«Դետերմինիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-{{Reflist}} +{{Ծանցանկ}})
No edit summary
Տող 1.
'''Դետերմինիզմը''' այն տեսակետն է, որ ամեն իրադարձություն ինչպես մարդկային իմացությունը, վարքը, որոշումը և գործողությունը [[պատճառականություն|պատճառականորեն]] որոշված է չընդհատված նախկին պատահարների շղթայով։շղթայով<ref>Van Inwagen, Peter, 1983, ''An Essay on Free Will'', Oxford: Clarendon Press.</ref>: Մեծաքանակ բանավեճերի հետ միասին, դետերմինիզմի առարկայի մասին շատ տարատեսակներ և փիլիսոփայական դիրքեր կան աշխարհի տարբեր ավանդույթներից։
 
== Փիլիսոփայություն ==
Դետերմինիզմը անհրաժեշտաբար ներառում է, որ մարդկությունը կամ առանձին մարդիկ չեն կարող ապագայի կուրսը կամ նրա իրադարձությունները փոխեն (դիրք, որ ճանաչված է [[ճակատագրապաշտություն]] անունով). սակայն, որոշ դետերմինիստներ հավատում են, որ մարդկանց իրենց ապագայի վրա ազդեցությունը ինքը միայն ներկայի և անցյալի վրա է կախված։ Պատճառական դետերմինիզմը կապ ունի և կախված է [[մատերիալիզմ]] և [[պատճառականություն]] հասկացությունների վրա։ Որոշ հիմնական փիլիսոփաներից, որոնք այս հարցի շուրջ բանակցել են, [[Մարկոս Ավրելիոս]], [[Օմար Խայամ]], [[Թոմաս Հոբս]], [[Բարուխ Սպինոզա]], [[Գոթֆրիդ Լայբնից]], [[Դեյվիդ Հյում]], [[Բարոն Դ'Օլբախ]], [[Պիեր-Սիմոն Լապլաս]], [[Արթուր Շոպենհաուեր]], [[Վիլյամ Ջեյմս]], [[Ֆրիդրիխ Նիցշե]], [[Ալբերտ Այնշտայն]], [[Նիլզ Բոհր]], և վերջերս, [[Ջոն Սիրլ]], [[Թեդ Հոնդերիխ]], և [[Դանիել Դենեթ]]ն են եղել։
 
Մեքա Չիեսան նշում է, թե [[Բ.Ֆ. Սկիներ]]ի [[հավանականային]] կամ ընտրողականային դետերմինիզմը դետերմինիզմի ամբողջովին տարբեր հասկացություն էր ներկայացնում, որը ամբողջովին [[մեխանիզմ (փիլիսոփայություն)|մեխանիստիկական]] չէր։չէր<ref>Chiesa, Mecca (2004) Radical Behaviorism: The Philosophy & The Science.</ref>: Մի մեխանիստիկական դետերմինիզմ ենթադրում է, որ ամեն իրադարձություն անընդհատված նախկին իրադարձությունների շղթայից է կապված, սակայն ընտրողականային կամ հավանականային մոդելը դա չի ընթադրում։ենթադրում<ref>նախկին</ref><ref>Ringen, J. D. (1993). Adaptation, teleology, and selection by consequences. ''Journal of Applied Behavior Analysis. 60,''3–15. [http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=1322142]</ref>:
 
== Աղբյուրներ ==