Վիքիպեդիա

«Պոզիտիվ հոգեբանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 2.
 
== Պատմություն ==
Այս ուղղության հիմքում ընկած է [[հումանիստական հոգեբանություն]]ը: Այս ուղղությունը հիմնված է [[Գորդոն Օլպորտ]]ի, [[Աբրահամ Մասլոու]]ի և [[Կարլ Ռոջերս]]ի{{sfn|Стайл|2013|с=14}} նվաճումների վրա: Տեսակետներից մեկի համաձայն «պոզիտիվ հոգեբանություն» տերմինը առաջին անգամ օգտագործել է Մասլոուն՝[[Աբրահամ Մասլոու|Մասլոուն]]՝ իր «Մոտիվացիա և անհատականություն» գրքում (1954)<ref name="Maslow">''[[Маслоу, Абрахам|Maslow A. H.]]'' Motivation and personality.— Harper, 1954. (Harper’s psychological series)</ref>: Նա և հումանիստական հոգեբանություն այլ ներկայացուցիչներ 1950 և 1960-ականներիականներին իրենց աշխատություններում, հոգեբաններին կոչ էին անում ավելի շատ ուշադրություն դարձնել ոչ թե հիվանդությունների և պաթոլոգիաների բուժմանը, այլ հոգեկան առողջության խթանմանը: Այս ոլորտի ժամանակակից հետազոտողներից առավել ակնառու են Էդ Դիները, Միխայ Չիկսենտմիխային, Չարլզ Սնայդերը, [[Ալբերտ Բանդուրա]]ն, Դանիել Գիլբերտը և Ջոն Հայդը:
 
Պոզիտիվ հոգեբանության ակադեմիական ոլորտի հիմնադիր է համարվում [[Մարտին Սելիգման|Մարտին Սելիգմանը]]<ref name="Seligman2002">''Seligman M.'' Using the New Positive Psychology to Realize Your Potential for Lasting Fulfillment.— New York: Simon and Schuster, 2002. — 275 p. — ISBN 0-7432-2297-0.</ref>, ով 1988 թվականին ընտրվելով Ամերիկայի հոգեբանական ասոցիացիայի նախագահ, իր ելույթը նվիրեց հոգեբանության այս նոր ուղղությանը: Իր ելույթում նա ընդգծեց, որ նախորդ 50 տարիների ընթացքում հոգեբանությունը զբաղված է եղել տարբեր պաթոլոգիաների հետազոտությամբ և բուժմամբ՝ ուշադրություն չդարձնելով մարդու կյանքում դրական երևույթներին, ինչպիսիք են՝ ստեղծագործելու կարողությունը, հույսը, նպատակներին հասնելու ձգտումը, համառությունը: Սելիգմանը կոչ է արել իր գործընկերներին վերականգնել հավասարակշռությունը և ապագա հետազոտողների համար առաջարկել է 3 հիմնական ուղղություն ապագա հետազոտողների համար:.
 
* Դրական էմոցիաներ և երջանկության սուբյեկտիվ զգացողություններ (օրինակ՝ վայելք, կյանքից գոհունակություն, ապահովության զգացում, ինքն իր և ապագայի մասին կառուցողական մտքեր, ինքնավստահություն)
Տող 10.
* Մարդկանց երջանկությանն ու զարգացմանը նպաստող սոցիալական կառուցվածքներ ([[ժողովրդավարություն]], առողջ ընտանիք, աշխատավայրում առողջ միջավայր և այլն):
 
Սելիգմանի ելույթը մեծ հետաքրքրություն առաջացրեց գործընկերների շրջանում, այդ թվում այնպիսի հայտնի հոգեբանների ինչպիսիք են՝ Քրիստոֆեր Պետերսոնը , Էդ Դիները և Միխայ Չիկսենտմիխային, որի շնորհիվ պոզիտիվ հոգեբանություն գաղափարը շատ արագ վերածվեց հոգեբանական գիտության նոր ուղղության<ref> Forest J. et al. La psychologie positive et l’approche basée sur les forces : [фр.] : [арх. 12 февраля 2013] // Le magazine de l’Ordre des psychologues du Québec. — 2011. — Vol. 28, № 1 (juillet)</ref>:
 
== Դրական էմոցիաների նշանակություն ==
Տող 20.
'''Պոզիտիվ հոգեբանության կենտրոն'''
 
Պոզիտիվ հոգեբանության կենտրոնը (անգլ.Positive Psychology Center, PPC)<ref>[http://www.ppc.sas.upenn.edu/ Positive Psychology Center]</ref>, գտնվում է [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում]]: Կենտրոնի աշխատանքների առաջին փուլն անհատի դրական հատկանիշների և ուժեղ կողմերի դասակարգումն է (ըստ DSM-IV-ի): 2004 թվականին Սելիգմանը և Պետերսոնը հրապարակել են անձի 24 դրական հատկանիշների ցանկը՝ցանկ, դրանք բաժանելով 6 խմբի<ref name="p+s">''Peterson C., [[Селигман, Мартин|Seligman M. E. P.]]'' Character strengths and virtues: A handbook and classification. — Oxford University Press, 2004. — ISBN 0-19-516701-5.</ref>:
 
* Իմաստության և գիտելիքի առաքինություններ. կրեատիվություն, հետաքրքրասիրություն, անմիջականություն, սեր ուսուցման նկատմամբ, հեռանկար:
* Խիզախության առաքինություններ. քաջություն, լիարժեքություն, կենսունակություն:
* Մարդկայնության առաքինություններ. սեր, բարություն, սոցիալական գիտակցություն:
Տող 28.
* Չափավորության առաքինություններ. գթասրտություն, չափավորություն, ինքնատիրապետում:
* Տրանսցենդենտալ առաքինություններ. գեղեցիկը գնահատելու կարողություն, երախտագիտություն, հումորի զգացում:
 
Պետերսոնի և Սելիգմանի ցանկը կազմվել է այն բանի հիման վրա, թե տարբեր մշակույթներում և կրոններում բնավորության որ գծերն են ավելի արժեքավոր տարբեր մշակույթներում և կրոններում:
Այս ցուցակի հիման վրա հետագայում ստեղծվել է «VIA-Survey» (en:Values in Action Inventory of Strengths) հարցարանը, որը բաղկացած է 240 հարցերից (Հարցարանըհարցարանը հասանելի է համացանցում): Ներկայումս այն թարգմանված է 17 լեզուներով:
 
Ըստ VIA-Survey հարցարանի պատասխանների՝ պարզ դարձավ, թե բնավորության ինչպիսի գծեր են անհրաժեշտ դեպրեսիան հաղթահարելու և երջանկության հասնելու համար: Դրանք են՝
Տող 38 ⟶ 39՝
* Սեր<ref name="Park_Peterson_Selimgan">''Park N., Peterson C., Selimgan M. E. P.'' Strengths of character and well-being // Journal of social and clinical psychology. — Vol. 23. — P. 603—619.</ref>:
 
VIA-Survey հարցարանը հոգեբուժության մեջ կարող է օգտագործվել հետևյալ կերպ. հաճախորդը, հարցարանի օգնությամբ, պետք է գնահատի իր ուժեղ կողմերը, այնուհետև փորձի այդ ուժեղ կողմերը կիրառել տարբեր մեթոդներով (օրինակ՝ շաբաթվա ամեն օրը փորձել նոր մեթոդ): Խորհուրդ է տրվում ամեն օր օրագրի մեջ նշել 3 երջանիկ իրադարձություն, որը տեղի է ունեցել տվյալ օրը, ինչպես նաև նշել, թե որ գործողությունն է հանգեցրել դրան<ref> Forest J. et al. La psychologie positive et l’approche basée sur les forces : [фр.] : [арх. 12 февраля 2013] // Le magazine de l’Ordre des psychologues du Québec. — 2011. — Vol. 28, № 1 (juillet).</ref>:
 
== Պոզիտիվ հոգեբանության կիրառական կենտրոն ==
Պոզիտիվ հոգեբանության կիրառական կենտրոնը (անգլ.Centre of Applied Positive Psychology, CAPP)), գտնվում է Մեծ Բրիտանիաում: Կենտրոնի ղեկավարն է Ալեքս Լինլին (անգլ.Alex Linley): Հետազոտության հիմնական նպատակն է համարվում պոզիտիվ հոգեբանության միտքը օգտագործել պրոֆեսիոնալ ոլորտում: CAPP կենտրոնում ստեղծվեց «Realise2» հարցարանը, որը օգնում է հասկանալ, թե ինչպիսի ունակություններով եվև բնավորության ուժեղ գծերով է օժտված անհատը, ինչպես նաև պարզել, թե որքանով է նա օգտագործում այդ առավելությունները առօրյա կյանքում (հարցարանը այժմ գործում է միայն անգլերեն լեզվով): CAPP Կենտրոնի հետազոտողները մշակում են մեթոդներ, որոնք կօգնեն մաքսիմալ օգտագործել ուժեղ կողմերը և մինիմալի հասցնել բացասական դրսևորումերը, ինչպիսիք են՝ անձի զարգացմանը նպաստող թույլ կամ ոչ բավարար ասպեկտները:
 
== Քննադատություն ==
Ըստ Կիրկ Շնայդերի, պոզիտիվ հոգեբանությունը չի կարող բացատրել անցյալում տեղի ունեցած բացասական իրադարձությունները: Բացի այդ Շնայդերը մատնացույց է անում, որ պոզիտիվ պատրանքները կարող են խաթարել իրականությունը<ref>{{Книга|автор=Schneider, K.|заглавие=Toward a Humanistic Positive Psychology. Existential Analysis: Journal of the Society for Existential Analysis|ответственный=|издание=|место=|издательство=|год=2011|страницы=32–38|страниц=|isbn=|isbn2=}}</ref>: Պոզիտիվ տրամադրվածությունը կարող է խաթարել նաև հոգեբանական աճը: Բացասականը՝ արտահայտված թույլ դեպրեսիայով, հակառակը, համահարաբերակցում է համեմատաբար քիչ խեղաթյուրված իրականության հետ: Այդ պատճառով բացասականը կարող է կարևոր դեր խաղալ մարդու ինքնազարգացման դինամիկայում<ref>{{Статья|автор=Barbara L. Fredrickson, Marcial F. Losada|заглавие=Positive affect and the complex dynamics of human flourishing|ссылка=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16221001|издание=The American Psychologist|год=October 2005|том=60|выпуск=7|страницы=678–686|issn=0003-066X|doi=10.1037/0003-066X.60.7.678}}</ref>: Սելիգմանը իր աշխատանքներում ընդունում էր դրական պատրանքների վարկածը<ref>{{Книга|автор=Seligman, Martin E.|заглавие=The Optimistic Child. Houghton Mifflin Company|ответственный=|издание=|место=|издательство=|год=1995|страницы=295–299|страниц=|isbn=|isbn2=}}</ref>:
 
Յան Սեմպելը իր [[The Guardian]] հրատարակման մեջ նշել է, որ «Պոզիտիվ հոգեբանները մեղադրվում են նրանում, որ թաքցնում են իրնեց գլուխները ավազի մեջ և ժխտում են այն փաստը, որ ճնշվածները, անգամ դժբախտ մարդիկ, ունեն ռեալ խնդիրներ, որի հետ պետք է բախվեն»: Սեմպելը մեջբերելով կլինիկական հոգեբույժ Սթիվեն Վոլինի խոսքերը ասում է, որ դրական հոգեբանության ուսումնասիրությունը դա ընհամենը մտածողության ավելի հին եղանակների կրկնությունն է, և, որ գոյություն ունեն քիչ թվով գիտական հետազոտություններ որոնք կարող են խթանել այդ մեթոդի արդյունավետությանը<ref>{{Cite news|title=How to be happy|first=Ian|last=Sample|url=https://www.theguardian.com/society/2003/nov/19/1|work=The Guardian|id=0261-3077|date=2003-11-19|accessdate=2017-07-05|language=en-GB}}</ref>:
Բարբարա Հելդը պնդում էր, որ չնայած դրական հոգեբանությունը հոգեբանության ոլորտում ունենում է ներդրում նա նաև ունի իր թերությունները: Նա առաջարկել է հետազոտել այնպիսի թեմաներ ինչպիսիք են՝ դրական հոգեբանության բացասական և կողմնակի դրսևորումերը<ref>{{Cite web|url=http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0022167803259645|title=The Negative Side of Positive Psychology|author=Barbara S. Held|website=|date=|publisher=}}</ref>:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Պոզիտիվ_հոգեբանություն» էջից