդյունքում տվյալ պահին այն բացակայում է։ Եթե իմունոբլոտ հետազոտությունը տալիս է բացասական արդյունք, ապա իմունոֆերմենտային հետազոտության արդյունքը եղել է կեղծ<ref name=AFP2010/> Իմունոֆերմենտային հետազոտությունը վարակվելուց միայն վեցից ութ6-8 շաբաթ անց է տալիս դրական արդյունք<ref name=ID2010/>
Լյարդային ֆերմենտների պարունակությունը տատանվում է վարակի սկզբնական շրջանում.<ref name=Book2011/> միջինում նրանց պարունակությունը սկսում է բարձրանալ վարակվելուց հետո յոթ7 շաբաթների ընթացքում։<ref name=ID2010/> Լյարդային ֆերմենտների պարունակությունը քիչ չափով է արտահայտում հիվանդության ընթացքի ծանրությունը։<ref name=ID2010/>
=== ԿենսազննումԲիոպսիա ===
Լյարդի [[կենսազննում]]ը ([[բիոպսիա]]ն) կատարվում է լյարդի վնասման աստիճանը որոշելու նպատակով, սակայն այս միջամտությունը վտանգավոր է։<ref name=NEJM2011/> Լյարդի հյուսվածքում՝ լիմֆոցիտների, դրունքային եռյակներում՝ ավշային բշտիկների առկայությունը և փոփոխությունները լեղածորաններում հանդիսանում են կենսազննմանբիոպսիայի ժամանակ հայտնաբերվող բնորոշ փոփոխություններ<ref name=NEJM2011/> Կան արյան վերլուծության տարբեր եղանակներ, որոնք որոշակիացնում են լյարդի վնասման աստիճանը և փոքրացնում են կենսազննմանբիոպսիայի անհրաժեշտությունը։<ref name=NEJM2011/>
=== Սկրինինգ ===
Միացյալ Նահանգներում և Կանադայում վարակվածների 5–50%-ը գիտի իր վիճակի մասին։<ref name=Tato2010/> Բարձր վտանգվածությանռիսկային խմբերի անձանց, որոնց թվում են նաև դաջվածքներ ունեցող մարդիկ, խորհուրդ է տրվում հետազոտվել։<ref name=Tato2010/> Լյարդային ֆերմենտների բարձր պարունակությամբ անձանց ևս խորհուրդ է տրվում հետազոտվել, քանի որ շատ հաճախ սա խրոնիկականքրոնիկական հեպատիտ CՑ-ի միակ նշանն է լինում։<ref>{{cite journal|last=Senadhi|first=V|title=A paradigm shift in the outpatient approach to liver function tests.|journal=Southern medical journal|date=2011 Jul|volume=104|issue=7|pages=521–5|pmid=21886053}}</ref> Միացյալ Նահանգներում ծրագրավորված համատարած [[Սկրինինգ (բժշկություն)|սկրինինգի]] կատարումը հիմնավորված չի համարվում։<ref name=AFP2010>{{cite journal|last=Wilkins|first=T|coauthors=Malcolm, JK, Raina, D, Schade, RR|title=Hepatitis C: diagnosis and treatment.|journal=American family physician|date=2010-06-01|volume=81|issue=11|pages=1351–7|pmid=20521755|url=http://www.aafp.org/afp/2010/0601/p1351.html }}</ref>
== Կանխարգելում ==
2011 թ.-ի դրությամբ հեպատիտ CՑ-ի դեմ պատվաստանյութ դեռևս մշակված չէ։ Պատվաստանյութերի մշակումն ընթացքի մեջ է և դրանցից մի քանիսը ցույց են տվել հուսադրող արդյունքներ։<ref>{{cite journal|last=Halliday|first=J|coauthors=Klenerman, P, Barnes, E|title=Vaccination for hepatitis C virus: closing in on an evasive target.|journal=Expert review of vaccines|date=2011 May|volume=10|issue=5|pages=659–72|pmid=21604986|doi=10.1586/erv.11.55}}</ref> Կանխարգելիչ տարբեր միջոցառումների համատեղ իրականացումը, ինչպիսիք են օրինակեն՝ ասեղների միանգամյա օգտագործմաննօգտագործմանը ուղղվածկարևորող ծրագրերը և թմրանյութերիթմրանյութերից չարաշահմանկախվածության բուժումը, ներերակային թմրանյութեր օգտագործողների մոտ իջեցնում են հեպատիտ CՑ-ով վարակվելու վտանգը 75%-ով։<ref>{{cite journal|last=Hagan|first=H|coauthors=Pouget, ER, Des Jarlais, DC|title=A systematic review and meta-analysis of interventions to prevent hepatitis C virus infection in people who inject drugs.|journal=The Journal of infectious diseases|date=2011-07-01|volume=204|issue=1|pages=74–83|pmid=21628661}}</ref> Արյան դոնորների սկրինինգը կարևոր է ամբողջ բնակչության մակարդակով՝ որպես բուժհաստատություններումբժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում (ԲՕևՍԻԿ) համապիտանիհամընդհանուր կանխարգելիչ միջոցառումների կատարում։կատարումը։<ref name=ID2010/> Այն երկրներում, որտեղ մանրէազերծ ներարկիչների քանակը բավարար չէ, առողջապահության մասնագետները պետք է գերադասեն դեղամիջոցները նշանակել բերանային և ոչ թե ներակման եղանակով։<ref name=World2007/>
== Բուժում ==
Վարակվածների 50–80% մոտ ընթացքը լինում է խրոնիկական։քրոնիկական։ Այս դեպքերի 40-80% ապաքինվում են բուժման արդյունքում։<ref>{{cite journal|last=Torresi|first=J|coauthors=Johnson, D, Wedemeyer, H|title=Progress in the development of preventive and therapeutic vaccines for hepatitis C virus.|journal=Journal of hepatology|date=2011 Jun|volume=54|issue=6|pages=1273–85|pmid=21236312|doi=10.1016/j.jhep.2010.09.040}}</ref><ref>{{cite journal|last=Ilyas|first=JA|coauthors=Vierling, JM|title=An overview of emerging therapies for the treatment of chronic hepatitis C.|journal=Clinics in liver disease|date=2011 Aug|volume=15|issue=3|pages=515–36|pmid=21867934}}</ref> Ավելի հազվադեպ ապաքինումը տեղի է ունենում առանց բուժման։<ref name=Book2011p4/> հեպատիտՀեպատիտ CՑ-ի խրոնիկականքրոնիկական ձևի դեպքում հիվանդը պետք է խուսափի ալկոհոլ և լյարդի վրա թունահարթունավոր ազդեցություն ունեցող դեղամիջոցներ օգտագործելուց<ref name=AFP2010/> և պետք է պատվաստվի A հեպատիտ ԼյարդաբորբիԱ-ի և B ԼյարդաբորբիԲ-ի դեմ։<ref name=AFP2010/> ցիրոզիՑիրոզի առկայության դեպքում պետք է կատարվի գերձայնայինուլտրաձայնային հետազոտություն հետազոտություն՝(ՈւՁՀ)՝ լյարդի քաղցկեղի հայտնաբերման նպատակով։<ref name=AFP2010/>
=== Դեղորայքային բուժում ===
Հաստատված HCV վարակի դեպքում անձը պետք է դիմի համապատասխան բուժհաստատություն՝բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություն՝ բուժում ստանալու նպատակով։<ref name=AFP2010/> Ներկայումս բուժումն իրենից ներկայացնում է պեգիլացված ինտերֆերոնի և ռաբիվիրին հակավիրուսային դեղամիջոցի համակցված օգտագործումը՝ 24 կամ 48 շաբաթվա ընթացքում՝ կախված HCV-ի տեսակից։<ref name=AFP2010/> Բուժում ստացածներից 50-60%-ը ունենում են բարելավված արդյունքներ։<ref name=AFP2010/> Բոցեպրեվիրի կամ տելապրեվիրի զուգակցումը ռիբավիրինի և ալֆա -պեգինտերֆերոնի հետ HCV-ի 1-ին գենոտիպի դեպքում ուժգնացնում է հակավիրուսային ազդեցությունը։<ref name="pmid21828346">{{cite journal | author = Foote BS, Spooner LM, Belliveau PP | title = Boceprevir: a protease inhibitor for the treatment of chronic hepatitis C | journal = Ann Pharmacother | volume = 45| issue = 9 | pages = 1085–93 | year = 2011 | month = September | pmid = 21828346 | doi = 10.1345/aph.1P744 }}</ref><ref name="pmid21558488">{{cite journal | author = Smith LS, Nelson M, Naik S, Woten J | title = Telaprevir: an NS3/4A protease inhibitor for the treatment of chronic hepatitis C |journal = Ann Pharmacother | volume = 45 | issue = 5 | pages = 639–48 | year = 2011 | month = May | pmid = 21558488 | doi = 10.1345/aph.1P430}}</ref><ref name="pmid21898493">{{cite journal | author = Ghany MG, Nelson DR, Strader DB, Thomas DL, Seeff LB | title = An update on treatment of genotype 1 chronic hepatitis C virus infection: 2011 practice guideline by the American Association for the Study of Liver Diseases | journal = Hepatology | volume = 54 | issue = 4 | pages = 1433–44 | year = 2011 | month = October | pmid = 21898493 | pmc = 3229841 | doi = 10.1002/hep.24641}}</ref> Բուժման ժամանակ կողմնակի ազդեցությունները բավականին հաճախ են. բուժում ստացածներից կեսի մոտ նկատվում են գրիպանման ախտանիշեր, իսկ շուրջ մեկ երրորդն ունենում են հուզական խնդիրներ։<ref name=AFP2010/> Առաջին վեց ամիսների ընթացքում բուժումն ավելի արդյունավետ է, քան ավելի հետո իրականացված բուժումը, երբ հեպատիտ C-ն վերածվում է խրոնիկական ձևի։<ref name=Tah2009/> Եթե վարակը թարմ է և այն չի անցնում 8-12 շաբաթների ընթացքում, խորհուրդ է տրվում նշանակել պեգիլացված ինտերֆերոն՝ 24 շաբաթ տևողությամբ։<ref name=Tah2009/> [[Թալասեմիա]]յով տառապող անձանց դեպքում ռաբիվիրին կարելի է օգտագործել, սակայն ավելանում է տրանսֆուզիաներ կատարելու կարիքը։<ref>{{cite journal |author=Alavian SM, Tabatabaei SV |title=Treatment of chronic hepatitis C in polytransfused thalassaemic patients: a meta-analysis |journal=J. Viral Hepat.|volume=17 |issue=4 |pages=236–44 |year=2010 |month=April |pmid=19638104|doi=10.1111/j.1365-2893.2009.01170.x }}</ref>
=== Այլընտրանքային միջոցներ ===
|
