Վիքիպեդիա

«Ֆեռնանդո Պեսոա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{խմբագրում եմ|[[Մասնակից:Vardouhie Ghazarian|Vardouhie Ghazarian]] ([[Մասնակցի քննարկում:Vardouhie Ghazarian|քննարկում]])|2018-07-22 10:41:23}}
{{Տեղեկաքարտ Գրող}}
'''Ֆեռնանդո Անտոնիո Նոգեյրա Պեսոա''' (ժամանակակից տառադարձման կանոնոներով պորտուգալերենից՝ '''Ֆեռնանդու ԱնտոնիուՆոգեյրա Պեսոա ''', {{lang-pt|Fernando António Nogueira Pessoa}}, {{IPA|fɨɾˈnɐ̃du pɨˈsoɐ}} {{ԱԾ}}), պոլտուգալացիպորտուգալացի երկլեզու գրող, արձակագիր, դրամատուրգ, թարգմանիչ, մտածող, էսսեիստ, լիսաբոնյան ավանգարդի առաջնորդներից և անվիճելի հեղինկություններից մեկը, որը հետագայում անհայտ գրողից դարձավ ժամանակակից պորտուգալական գրականության խորհրդանիշը։
 
== Կենսագրություն ==
Ֆեռնանդո Պեսոան ծնվել է 1888 թվականի հունիսի 13֊ին [[Լիսաբոն|Լիսաբոնում]]։ Նրա հայրը Ժուակին դե Սեաբրա Պեսոան, որը բնիկ լիսաբոնցի էր աշխատում էր Արդարադատության նախարարությունում, ինչպես նաև երաժշտական քննադատ էր «Diário de Notícias» թերթում։ Պեսոայի մանկությանըմանկության և պատանեկության շրջանում տեղի ունեցած իրադարդությոունններըիրադարդությունները մեծ հետք թողեցին նանրա հետագա կյանքի վրա։ 1893 թվականին 40 տարեկան հասակում [[Տուբերկուլոզ|տուբերկուլոզից]] մահանում է նրա հայրը, երբ փոքրիկ Պեսոնա հազիվ հինգ տարեկան էր։ Պեսոայի մայրը ստիպված է լինում վաճառել տան կահույքի մի մասը և երեխաների հետ տեղափոխվել ավելի համեստ տուն։ Այս ժամանակաշրջանում է առաջանում Պեսոայի առաջին հետերոնիմը՝ ''Chevalier de Pas''֊ն, որի մասին մի քանի տարի անց նա կգրի իր ընկեր Ադոլֆ Կազայշի Մոնեյրին (''[[wikisource:pt:Carta de Fernando Pessoa para Adolfo Casais Monteiro|Carta de Fernando Pessoa para Adolfo Casais Monteiro]]'')։ Այդ նույն տարում Պեսոան ստեղծում է իր առաջին բանաստեղծական աշխատանքը,բանաստեղծությունը՝ կարճ մի երգ, մանկական բնաբանով՝ «Իմ սիրելի մայրիկին» (''[[wikisource:pt:À Minha Querida Mamã|À Minha Querida Mamã]]'')։
 
Նրա1895 թվականին նրա մայրը ամուսնանում է երկրորդ անգամ 1895 թվականին Ժուանա Միգելա Ռոզուի հետ, վերջինս [[Դուրբան|Դուրբանում]] (Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն) Պորտուգալիայի հյուպատոսն էր, որտեղ էլ տեղափոխվեց երեխաների հետ։ Դուրբանում Պեսոան անցկացնում է իր մանկությունը և պատանեկության մի մասը։ ՆրաՍակայն շուտով նրա մայրը տարվում է իր երկորոդ ամուսնու և երեխաների խնդրիներով և Ֆեռնանդոն անուշադրության է մատնվում։ Փոքրիկ տղան երկար ժամանակ է անցկացնում միայնակմիայնության և խորհումմեջ է։խորհելով։ Ապագա բանաստեղծի մոտ դեռ փոքր տարքից հայտնաբերվում է սետեղծագործելու տաղանդը։ Դուրբանում նրան հնարավորություն է ընձեռնվում ծանոթանալ անգլիական գրականութանը և հատկապես այնպիսի գրողների ինչպիսքն են [[Ուիլյամ Շեքսպիր|Ուիլյամ Շեքսպիրը]], [[Էդգար Ալլան Պո|Էդգար Ալլան Պոն]], [[Ջոն Միլթոն|Ջոն Միլթոնը]], [[Ջորջ Բայրոն|Ջորջ Բայրոնը]], [[Ջոն Քիթս|Ջոն Քիթսը]], [[Պերսի Բիշի Շելլի|Պերսի Բիշի Շելլին]] և [[Ալֆրեդ Թեննիսոնը։Թեննիսոն|Ալֆրեդ Թեննիսոնը]]։ Անգլերենը մեծ դեր է խաղացել Պեսոայի կյանքում, անգլերեոնանգլերենով էեն գրաված նրա բանաստեղծական ստեղծագործությունների մեծ մասը։ Ինչպես նարնաև Պեսոան թարգմանել է բաղմաթիվբազմաթիվ անգլալաեզուանգլալեզու գրողների։ Տարրական դպրոցում Պեսոան շատ լավ էր սովորում և հինգամյա կրծականկրթական ծրագիր կարողանում է ավարտել երեք տարում, 1899 թվականին նա ընդունվում է Դուրբանի միջնակարգ դպրոցը, որտեղ սովորում է երեք տարի։ Պեսոան իր խմբի լավագույն աշակերտներից մեկն էր։ Այդ տարիներին նա վերցնում է Ալեքսանդր Սյոռչ(''Alexander Search'') մականունը, որի անունից էլ գրում է նամակների ինքն իրեն։ 1901 թվականին Պեսոան սկսում է գրել իր առաջին անգլերեն բանաստեղծությունները և այդ նույն տարում նա իր ընտանքիքիընտանիքի հետ ճանապարհորդություն ենէ կատարում դեպի Պորտուգալիա, որտեղ ապրում էին նրանց բարեկամները։ Այս ընթացքում Պեսոան փորձում էր անգլերենով վեպ գրել։ Վերադառնալով Աֆրիկա նա ընդունվում է Առևտրի դպրոց։ Դպրոցում ուսումնառությունը իրականացվում էր երեկոյան ժամերին իսկ օրվա այլ ժամերին Պեսոան ուսումնասիրում էր հումանիտար առարկաներ։ 1903 թվականին նա ստանում է Վրկտորյա թագուհու պատվավոր պարգև ըպարգևը լավագույն էսսեի համար։ Պեսոան շատշարունակում է կարդումկարդալ անգլիիացի անգլիացի դասականների և հետաքրքրվում էհետաքրքրվել լատինական գրականությամբ, դրա զուգահեռ նա շարունակում է գրել բանաստեղծությւոններբանաստեղծություններ և արձակ ստեղծագործությունններ անգլերենով։ Այս ժամանակաշրջանում ի հայտ են գալիս նրա հետերոնիմները՝ Չառլզ Պոբերտ Անոնոը և Գ. Մ. Ֆ. Լեչերը։
1905 թվականին պատանի Պեսոան վերադառնում է Պորտուգալիա և ընդունվում Լիսաբոնի համալսարանի լեզվաբանական ֆակուլտետը։ Այդ ժամանակ նա ապրում էր Լիսաբոնի իրենց փոքրիկ մի բնակարանում տատաիկիտատիկի և մորաքրոջ հետ։ Չավարտելով առաջին կուրսը, նա կիսատ է թողնում կրթությունը համալսարանում և սկսնում է զբաղվել ինքակրթությամբ, ուսումնասիրելով մեծագույն պորտուգալացի գրողների ստեղխագործություններըստեղծագործությունները ինչպիսինք են [[Սեզարիո Վերդե|Սեզարիո Վերդեն]] և [[Անտոնինու Վեյրան։Վեյրա|Անտոնինու Վեյրան]]։ Շուտով 1907 թվականին մահանում է նրա տատիկը, թողնելով նրա ոչ մեծ ժառանգություն։ Այս գումարով Պեսոան բացում է փոքր տպարան, որը շուտով այրվում է: 1908 թվականին Պեսոան սկսում է աշխատել որպես գործարարագործարար նամակագրության թարգմանիչ, որըայս թարգմանությունները նա հիմնականում կատարում էր հիմնականում անգլերեն լեզվից։անգլերենից։ Այս տեսակ թարգմանություններով Պեսոան զբաղվեց մինչև իր կյանքի վերջը։ Ցանկութայն դեպքում Պեսոան կարող էր շեծմեծ գումարներ վաստակել թարգամանություններ կատարելով։ Այնուամենայնիվ, հավակնոտ նորեկ բանաստեղծըբանաստեղծ և գրողը մի քանի մի քանի ընկերություններում աշխատանքի է անցնում ազատ գրաֆիկով, որպեսզի ավելի շատ ժամանակ անցկացնի գրականության ուսումնասիրությամբ:
 
1912 թվականից Պեսոան սկսում է էսսէներէսսեներ գրել և հանդես է գալիս «Ագիա» ամսագրում որպես գրական քննադատ<ref >«A Águia» ({{tr-pt|f=x|орёл}}).</ref> ։քննադատ։ Այս ամսագրում նրա առաջին հոդվածը՝ «Նոր պորտուգալական պոեզիան» էր, որին հաջորդեիցնհաջորդեցին իրա մյուս հոդվածները։ Ավելի ուշ իր ընկերոջ Մարիու դե Սա֊Կարնեյրուի հետ Պեսոան մասնակցում է «Օրֆեյ» ամսագրի հրատարակմանը։ Երկու տարվա ընթացքում (1914—1916) Պեսոան հանդես է գալիս որպես սիմվոլիստական արվեստի տեսաբան և դառնում է պորտուգալական մոդեռնիզմի երեք նոր միտումների՝ «պոլիզմիզմի», «սենսացիոնիզմի» եւև «ինտեսեկցիոնիզմի» առաջատարըհիմնադիրը, որիորոնց գաղափարները մարմնավորվել են «Օրֆեուս» ամսագրի խմբագրիների խումբըխումբի կողմից(1915 թվական):
 
Ֆեռնանդո Պեսոան մահացել է Լիսաբոնում 1935 թվականի նոյեմբերի 30֊ին՝ 40 տարեկանում։Վերջինըտարեկանում։ Վերջինը ինչ գրել է բանաստեղծը մահանալուց առաջ անգլերեն ''«I know not what tomorrow will bring…»'' (Ես գիտեմ թե ինչ է բերելու վաղվա օրը…) նախադասությունն է։ 1985 թվականին Պեսոայի մահվան հիսունամյա տարելիցի կապակցությամբ նրա մարմին մնացորդները թաղվում են Լիսաբոնի հիերոնիմոսների հայտնի վանքում<ref>[http://www.mosteirojeronimos.pt/pt/index.php?s=white&pid=227&identificador Mosteiro dos Jerónimos] Fernando Pessoa</ref>։ Գրողի շիրմաքարին փորագրված են նրա երեք գլխավոր հետերոնիմների՝ Ալբերտու Կաեյրուի, Ալվարու դե Կապուշայի և Ռիկարդու Ռեյշայի բանաստեղծություններից տներ։
{{քաղվածք|<poem> Եթե ինչ֊որ մեկը ցանկանա մի մահից հետո
Գրել իմ ինքնակենսագրականը, այն բնավ բարդ գործ չի լինի։
Տող 23 ⟶ 24՝
 
== Ստեղծագործություններ ==
Բացի ամենատարբեր բանաստեղծությունների և էսսեների հրատարակումից բանաստեղծի կյանքի ընթացքում պորտուգալերենով ընդհամենը մեկը բանաստեղխությունների ժողովածու է հրատարակվում՝ «ՈւղերձՈւղերձը»({{lang-pt|''Mensagem''}}, 1934 թվական): Անգլերենով հրատարակվում է ''Antinous'' պոեմը (1918 թվական), որը բանաստեղծը գրել էր 1915 թվականին , «35 սոնետ» գիրքը (''35 sonnets'', 1918 թվական)։ 1921 թվականին հրատարակվում է անգլերեն բանաստեղծությունների երկու ժողովածու՝ «Անգլերեն բանաստեղծությոոններ I—II» (''Inscriptions''), գրված 1920 թվականին և «Անգլերեն բանաստեղծությոոններ III» (''Epithalamium''), գրված 1913 թվականին {{sfn|Клочковский|2015|с=}}։ Ֆրանսերենով գրված նրա բանաստեղծությունների ժողովածուն տպագրվում է հետմահու ինչպես և բանաստեղծի առաջին ամբողջական բանաստեղծությություններիբանաստեղծությունների ժողովածումժողովածուն, որոնք հրատարակվեցին 1942֊ից 1946 թվականններին {{sfn|Плавскин|1994|с=300}}։
 
=== Հետերոնիմներ ===
Համաշխարհային գրականության մեջ Ֆեռնանդո Պեսոայի զգալի գրական ներդրումը նրա հետերոնիմներն են, որոնք էլ ստեղծել են իրենց սեփական ստեղծագործությունները։ Սովետական գրականագետ Պլավսկին գրել է, որ Պեսոան առաջինը չէ, ով օգտագործել է հետեորնիմներ {{sfn|Плавскин|1994|с=299}}։ Ի տարբերություն գրական կեղծանունների Ֆեռնանադո Պեսոայի կողմից ստեղծված հետերոնիմներիըհետերոնիմները առանձին գրական անհատականություններ էին իրենց բնորոշ բնավորության գծերով և նույիսկ իրարից տարբերվող արտաքինով։ Հետերոնիմներից յուրաքանրյուրը ուներ իր կենսագրությունը, իր սեփական փիլիսոփայությունը, իրենց բնորոշ գրելու ոճը և այս ամենը հորինված էր, սակայն ձեռք էր բերում իրականութայն գծեր շնորհիվ, քանի որ իրենց գաղափարների և ստեղծագործությունների որոնք խորապես տարբերվում էին Պեսոայի գաղափարներից և ստեղծագործություններից։ Տարբեր հետազոտողներ փորձել են հաշվել Պեսոայի հետերոնիմների, կիսահետերոնիմներ և կեղծանունեներին ճշգրիտ թիվը։ 1966 թվականին Թերեզա Ռիտա Լոպեշը առաջին անգամ հաշվեց տասվեց հետերոնիմ։ Մի փոքր ավելի ուշ Անտոնիու Պինա Կոելիուն նոր ցուցակ կազմեց, որտեղ նա հաշվել էր քսանմեկ հետերոնիմ։ 1990 թվականին Թերեզա Ռիտա Լոպեշը ավելի ընդլայնված ցուցակ ներկայացրեց, այս ցուցակում հետերենիմների թիվը հասնում էր յոթանասուներկուսի։ Այս հետերոնիմների հաշվարկին միացան նաև Ժերոմինո ՊիզարրոնՊիզարոն և Պատրիսիա Ֆեռարին, որոնք օգտագործելով այլ չափանիշներ 2013 թվականին ներկայացրեցին երկու հարյուր տասերեք հեղինակից բաղկացած ցանկ։ Այս ցանկը ներառում էր Պեսոայի կողմից ստեղծված հետերոնիմներ, կիսահետերոնիմներ և կեղծանունեներ։ Իր սեփական հետերոնիմների համատեքստում Պեսոան դադարում է լինել օրտոնին (այսինքն իսկապես գոյություն ունեցող հեղինակ), սակայն այս «դեմքերի դրամայի» շնորհիվ ստեղծվում է մեկ այլ հետերոնիմ։
 
{{քաղվածք|Դեռ փոքրուց ես ձգտում էին ստեղծել իմ շուրջը երևակայական մի աշխարհ, շրջապատելով ինձ գոյություն չունեցող ընկերներով և բարեկամներով(իրականում ես չգիտեմ իսկապես նրանք գոյություն չունեն կամ էլ միգուցե ես գոյություն չունեմ։ Այսինքն ինպես ցանկացած հարցում այս հարցում ևս մենք չպետք է դոգմատիկ լինենեք)։ Այն պահից, երբ ես գիտակցում եմ այն ինչ անվանում եմ ինքս, հասկանում եմ, որ միշտ կարիք ունեմ մտավոր պատկերացնել նրա ֆիզիկական կառուցվածքը, շարժումները, բնավորությունը և պատմությունը։ Զանազան երևակայական հերոսները ինձ համար այնքան ակնհայտ էին և իմը ինչպես այն իրերից, որոնց մենք միգուցե սխալ ենք անվանում իրական կյանքում։ Նման հակումը, որը ինձ բնորոշ է երբ ես ինձ ընդունում են, ճանաչում եմ որպես անձ, ինձ միշտ ուղեկցել է, միայն մի փոքր փոխելով երաժշտությունը, որը ինձ կախարդել էր, բայց իրապես չփոխելով ինքննին կախարդանքը։
{{oq|pt|
Desde criança tive a tendência para criar em meu torno um mundo fictício, de me cercar de amigos e conhecidos que nunca existiram. (Não sei, bem entendido, se realmente não existiram, ou se sou eu que não existo. Nestas coisas, como em todas, não devemos ser dogmáticos). Desde que me conheço como sendo aquilo a que chamo eu, me lembro de precisar mentalmente, em figura, movimentos, carácter e história, várias figuras irreais que eram para mim tão visíveis e minhas como as coisas daquilo a que chamamos, porventura abusivamente, a vida real. Esta tendência, que me vem desde que me lembro de ser um eu, tem-me acompanhado sempre, mudando um pouco o tipo de música com que me encanta, mas não alterando nunca a sua maneira de encantar.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ֆեռնանդո_Պեսոա» էջից