|
[[Պատկեր:Alcohol general.svg|thumb|200px|right|Հիդրոքսիլ (<math>-OH</math>) ֆունկցիոնալ խումբը սպիրտի մոլեկուլում]]
'''Սպիրտ''' (ծագել է [[լատիներեն]] spiritus- ոգի բառից, հնացած ձև՝ ''ալկոհոլ'', [[արաբերեն]] الكحول ''ալ-կուհուլ-''- փոշի բառից<ref name="Senning">{{книга|автор=Senning A.|заглавие=Elsevier's Dictionary of Chemoetymology. The whies and whences of chemical nomenclature and terminology|издательство=Elsevier|год=2007|allpages=434|isbn=978-0-444-52239-9}}</ref>)- [[Օրգանական միացություններ|օրգանական միացություն]], որը պարունակում է մեկ կամ մի քանի, [[ածխածին|ածխածնի]] հագեցած (գտնվում է [[''sp''³ հիբրիդացում|''sp''³ հիբրիդացման վիճակում]] գտնվող) հագեցած ատոմին անմիջականորեն կապված [[Հիդրօքսիլ խումբ|հիդրօքսիլ (-OH) ֆունկցիոնալ խումբ]] (հիդօքսիլ, '''[[Թթվածին|O]][[Ջրածին|H]]''')<ref>{{cite web
| url = http://goldbook.iupac.org/A00204.html
| title = Alcohols
}}</ref>։ Սպիրտը կարելի է դիտարկել որպես [[Ջուր|ջրի ('''H−O−H''')]] ածանցյալ, որում [[Ջրածին|ջրածնի]] մեկ [[Ատոմ|ատոմը]] տեղակալված է '''R−O−H''' օրգանական [[ֆունկցիոնալ խումբ|ֆունկցիոնալ խմբով]]:
[[ԿՏՔՄՄ]] անվանակարգում այն միացությունների համար, որում հիդրօքսիլ խումբը կապված է ածխախնի չհագեցած ատոմի հետածխածնի ([[Հիբրիդացում (քիմիա)|''sp''² հիբրիդովհիբրիդային]]) չհագեցած ատոմի հետ, խորհուրդ է տրվում «[[էնոլներ]]» անվանումը (հիդրօքսիլը կապված է վինիլային C=C կապովկապի հետ)<ref>{{cite web
| url = http://goldbook.iupac.org/E02124.html
| title = Enols
| archiveurl = https://www.webcitation.org/616OM1PCk
| archivedate = 2011-08-21
}}</ref> և «[[ֆենոլներ]]» (հիդրօքսիլը կապված է [[Բենզոլ|բենզոլային]] կամ այլ արոմատիկ ցիկլիօղակի հետ)<ref>{{cite web
| url = http://goldbook.iupac.org/P04539.html
| title = Phenols
}}</ref>:
ՍպիրտներնՍպիրտները իրենցից ներկայացնում են լայնմեծաքանակ և բազմատեսակ դասիմիացությունների միացություններ՝դաս են ներկայացնում. նրանք շատ տարածված են բնության մեջ{{անցում|#Տարածվածությունը բնության մեջ|1}} և հաճախ կենդանի օրգանիզմներում կատարում են կարևոր [[գործառույթ|գործառույթներ]]: [[Օրգանական սինթեզ|Օրգանական սինթեզի]] տեսանկյունից սպիրտները հանդիսանում են կարևոր միացություններ, հետաքրքրություն ներկայացնելով ոչ միայն որպես նպատակային հումք, այլ նաև որպես միջանկյալ նյութ, որն ունի մի շարք եզակի քիմիական հատկություններ: Բացի այդ սպիրտները հանդիսանում են կարևոր արդյունաբերական հումք, և բազմաթիվ կիրառություններ ունեն ինչպես արդյունաբերությունում, այնպես էլ՝ առօրյայում:
== Ստուգաբանություն ==
| 