«Դափնեվարդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Nerium oleander2.jpg|մինի|Սովորական դափնեվարդ]]
'''Դափնեվարդ''' ({{lang-lat|Nerium}}), շնամեռուկազգիների (Apocinaceae) ընտանիքի բույսերի ցեղ։ Հայրենիքը Փոքր Ասիան և Հարավային Եվրոպան է (Միջեկրականի ծովեզերք)։ Մշտադալար բարձր թփերթուփ են։է, Տերևներըիր նեղհայրենիքում են,աճում նշտարաձևէ գետերի ափերին, կաշեկերպ։բարձրությունը Ծաղիկներըհասնում վառէ են,4-5 խոշոր։մ-ի։ ՊսակըԾաղիկները վարդագույնբուրավետ էեն,սպիտակ, կարմիր, սպիտակվարդագույն կամև դեղին դեղին։երանգներով։ Պտուղը բազմասերմ տերևապտուղ է։ Հայտնի է 3 տեսակ։ ՍովորականՄշակության դափնեվարդմեջ հաճախ կարելի է հանդիպել սովորական ճփնուն ({{lang-lat|N․ oleander}}) և նրա լիաթերթ ծաղկավոր այլատեսակին (N. o. fl. pl.): Նախկին [[ՀՀԽորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|ԽՍՀՄ]]-ում աճեցվում է [[Ղրիմ]]ի հարավային և [[Կովկաս]]ի [[Սևծովյան տարածաշրջան|Սևծովյան]] ափերին, [[Անդրկովկաս]]ում, [[Միջին Ասիա]]յում։ Ծաղիկները փնջերով աճում են միամյա ճյուղերի ծայրերին։ Կաշվեկերպ տերևները նեղ են, երկարավուն-նշտարաձև, փայլատ-կանաչավուն։ Լիաթերթ այլատեսակի ծաղիկները նման են վարդին։ Արձակում է յուրահատուկ բուրմունք, որը վտանգավոր է մարդու համար, հատկապես գիշերը՝ փակ սենյակում։ Այդ բուրմունքը մարդկանց մոտ ուժեղ գլխացավ և գլխապտույտ է առաջացնում։ Ընդհանրապես ամբողջությամբ վերցրած բույսը թունավոր է, անասունները տերևները կամ ծաղիկները ուտելու դեպքում թունավորվում, սատկում են։ Պատահել են դեպքեր, երբ կտրոններ մթերելիս բույսի հյութը աչքի մեջ ընկնելով մարդուն զրկել է տեսողությունից։ Ահա թե ինչու բույսի հետ գործ ունենալուց հետո անհրաժեշտ է ձեռքերը լավ լվանալ օճառով։ Այլ վայրերում աճեցվում է որպես սենյակային բույս։ Թունավոր է․ պարունակում է [[գլիկոզիդներ]] (օլեանդրին, կորներին)։ Տերևներից ստացվում են ներիոլին, կորներին, որոնք հաբերի և լուծույթների ձևով օգտագործվում են սիրտ-անոթային հիվանդությունների ժամանակ։
 
Բազմացվում է սերմերով, կտրոններով և անդալիսով։ Կտրոնները ավազում կամ ջրում 20-220 ջերմության պայմաններում սովորաբար արմատակալում են 2-3 շաբաթվա ընթացքում։ Ճփնին ծաղկում է ամռանը։ Բույսերը գարնանից անհրաժեշտ է փոխադրել պատշգամբ կամ պարտեզ և պահել ուղղակի արևի տակ։
 
{{վիքիբառարան}}
{{ՀՍՀ|հատոր=3|էջ=320}}