«Մոհամմադ Ռեզա Փահլավի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 42.
Երկրորդ հերթին Թեհրանը ակտիվ մասնակցություն ունեցավ [[Նավթ արտահանող երկրների կազմակերպություն]] ստեղծման և [[Արևմուտք|Արևմուտքի]] [[Նավթ|նավթի]] արդյունաբերությամբ զբաղվող երկրների միջև հավասար հարաբերությունների հաստատման պայքարի մեջ : Պայքարն ընթանում էր նավթի գնի բարձրացման և նավթի ստացման իրավունք ձեռք բերելու իրավունքների ընդլայման համար: 1973 թվականին ՄՆԿ-ի ամբողջ ունեցվածքը տրվեց Իրանի ազգային նավթային ընկերությանը՝ 20 տարի ժամկետով և վերջինիս կողմից 60% եկամուտը [[Թեհրան|Թեհրանին]] փոխանցելու պայմանով: Նավթի գնի բարձրացման և ՄՆԿ-ի եկամուտների՝ հոգուտ Նավթային ազգային ընկերության փոխանցման արդյունքում Իրանի նավթային եկամուտները 1972 թվականից մինչև 1974 թվականը աճեցին 2,4 միլիարդ դոլլարով:
Երրորդ հերթին շահի արտաքին քաղաքականության մեջ հայտնվեց նաև իմպերիալիստական գծեր: Իրանի զինվորական ներուժը գնալով աճում էր (1970 ական թվականներին ռազմական ծախսերը աճեցին 20 անգամ): Իրանը նպատակ ուներ սահմանել վերահսկողություն հաստատել աշխարհի «նավթային տակառի»՝ [[Պարսից ծոց|Պարսից ծոցի]] վրա, ինչը համաշխարհային [[Կապիտալիզմ|կապիտալիստական]] տնտեսությունը կդներ [[Թեհրան|Թեհրանից]] որոշակի կախվածության մեջ: Ստեղծելով աշխարհում ամենահզոր նավատորմը օդային հարթակում, [[Երրորդ աշխարհ|երրորդ աշխարհում]] ամենակատարյալ հրթիռային համակարգը և [[ՆԱՏՕ|ՆԱՏՕ-ի]] անդամ երկրների մեջ (բացի ԱՄՆ-ից) ինքնաթիռային կայան, Իրանը ձգտում էր վերահսկողություն հաստատել աշխարհի նավթային տրանսպորտի զարկերակ համարվող [[Հորմուզի նեղուց|Հորմուզի նեղուցին]]: Ձգտելով հաստատվել նեղուցի մյուս ափին, շահը խառնվեց [[Օման|Օմանի]] ներքին կոնֆլիկտին և իր զորքերը ուղարկեց այս սուլթանություն [[Պարտիզանական պայքար|պարտիզանական պայքարի]] դեմ հանդես գալու համար: Մյուս արաբական պետությունների հետ [[Թեհրան|Թեհրանը]] ունեցավ լարված հարաբերություններ: Շահը վախենալով բելուջների անջատողական ձգտումներից, մեծ ջանքեր էր գործադրում [[Պաղեստին|Պաղեստինի]] և [[Աֆղանստան|Աֆղանստանի]] հետ բարեկամական հարաբերությունների պահպանման համար :
1 декабря 1971 года, после вывода английских войск из Персидского залива и образования Объединённых Арабских Эмиратовиранские войска заняли три острова в Ормузском проливе: Абу-Муса, Томбе Бозорг и Томбе Кучек под предлогом, что эти острова были до прихода англичан иранской территорией (англо-иранские переговоры и протесты некоторых арабских стран по этому поводу продолжались до октября 1972 года).
Шах поддерживал монархии Персидского залива. В ходе гражданской войны в Йемене (1962—1970) Иран оказывал поддержку монархистам. Похожая политика проводилась в Омане, куда в 1973 году был отправлен экспедиционный корпус, сыгравший важную роль в подавлении там антимонархистского партизанского движения в провинции Дофар.
Шах поддерживал дружественные отношения с Советским Союзом. Мохаммед Реза трижды посещал СССР в 1956, 1965 и 1972 годах.
В 1963, 1966 и 1972 годах между СССР и Ираном заключались соглашения о сотрудничестве в экономической и технической сфере, строительстве различных промышленных объектов и т. д.
Мохаммед Реза был первым из мусульманских лидеров, установившим дипломатические отношения с Израилем, что использовало радикальное мусульманское духовенство для критики шаха как «пособника политики сионистов».
Достаточно напряжённые отношения сохранялись с Ираком. В 1975 году было подписано Алжирское соглашение с Саддамом Хусейном. Конфликт, однако, перешёл в открытую войну только после свержения шаха, когда революция и репрессии ослабили иранскую армию настолько, что Саддам Хусейн решился напасть на Иран.
| |||