«Գիտություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
No edit summary |
||
Տող 13.
== Պատմություն ==
«Գիտություն» ''science'' և «[[գիտնական]]» - ''scientist'' հասկացությունները առաջին անգամ օգտագործվել են Ուիլյամ Ուևելի կողմից (1794 - 1866)[Ճշտել] 1840 թ.-ին իր ''«Ինդուկտիվ գիտությունների փիլիսոփայությունը»'' աշխատության մեջ, որտեղ նշել է, որ «... մեզ ծայրահեղ անհրաժեշտ է ընտրել անվանում ընդհանրապես գիտությամբ զբաղվողի բնութագրելու համար։ Ես հակված եմ նրան անվանել Գիտնական»։
Գրի զարգացմանը զուգընթաց հին քաղաքակիրթ երկրներում կուտակվում և իմաստավորվում էին բնության, մարդու և հասարակության վերաբերյալ էմպիրիկ գիտելիքները, առաջ եկան մաթեմատիկայի, բանականության, երկրաչափության, աստղագիտության, բժշկության մասին պատկերացումներ։ Ժամանակակից գիտնականների նախնիներն են եղել Հին Հունաստանի և Հռոմի փիլիսոփաները, որոնց համար խորհելն ու ճշմարտության բացահայտումը դարձել էին հիմնական զբաղմունքը։ [[Հին Հունաստան]]ում ի հայտ եկան գիտելիքների դասակարգման տարբերակներ։
Գիտությունը ժամանակակից մտածողության մեջ ձևավորվել է
Գիտության զարգացման ընթացքում իրար հաջորդում են էքստենսիվ և հեղափոխական փուլերը՝ գիտական հեղափոխություններ, որոնք բերում են նրա կառուցվածքի, ճանաչման սկզբունքների, կատեգորիաների և մեթոդների, ինչպես նաև նրա կազմակերպման ձևի փոփոխությանը։ Գիտությանը բնորոշ է գործընթացների [[դիալեկտիկա|դիալեկտիկ]] զուգակցումը նրա դիֆերենցացիային և ինտեգրացիային, հիմնավոր և կիրառական հետազոտությունների զարգացումը։
Տող 30 ⟶ 29՝
Գիտնականը գիտության ներկայացուցիչն է, որն իրականացնում է [[աշխարհի գիտական պատկեր]]ի ձևավորման իմաստավորված գործունեություն, ում գիտական գործունեությունը և [[որակավորում]]ը գիտական միության կողմից ճանաչում է ստացել։ Որակավորման ճանաչման հիմնական հատկանիշը գիտական հեղինակավոր հրատարակություններում հետազոտության արդյունքների հրապարակումն է և հեղինակավոր գիտական կոնֆերանսների զեկուցումը։ Ռուսաստանում փորձ է արվել բաժանել հեղինակավոր գիտական հրատարակությունները մյուսներից՝ հրատարակությունների ցուցակի տեսքով, որում հրապարակումները հայտնի են որպես [[ԲՈՀ]]։ Սակայն հեղինակավոր հրատարակությունների և կոնֆերանսների միջև անգամ գոյություն ունի ոչ միանշանակ գերակայության համակարգ։ Որպես կանոն ավելի մեծ առաջնայնություն ունեն միջազգային հրատարակություններն ու կոնֆերանսները, և միջազգային մակարդակով ճանաչումն ավելի բարձր է քան ազգայինինը։ Գիտնականի հեղինակությունը և որակավորման ճանաչումը կապված է մասնագետների նեղ շրջանում նրա հայտնիությամբ։ Փորձ է արվում կառուցել վարկանիշներ այլ գիտնականների աշխատանքներից տվյալ գիտնականի աշխատանքին արված հղումների քանակով։
Գիտնականների միություններում բարձր է գնահատվում հատկապես մանկավարժական աշխատանքը։ Հեղինակավոր ուսումնական հաստատություններում [[դասախոսություն]]ներ կարդալու իրավունքը բարձրացնում է ճանաչման մակարդակը և գիտնականի որակավորումը։ Նաև բարձր է գնահատվում [[գիտական դպրոց]]ի ստեղծումը, այսինքն որոշ գիտնականների պատրաստումը, որոնք զարգացնում են մանկավարժի գաղափարը։ Մասնագիտական գիտությանը պատկանելությունը և գիտնականի որակավորման մակարդակը կարող են ֆորմալ ձևով որոշվել տեղական և ազգային որակավորման հանձնաժողովների կողմից (ատենախոսություն պաշտպանության խորհուրդ, ատեստացիոն հանձնաժողով, ԲՈՀ)։ ԽՍՀՄ – ում և Ռուսաստանում գիտնականի որակավորումը ֆորմալ ձևով հաստատվում է գիտական աստիճանով ([[գիտությունների դոկտոր]] կամ [[գիտությունների թեկնածու]]) և գիտական կոչումով ([[դոցենտ]] կամ [[պրոֆեսոր]])։ Ինչպես աստիճանների, այնպես էլ կոչումների շնորհումը վերահսկվում է ԲՈՀ – ի կողմից։ Գիտական աստիճանները շնորհվում են ըստ գիտության ուղղվածության, օր, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածու, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու և այլն։ Ներկայումս ԲՈՀ – ը ճանաչում է այդպիսի 22 ուղղվածություն։ Համապատասխան գիտական աստիճան ստանալու համար անհրաժեշտ է գրել և պաշտպանել ատենախոսություն մասնագիտացված խորհրդում, որպես բացառություն, մեծ գիտական վաստակի դեպքում դիսերտացիան կարող է փոխարինվել արված աշխատանքի վերաբերյալ զեկույցով։ Բացառություններ շատ հազվադեպ են լինում, օր. գլխավոր կոնստրուկտորների համար։ Հաջող պաշտպանության պարտադիր պայման է գիտական աշխատանքի արդյունքների հրապարակումը և փորձարկումը։ Աբրոբացիա կամ փորձարկում ասելով սովորաբար հասկանում ենք կոնֆերանսների ժամանակ ելույթները, քանի որ այս ձևը թույլ է տալիս բանավիճելով քննարկել արդյունքները և համապատասխանորեն ստանալ բաց քննադատություն՝ գիտական միության անհամաձայնության դեպքում։ Գիտական կոչում ստանալու համար (դոցենտ կամ պրոֆեսոր) բացի գիտական աստիճանից պահանջվում է տանել նաև մանկավարժական աշխատանք, մասնավորապես ունենալ ուսումնամեթոդական հրապարակումներ։ Գոյություն ունեն նաև որակավորման ճանաչման ավելի փոքր հատկանիշներ, օրինակ [[ասպիրանտ]]ների գիտական աշխատանքի ղեկավարման թույլտվությունը հանդիսանում է թեկնածուից դոկտորի անցման պարտադիր քայլ։▼
▲Մասնագիտական գիտությանը պատկանելությունը և գիտնականի որակավորման մակարդակը կարող են ֆորմալ ձևով որոշվել տեղական և ազգային որակավորման հանձնաժողովների կողմից (ատենախոսություն պաշտպանության խորհուրդ, ատեստացիոն հանձնաժողով, ԲՈՀ)։ ԽՍՀՄ – ում և Ռուսաստանում գիտնականի որակավորումը ֆորմալ ձևով հաստատվում է գիտական աստիճանով ([[գիտությունների դոկտոր]] կամ [[գիտությունների թեկնածու]]) և գիտական կոչումով ([[դոցենտ]] կամ [[պրոֆեսոր]])։ Ինչպես աստիճանների, այնպես էլ կոչումների շնորհումը վերահսկվում է ԲՈՀ – ի կողմից։ Գիտական աստիճանները շնորհվում են ըստ գիտության ուղղվածության, օր, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների թեկնածու, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու և այլն։ Ներկայումս ԲՈՀ – ը ճանաչում է այդպիսի 22 ուղղվածություն։ Համապատասխան գիտական աստիճան ստանալու համար անհրաժեշտ է գրել և պաշտպանել ատենախոսություն մասնագիտացված խորհրդում, որպես բացառություն, մեծ գիտական վաստակի դեպքում դիսերտացիան կարող է փոխարինվել արված աշխատանքի վերաբերյալ զեկույցով։ Բացառություններ շատ հազվադեպ են լինում, օր. գլխավոր կոնստրուկտորների համար։ Հաջող պաշտպանության պարտադիր պայման է գիտական աշխատանքի արդյունքների հրապարակումը և փորձարկումը։ Աբրոբացիա կամ փորձարկում ասելով սովորաբար հասկանում ենք կոնֆերանսների ժամանակ ելույթները, քանի որ այս ձևը թույլ է տալիս բանավիճելով քննարկել արդյունքները և համապատասխանորեն ստանալ բաց քննադատություն՝ գիտական միության անհամաձայնության դեպքում։ Գիտական կոչում ստանալու համար (դոցենտ կամ պրոֆեսոր) բացի գիտական աստիճանից պահանջվում է տանել նաև մանկավարժական աշխատանք, մասնավորապես ունենալ ուսումնամեթոդական հրապարակումներ։ Գոյություն ունեն նաև որակավորման ճանաչման ավելի փոքր հատկանիշներ, օրինակ [[ասպիրանտ]]ների գիտական աշխատանքի ղեկավարման թույլտվությունը հանդիսանում է թեկնածուից դոկտորի անցման պարտադիր քայլ։
Ամենաբարձր աստիճանը [[Գիտությունների ակադեմիա]]յին անդամակցությունն է։ Ռուսաստանում, ինչպես և նախկին ԽՍՀՄ – ում, գոյություն ունի անդամակցության 2 աստիճան՝ առաջինը՝ Ակադեմիայի [[թղթակից անդամ]] և բարձրը՝ [[ակադեմիկոս]]։ Ակադեմիաները ինքնակազմակերպվող գիտական միություններն են, և ակադեմիկոսներին ու թղթակից անդամներին ընտրում են իրենց ժողովների ժամանակ։ Թեկնածուներին առաջադրում են ԲՈւՀ-երը կամ գիտահետազոտական ինստիտուտները։ Ընդ որում ընտրությունները միշտ իրականանում էին բազմընտրանքայնության հիման վրա։ Ներկայումս Ռուսաստանում բացի Գիտությունների ակադեմիայից (առանց ճշգրտումների) գործում են Ակադեմիայի մասնաճյուղեր, որոնցից մի քանիսը, օրինակ Բժշկական գիտությունների ակադեմիան, ունեն երկարամյա պատմություն, մյուսներն ի հայտ են եկել հարաբերականորեն վերջերս։ Նրանց կառուցվածքը նման է Գիտությունների ակադեմիայի կառուցվածքին, սակայն կարգավիճակն, իհարկե, ավելի ցածր է։
=== Գիտական կազմակերպություններ ===
Գիտական միությունում գոյություն ունեն բավականին մեծ քանակությամբ գիտական կազմակերպություններ։ Գիտության զարգացման մեջ ակտիվ դեր են խաղում կամավոր գիտական ընկերությունները, որոնց հիմնական խնդիրն է գիտական տեղեկատվության փոխանակումը, այդ թվում նաև անցկացվող կոնֆերանսների ընթացքում և հրապարակումների շնորհիվ պարբերաբար հրատարակություններում, որոնք լույս են տեսնում հասարակության կողմից։ Գիտական ընկերություններին անդամակցությունը կամավոր է, հաճախ՝ ազատ, և կարող է պահանջել անդամավճար։ Պետությունը կարող է այս ընկերություններին ցուցաբերել տարբեր օժանդակություններ, իսկ ընկերությունը կարող է ընդունել իշխանությանը համաձայնեցված դիրքորոշում։ Որոշ դեպքերում կամավոր ընկերությունների գործունեությունը ընդգրկում է նաև ավելի լայն հարցեր, օր. ստանդարտացումը։ Առավել հեղինակավոր և մասսայական ընկերություններից է հանդիսանում [[IEEE]] (Institute գf Electrical and
Առաջին գիտական ընկերությունները առաջացել են Իտալիայում 1560 - ական թվականներին։ Դրանք են «Բնության գաղտնիքների ակադեմիան» (Academia
Գիտական կազմակերպություններ՝
* [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ]] (Կազմակերպությունը նպաստում է գիտնականների և այլ գիտական կազմակերպությունների համագործակցությամբ ամբողջ աշխարհում)։
Տող 46 ⟶ 43՝
=== Միջազգային գիտական ինստիտուտներ ===
Գիտական ինստիտուտները՝ [[ակադեմիա]]ները և գիտահետազոտական ինստիտուտները՝ [[НИИ]], համագործակցում են միջազգային մակարդակով։ Ժամանակակից լայնամասշտաբ գիտական նախագծերը, այնպիսիք, ինչպիսիք են մարդկանց [[գենոմ]]ի պարզաբանումը կամ [[Միջազգային տիեզերակայան]]ը, պահանջում են հսկայական նյութական ծախսեր և շատ գիտական արտադրական խմբերի գործունեությունների կորդինացում։ Շատ դեպքերում դա ավելի արդյունավետ է անել միջազգային կոոպերացիաներում։
Միջազգային գիտական ինստիտուտներ՝
* [[CERN]] - բարձր էներգիայի և տարրական մասնիկների ֆիզիկայի ամենամեծ լաբորատորիան է աշխարհում
* [[ОИЯИ]] - ОИЯИ-ում սինթեզվել են բոլոր տրանսուրանային էլեմենտները, որոնք հայտնաբերվել են ԽՍՀՄ-ում և Ռուսաստանում, և կրկնվել է տրանսուրանային էլեմենտների մեծ մասի սինթեզը, որոնք հայտնաբերվել են ուրիշ երկրներում։
=== Գիտական հասարակություններ ===
=== Գիտական շքանշաններ և մրցանակներ ===
Տող 64 ⟶ 62՝
* [[Լոմոնոսովի անվան մեծ ոսկե շքանշան]]՝ Ռուսական գիտությունների ակադեմիայի ամենաբարձր պարգևը։
* [[Մենդելեևի անվան ոսկե շքանշան]]՝ Ռուսական գիտությունների ակադեմիայում գիտական պարգև քիմիական գիտության և տեխնոլոգիայի ոլորտում ունեցած մեծ գիտական աշխատանքի համար։
=== Գիտական վարկանիշ ===
=== Գիտական հումոր ===
Գիտական հումորը մասնագիտացված [[հումոր]]ի տեսակ է, որը հիմնված է անսովոր կամ պարադոքսալ գիտական տեսության և գիտական գործունեության տեսանկյունների վրա։ Հաճախ գիտական հումորը ադեկվատ չի ընդունվում և գնահատվում մարդկանց կողմից, որոնք չունեն բավարար պատկերացում գիտության համապատասխան ոլորտի մասին։ Նաև գիտական հումոր կարելի է անվանել գիտնականների և գիտության որոշ տեսակետների ծաղրումը (նայել [[Շնոբելյան մրցանակ]])։ Տարածման որոշ փորձեր ընդունվում են մեծ անընկալությամբ։ Օր. հեռախոսային զրույց էր եղել «[[Ֆիզիկոսները կատակում են]]» ժողովածուն կազմողների և այլ գիտնականների միջև, որտեղ ժողովածուն կազմողների զրուցակիցներն ասել են, որ «մեր աշխատակիցները զբաղվում են լուրջ գործերով և կատակելու ժամանակ չունեն»։
== Գիտական մեթոդ ==
Աշխարհի ուսումնասիրման առարկայական և [[օբյեկտիվ]] եղանակը տարբերում է գիտությունը ճանաչման այլ եղանակներից, այնպիսիք, ինչպիսիք են աշխարհի առօրեական, գեղարվեստական, կրոնական, դիցաբանական, փիլիսոփայական ըմբռնումները։ Օր. արտացոլման արվեստում իսկապես տեղի է ունենում ինչպես օբյեկտիվի և սուբյեկտիվի միագումար, երբ իրականության ցանկացած արտահայտում ենթադրում է զգայական գնահատական կամ ռեակցիա։ Ժամանակակից [[գիտական մեթոդ]]ի կառուցվածքի մեջ, որը ենթադրում է նոր գիտելիքների կառուցում, մտնում են.
# Փաստերի '''դիտարկում''' և չափում, ուսումնասիրման քանակական և որակական նկարագրություն։ Այսպիսի նկարագրությունների մեջ անհրաժեշտաբար օգտագործվում են տարբեր աբստրակցիաներ։
# Դիտարկման արդյունքների '''վերլուծություն'''՝ դրանց համակարգվածություն, առաջնայինի և երկրորդայինի առանձնացում։
Տող 78 ⟶ 74՝
# '''Կանխատեսում'''՝ արդյունքների ձևակերպում, որոնք ստացվել են առաջարկվող հիպոթեզներից կամ ընդունված տեսություններից [[դեդուկցիա]]յի, [[ինդուկցիա]]յի կամ այլ տրամաբանական մեթոդների միջոցով։
# Փորձարկման միջոցով կանխատեսման արդյունքների '''ստուգում''' (Կառլ Պոպերի տերմինաբանությամբ՝ կրիտիկական փորձարկում)։
Յուրաքանչյուր փուլում սկզբունքային նշանակություն ունի ծայրահեղ վերաբերմունքն ինչպես տվյալ, այնպես էլ ստացվող՝ ցանկացած մակարդակի արդյունքների նկատմամբ։ Ստուգված տվյալներով ամեն ինչ ապացուցելու, հիմնավորելու անհրաժեշտությունը, փորձերի արդյունքներով տեսական եզրահանգումների հաստատումը առանձնացնում է գիտությունը ճանաչման մյուս ձևերից, այդ թվում նաև կրոնից, որը հիմնվում է այս կամ այն հիմնական դոգմաների հավատի վրա։ Գիտության և գիտական մեթոդի մասին պատկերացումները՝ [[գիտության մեթոդոլոգիա]]ն, ժամանակի ընթացքում փոփոխվել են։
=== Գիտական հետազոտությունների ուղղություններ ===
Ժամանակակից գիտական հետազոտությունները իրականացվում են 3 հիմնական ուղղությամբ.
Տող 85 ⟶ 81՝
Հիմք տերմինը (լատիներեն ''fundare'' - «հիմնադրել» բառից) արտացոլում է այս գիտությունների կողմից բնության հիմնական, առաջնային օրենքների հետազոտման ուղղությունները։
* ''Կիրառական գիտական հետազոտություններ''՝ այն հետազոտություններն են, որոնք օգտագործում են ֆունդամենտալ գիտության ձեռքբերումները գործնական հարցերին լուծում տալու համար։ Հետազոտության արդյունքն է նոր [[տեխնոլոգիա]]ների ստեղծումը և կատարելագործումը։
* ''Գիտահետազոտական և փորձակոնստրուկտորական մշակումներ''՝ (
=== Փորձեր քեզ վրա ===
Շատ գիտնականներ գիտական փորձերն արել են հենց իրենց վրա։
Տող 92 ⟶ 89՝
== Գիտության փիլիսոփայություն ==
Գիտության փիլիսոփայությունը ներկայացված է բազմաթիվ յուրահատուկ հիմնադրույթներով, որոնք առաջարկում են ճանաչողական գործունեության և գիտության զարգացման այս կամ այն մոդելներ։ Այն կենտրոնացած է գիտության դերի և նշանակության բացահայտման, գիտության բնութագրման վրա, որը թույլ է տալիս նրան տարբերել ճանաչողական գործունեության մյուս տեսակներից։
== Աշխարհի գիտական պատկեր ==
Աշխարհի գիտական պատկերը (մոդելը) իրական գործունեության հատկությունների և օրինաչափությունների համակարգ է, որը ստեղծվել է գիտական հասկացությունների և սկզբունքների համադրման ու սինթեզի արդյունքում։ Գիտության զարգացման ընթացքում անընդհատ տեղի է ունենում գիտելիքների, գաղափարների և հիմնադրույթների նորացում։ Դրանց ամբողջությունը մտնում է աշխարհի գիտական պատկերի մեջ։
== Գիտությունների դասակարգում ==
Մարդկային գիտելիքների ոլորտում դասակարգման փորձերը, ըստ տարբեր հիմնավորումների, ընդունված էր դեռ անտիկ շրջանում։ Այսպես, [[Արիստոտել]]ը առանձնացրել է գիտությունների 3 խոշոր խմբեր՝ տեսական ([[ֆիզիկա]] և [[փիլիսոփայություն]]), գործնական ([[բարոյագիտություն]] և [[քաղաքագիտություն]]) և ստեղծագործական ([[էսթետիկա]])։ Հռոմեական հանրագիտարանագետ [[Մարկ Վարոն]]ը իր դասակարգման մեջ մտցնում է հետևյալ գիտությունները՝ [[քերականություն]], [[դիալեկտիկա]], [[հռետորություն]], [[երկրաչափություն]], [[թվաբանություն]], [[աստղագիտություն]], [[երաժշտություն]], [[բժշկություն]] և [[ճարտարագիտություն]]։ Մուսուլմանական արաբական գիտնականները գիտությունները բաժանել են արաբական ([[պոետիկա]], [[հռետորական արվեստ]]) և օտարերկրյա ([[աստղագիտություն]], [[բժշկություն]], [[մաթեմատիկա]]) գիտությունների։ Դասակարգման փորձերը շարունակվել են դարաշրջանի կեսերին։ [[Հուգո Սեն – Վիկտորսկին]] [[Դիդասկալիկոն]]ում գիտությունը բաժանում է 4 խմբերի.
# Տեսական գիտություններ (մաթեմատիկա, ֆիզիկա)
# Գործնական գիտություններ
Տող 203 ⟶ 198՝
== Գիտական գրականություն ==
== Գիտության մասսայականացում ==
'''Գիտության մասսայականացումը''' ժամանակակից և հասանելի ձևով՝ գիտական իմացությունների տարածումն է մարդկանց ավելի լայն շրջանակի վրա։ Գիտության մասսայականացումը մասնագիտական տեղեկատվության վերափոխումն է, այն լեզվին, որը ավելի մատչելի է կարդացողների և լսողների ավելի փոքր լսարանների համար։ Այն համարվում է ամենակարևոր խնդիրը, որը կանգնած է գիտության մասսայականացնողների առջև։ Գիտության մասսայականացման խնդիրն է վերափոխել այսպես կոչված «ձանձրալի և չոր» գիտական տեղեկատվությունը հետաքրքիր, հասկանալի և հասանելի բոլորին տեղեկատվությամբ։ Այդ տեղեկատվությունը կարող է ուղղված լինել, ինչպես ամբողջ հասարակությանը, այնպես էլ մի մասին, որոնցից են աճող սերունդները՝ [[շնորհ]]ալի [[աշակերտ]]ները։ Գիտության մասսայականացման վրա մեծ դեր է խաղաղում [[գիտական երևակայություն]]ը։ Հենց դա էլ կանխագուշակել է բազմաթիվ գիտական հայտնագործություններ։ Այդ գործում մեծ դեր է կատարել Ֆանտաստ գրող՝ [[Ժյուլ Վեռն]]ը։ [[Երիտասարդ]]ների մուտքը գիտություն և արտադրության բարձր տեխնոլոգիաների շրջանները, հասարակության չտեղեկացված զանգվածի ուշադրությունը գիտական խնդիրներին կախված են մասսայականության աստիճանից։
Գիտնականները որպես գիտական տեղեկատվության կրողներ շահագրգռված են նրա պահպանման և ընդլայնման մեջ, որին նպաստում է երիտասարդության ներխուժումը գիտական տեղեկատվության մեջ։ Քանի որ գիտության մասսայականացումը ավելացնում է գիտությունով հետաքրքրվող մարդկանց քանակը և շարժառիթ է հանդիսանում նրանց ներխուժմանը գիտության մեջ։ Հաճախ պատահում է, որ գիտական տեղեկատվության մասսայականացման դեպքում այն կորցնում է իր բարդության աստիճանը և հետզհետե վերածվում են գիտական միֆի։ Լինում է նաև, որ գիտության մասսայականության դեպքում առաջանում են այնպիսի գիտահանրամատչելի թյուրիմաց անվանումներ, ինչպիսին են տիեզերքի գաղտնիքները, «գիտնականները հայտնաբերել են» և այլն։▼
Տիխո Բրագեն գտնում էր, որ գիտական գիտելիքները պետք է մատչելի լինեն միայն ղեկավարներին, որոնք կարող են նրանցից օգտվել։ Իսկ Ռուսական գիտությունների ակադեմիայի (ՌԳԱ) ակադեմիկոս Լյուդվիգ Ֆադեյևը հետևյալ կերպ է արտահայտվել գիտության մասսայականացման վերաբերյալ. «Մենք գիտակցում ենք, որ այնուամենայնիվ պետք է բացատրենք մարդկանց, հարկատուներին, այն թե ինչ ենք մենք անում։ Բայց պետք է մասսայականացնենք գիտության այն ոլորտները, որոնք արդեն լիովին հասկանալի են։ Ժամանակակից գիտությունը ավելի դժվար է մասսայականացնել։ Պատմել ամեն տեսակի լարերի, Յանգ-Միլսի դաշտերի և այլն.. լավ չի ստացվում՝ ստելով։» Իվան Եֆրեմևի պնդմամբ Խորհրդային միության հանձնաժողովի և խմբագրությունների նիստերի ժամանակ որոշ գիտնականներ ասում էին, որ գիտահանրամատչելի գրականությունը ունայնություն է։▼
▲Գիտնականները որպես գիտական տեղեկատվության կրողներ շահագրգռված են նրա պահպանման և ընդլայնման մեջ, որին նպաստում է երիտասարդության ներխուժումը գիտական տեղեկատվության մեջ։ Քանի որ գիտության մասսայականացումը ավելացնում է գիտությունով հետաքրքրվող մարդկանց քանակը և շարժառիթ է հանդիսանում նրանց ներխուժմանը գիտության մեջ։
▲«Մենք գիտակցում ենք, որ այնուամենայնիվ պետք է բացատրենք մարդկանց, հարկատուներին, այն թե ինչ ենք մենք անում։ Բայց պետք է մասսայականացնենք գիտության այն ոլորտները, որոնք արդեն լիովին հասկանալի են։ Ժամանակակից գիտությունը ավելի դժվար է մասսայականացնել։ Պատմել ամեն տեսակի լարերի, Յանգ-Միլսի դաշտերի և այլն.. լավ չի ստացվում՝ ստելով։»
== Գիտություն և կեղծ գիտություն ==
Տող 224 ⟶ 210՝
== Գիտաբանություն ==
Գիտաբանություն- գիտությունը ուսումնասիրող գիտություն։
Տող 231 ⟶ 216՝
* [[Թաքնված զանգված]]
* [[Մութ էներգիա]]
=== Բժշկություն ===
* [[ՁԻԱՀ]]
Տող 236 ⟶ 222՝
=== Տիեզերագիտություն ===
* [[Տիեզերական վերելակ]]
=== Կենսաբանություն ===
* [[Կլոնավորում]]
Տող 244 ⟶ 231՝
* [[Բաց մաթեմատիկական խնդիրներ]]
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://armscoop.com/ Հայկական գիտական համագործակցություն]
* [http://www.nfsat.am/ Գիտության և առաջատար տեխնոլոգիաների ազգային հիմնադրամ]
Տող 262 ⟶ 238՝
* [http://www.dmoz.org/World/Armenian/Գիտություն/ Գիտության բաժինը դմոզում]
* [http://ogneci.com/dr/%D5%A2%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%BC/%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6 Գիտությանը վերաբերող հոդվածներ «օգնեցի» կայքում]
{{Լուսավորության դարաշրջան}}
[[Կատեգորիա:Գիտություն]]
| |||