«Իսպանիայի անցումը ժողովրդավարության»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Իսպանիայի անցումը ժողովրդավարության''' ({{lang-es|Transición española a la democracia}}), Իսպանիայում առավել հայտնի է որպես '''Իսպանական անցում''', [[Իսպանիայի պատմություն|Իսպանիայի նորագույն պատմության]] ժամանակաշրջան է, որը սկսվել է [[1975 թվական|1975 թվականի]] [[Նոյեմբեր|նոյեմբերին]]՝ [[Դիկտատուրա|դիկտատոր]] [[Ֆրանցիսկո Ֆրանկո|Ֆրանցիսկո Ֆրանկոյի]] մահից հետո և նշանավորվել է թագավորությունում [[Ժողովրդավարություն|ժողովրդավարական կարգերի]] հաստատումով։ Մինչ այդ [[Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմ|Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմում]] ազգայնականների հաղթանակից հետո երկրում հաստատվել էր [[Բռնապետություն|ռազմական բռնապետություն]]<ref>{{cite book|title=Los socialistas europeos y la transición española (1959–1977)|last1=Ortuño Anaya|first1=Pilar|date=2005|publisher=Marcial Pons|isbn=84-95379-88-0|location=Madrid|page=22|language=Spanish|trans-title=European socialists and the Spanish transition (1959–1977)|quote=Con respecto al final del proceso de la transición española, existen diferencias de opinión entre los especialistas de este periodo.}}</ref>։ Այնուամենայնիվ, պատմաբանները անցման ամսաթվի վերաբերյալ ընդհանուր հայտարարի մինչ օրս չեն եկել, քանզի դա բավականին վիճարկելի հարց է։

Ոմանք ասում են, որ Իսպանիայի դեմոկրատացման գործընթացն ավարտվել է 1977 թվականին, իսկ մյուսները ավելի ուշ՝ 1978-ին<ref name="Ворожейкина">''Татьяна Ворожейкина.'' [http://magazines.russ.ru/nz/2016/4/proshanie-s-avtoritarizmom-uroki-ispanskogo.html Прощание с авторитаризмом: уроки испанского] // Неприкосновенный запас (журнал)|Неприкосновенный запас, 2016, № 4(108).</ref>։ Պատմաբանների մի այլ խումբ կարծում են, որ ժամանակաշրջանի ավարտն ազդարարել է 1981 թվականին տեղի ունեցած ազգայնականների հեղաշրջման ապարդյուն փորձը։ Ժողովրդավարությանն անցումն ուղեկցվել է գործադիր իշխանության անցնցում փոխանցմամբ և 1982 թվականի ընտրություններում սոցիալ-աշխատավորական կուսակցության հաղթանակով։հաղթանակով<ref>Ruiz, David (2002). La España democrática (1975-2000). Política y sociedad. Madrid: Síntesis. ISBN 84-9756-015-9.</ref>։

{{Հատված|Վերնագիր=Իսպանիայի Սահմանադրություն, հոդված 1.1|Վերնագիրը ներքևից=|Բովանդակություն=Իսպանիան ստեղծված է որպես սոցիալական և ժողովրդավարական պետություն, որը ենթակա է օրենքի գերակայությանը։ Վերջինս պաշտպանում է իր իրավական համակարգի բարձրագույն արժեքները՝ ազատությունը, արդարադատությունը, հավասարությունն ու քաղաքական բազմակարծությունը։|Նկարագրություն=|Հավասարեցում=right|Լայնություն=210px|Բարձրություն=|Տառատեսակի չափ=14px|Ֆոն=white|Առանց ընդհատումների=}}Քաղաքական մի շարք բարեփոխումներից հետո Իսպանիան նախապատրաստվում է նոր, [[Իսպանիայի Սահմանադրություն|ժողովրդավարական Սահմանադրության]] ընդունմանը։ Սկզում Կորտեսի կողմից [[1978 թվական|1978 թվականի]] [[Դեկտեմբերի 6|դեկտեմբերի 6-ին]] գումարվում է սահմանադրական հանձնաժողով, որը կազմում է Սահմանադրության նախագիծը՝ հիմք ունելով գործող օրենքներն ու միջազգային իրավունքում ամրագրված մարդու իրավունքներն ու հիմնարար ազատությունները։ Սահմանադրությունը լայն իրավունքներ և լիազորություններ է ընձեռում երկրի ինքնավար մարզերին՝ [[Կատալոնիա|Կատալոնիային]] և [[Բասկերի Երկրին։Երկիր|Բասկերի Երկրին]]։ Կարճ ժամանակահատվածում [[Զանգվածային լրատվության միջոցներ|ԶԼՄ-ների]] տարածած նյութերի շնորհիվ խորհրդի անդամները հայտնի են դառնում որպես Իսպանիայի «Սահմանադրության հայրեր»։

Խորհրդի անդամների կուսակցական պատկանելիությունը եղել է բոլորովին տարբեր, ինչպես և քաղաքական դիրքորոշումը։ Խորհրդի անդամներն էին Գաբրիել Սիսներոսը (Ժողովրդավարական կենտրոնի միություն), Խոսե Պեդրո Պերես Յորկան, Միգել Էռերո Ռոդրիգես դե Մինյոն, Միկել Ռոկա Խունյենտը ([[Կատալոնիայի դեմոկրատական կոնվերգենցիա]]), Մանուել Ֆրագա Իրիբարնեն («Հայտնի դաշինք» կուսակցություն), Գրեգորիո Պեսես Բարբան (Իսպանիայի սոցիալ-աշխատավորական կուսակցություն) և Խորդի Սոլե Տուրան։ Իսպանիայի Սահմանադրությունը Կորտեսի կողմից հաստատվել է 1978 թվականի հոկտեմբերի 31-ին<ref>{{Cite web|url=http://www.wipo.int/wipolex/ru/details.jsp?id=6321|title=Испания: Конституция Испании 1978 года (с изменениями от 28 августа 1992 г.)|website=www.wipo.int|language=ru|accessdate=2018-09-03}}</ref> և ամրագրվել դեկտեմբերի 6-ի ժողովրդական հանրաքվեով<ref name="Edles Seidman 1998 p. 104">{{cite book|url=https://books.google.dk/books?id=k4sgEOcbKbUC&pg=PA104|title=Symbol and Ritual in the New Spain: The Transition to Democracy After Franco|last=Edles|first=L.D.|last2=Seidman|first2=S.|publisher=Cambridge University Press|year=1998|isbn=978-0-521-62885-3|series=Cambridge Cultural Social Studies|page=104|access-date=April 22, 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.britannica.com/topic/Constitution-of-1978|title=Constitution of 1978 {{!}} Spanish history|newspaper=Encyclopedia Britannica|language=en|access-date=2018-09-03}}</ref>։ Հանրաքվեի ժամանակ ընտրողների 91.81%-ը կողմ է քվեարկել նոր Սահմանադրությանը:

Հանրաքվեի ժամանակ ընտրողների 91.81%-ը կողմ է քվեարկել նոր Սահմանադրությանը: Վերջիվերջո, դեկտեմբերի 27-ին խորհրդարանի ներկայացուցչության ներկայությամբ արքա Խուան Կառլոսն ընդունում է Թագավորության Սահմանադրությունը։ Այն վերջնական իրավական ուժի մեջ է մտնում դեկտեմբերի 29-ին և նույն օրը հրապարակվում պաշտոնական տեղեկագրում։ Այպիսով՝ դեկտեմբերի 6-ն Իսպանիայում նշվում է որպես Սահմանադրության տոն։ 1981 թվականի փետրվարի 23-ին ֆրանկիստները երկրում ռազմական հեղաշրջման անհաջող փորձ են կատարում։ Դրան հաջորդում է բասկ անջատողականների և ձախակողմյան ուժերի քաղաքացիական անհնազանդությունների։ Գործողությունների ընթացքում տեղի է ունենում բախում ոստիկանության հետ, բռնության զոհ է դառնում շուրջ 3500 իսպանացի, 714 անձ զոհվում է։ [[Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմ|Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմի]] ավարտից հետո սա Իսպանիայում տեղի ունեցած ամենաարյունալի միջադեպն է դառնում։